Boekenmening

Hoop doet leven

Als in januari 2005 Charles, de man van Willy, opgenomen wordt op de intensive care van het ziekenhuis, hebben ze allebei geen idee wat voor verandering dat zal brengen in hun leven. Charles vecht voor zijn leven, strijdt om elk beetje zuurstof en Willy probeert er voor hem te zijn, is zijn spreekbuis naar de verpleging toe en een moeder voor haar kinderen. Een heel moeilijke periode volgt en na maanden op de intensive care en de longafdeling te hebben gelegen mag Charles weer naar huis. Tijdens de opname van Charles krijgt Willy van de verpleging een tip; schrijf een dagboek want uw man weet straks niets meer van deze periode. Dat doet Willy en zij maakt daarmee de start voor dit indrukwekkende boek. Zo liefdevol en intens geschreven met aandacht voor de verschillende kanten van het verhaal. Het verhaal van Charles, hoe hij deze periode ervaren heeft erdoorheen gevlochten als een tweede streng van hun drievoudig snoer.

Wat mooi is om te lezen, is hoe het dagboek verandert van een dagelijks verslag, soms van minuut tot minuut, naar een verslag dat weken en later zelfs maanden beschrijft. Alsof ze het dagboek letterlijk meer loslaten en zich meer en meer op het dagelijkse leven richten. En hoe! Daar zouden veel mensen van kunnen leren!

Voor mij als oud-zorgmedewerkster was het mooi om de kant van de client te lezen, de ervaringen van deze familie en om precies te lezen wat er allemaal gebeurd is. Nu in deze periode waarin Corona patiënten met luchtwegproblemen de IC vol laten stromen, is het best confronterend. Ik heb regelmatig gedacht, hoe komt het dat ik NU dit boek aan het lezen ben? Maakt het mij niet extra angstig? Nee, juist niet, want het vertrouwen van Willy en Charles en hun kinderen in onze Hemelse Vader, geeft mijn vertrouwen ook weer terug.

Een zin die veel indruk op mij maakte en die nu van toepassing is op de wereld van vandaag: “Het maakte niets meer uit bij welke groep, gemeente of kerk men ook behoorde en hoe persoonlijk de relatie ook was geweest, grenzen verdwenen toen handen gevouwen werden.”

De schrijfstijl van Willy de Hoop is rustig, open en eerlijk. Ze vertelt wat er door haar heen gaat en wat voor effect deze periode heeft op haar, haar kinderen, familie en vrienden. Ze spaart zichzelf niet en is ook eerlijk over reacties die ze bijvoorbeeld op een feestje kreeg. Ze schrijft er ook bij dat ze hier ook begrip voor op kan brengen. Wat een warme en liefdevolle vrouw. Een fijn boek om gelezen te hebben, ondanks dat het onderwerp best zwaar is. Ik heb nog twee boeken van deze vrouw liggen en daar kijk ik naar uit.

Doorleven

In ‘Doorleven’ gaat het over twee dingen: doorleven na een verlies en het doorleven van een verlies. Hierbij gaat het niet alleen om het verliezen van een dierbare. Er zijn heel wat rouwsituaties in een mensenleven, zoals verlies van gezondheid, baan, partner of kind (door echtscheiding). Lang niet altijd heeft het met de dood te maken.

Dit boek is zeer toegankelijk geschreven. Vanuit haar geloof in God behandelt Judith Stoker een aantal verliessituaties. Daarbij grijpt ze terug op de Bijbel met voorbeelden van Bijbelse personen die hiermee te maken kregen. Maar ook heel veel voorbeelden uit haar eigen leven zullen mensen herkennen. Onderwerpen die bijvoorbeeld aan de orde komen zijn de impact die verlies heeft, de vraag of verlies ook winst kan opleveren, verliezen uit je kindertijd, je omgeving en je verlies. En zo nog heel wat andere zaken die met verlies te maken hebben.

Bestaat er wel een ‘christelijke’ manier om met rouw om te gaan? Enerzijds niet, maar toch... Stoker laat zien dat het leven met Christus meerwaarde heeft, al is de situatie net zo ernstig. Het belangrijke verschil is dat Jezus bij ons is in ons verdriet en onze pijn, dat Hij troost biedt door Zijn nabijheid. Bovendien heeft een christen uitzicht naar een prachtige toekomst. Ook dat verandert de situatie niet, maar geeft kracht en toekomstperspectief.

Dit is een boek voor iedereen. Immers, wie maakt geen verlies mee in het leven? De open manier waarop situaties uit het eigen leven van de auteur besproken worden, maakt dat het boek meerwaarde heeft ten opzicht van sterk therapeutisch geschreven materiaal. Het komt namelijk veel dichterbij. Mede daardoor ben ik erg enthousiast over het boek. Het enige minpuntje is dat Stoker niet alleen voor ‘gewone’ lezers schrijft, maar ook als doelgroep therapeuten, pastoraal werkers en dergelijke meeneemt. Dat is toch een heel ander verhaal en had wat mij betreft weggelaten mogen worden. Heel positief zijn de vragen die aan het einde van elk hoofdstuk worden gesteld. Goed om deze te doordenken en/of te bespreken met je partner, vriend(in) of pastoraal werker.

De steendragers

Deel 3 van Het mysterie van Ison

Diane Kooistra

Let op: er kunnen spoilers in zitten als je deel 1 nog niet gelezen hebt!

Roi en Anne-Maé zijn eindelijk samen. Ze genieten ervan dat ze elkaar nu elke dag kunnen zien. Hun avonturen samen zijn tot nu toe spannend en heftig geweest. Roi overweegt om zijn steen weg te doen, maar Anne-Maé grijpt in.

De tieners bedenken het plan om samen op wintervakantie te gaan, om nieuwe herinneringen op te bouwen en zo de ellende die ze samen meegemaakt hebben, te vergeten. Hun reis verloopt alleen niet zoals gepland. Door een onverwachte sneeuwstorm raken ze verwijderd van hun reisgezelschap. In een poging de weg terug te vinden naar de groep ontmoeten ze David, een man die hun leven zal veranderen. Hij neemt ze mee op een avontuur dat ze nooit meer zullen vergeten. Houden de tieners stand onder deze zware beproevingen? Is hun relatie opgewassen tegen de uitdagingen die ze te verduren krijgen? En welke rol heeft de steen in dit verhaal?

In het derde deel begin ik te lezen met de hoop dat het verhaal net zo spannend blijft en er een mooie afronding zal zijn van deze trilogie. Maar ineens zag ik achter in het boek een mooie verrassing! Een uitneembare kaart van het land waar het verhaal van Roi en Anne-Maé wonen en waar alle avonturen gebeuren. Dat vond ik tijdens het lezen erg prettig om erbij te kunnen houden en te gebruiken als boekenlegger.

Roi en Anne-Maé gaan op wintervakantie met kamp mee, skiën en genieten van de sneeuw is de bedoeling. Maar alles loopt anders als ze in een sneeuwstorm terechtkomen en van de groep verwijderd raken. Ze ontmoeten een oude bekende en leren hoeveel het met jou doet om iemand te vergeven. De stenen, want nu zijn er meer in het verhaal, zorgen dat ze wonderen zien en dat al hun plannen overhoop komen te liggen.

Dit is een spannende afsluiter van deze trilogie. Ik merkte tijdens het lezen dat ik meer en meer in het verhaal kwam. Het is ook fijn als er meer ruimte is voor de relatie tussen de hoofdpersonen. Ze hebben nu echt verkering.

De symboliek van de stenen en wat ze betekenen raakte mij. Wat een mooie manier om aan tieners uit te leggen wat geloof met en voor jou kan doen. Echt een heel mooie invalshoek.

De personages zijn in elk deel goed uitgewerkt, ze komen dichter bij jou en nemen deel aan het verhaal. Ook fijn dat hier ruimte is voor de ouders van Roi en andere personen dan de directe hoofdpersonen.

Het plot ontroerde mij en vind ik heel mooi verwoord, jammer dat deze serie voorbij is. Ik moest de hoofdpersonen echt loslaten.

De trilogie Het mysterie van Ison is nu uit, een heerlijke serie boeken die je apart zou kunnen lezen maar dat zou een gemiste kans zijn.

Saskia Schouten

Vanwege Rois kostbare steen is zijn vader vertrokken. Hij is erop tegen dat Roi die steen in bezit heeft. Om die reden overweegt Roi om de steen weg te doen. Maar daar is zijn vriendin Anne-Maé fel op tegen. De steen heeft hem immers meermalen door moeilijkheden heen geholpen? Roi luistert naar haar en ze besluiten om samen de betekenis van de steen te zoeken.

Met een groep gaan ze op wintersportvakantie. Dan raken ze verdwaald in een sneeuwstorm waardoor ze David ontmoeten. Hij blijkt net als Roi ook een steendrager te zijn. Roi en Anne-Maé gaan met hem een spannend avontuur aan. Ze ontmoeten nog meer steendragers maar krijgen ook te maken met steenhaters…

Dit derde deel is een spannende parabel. Het christelijke aspect komt hier meer in naar voren dan in de voorgaande delen. In het stuk over steendragers en steenhaters is de christenvervolging te herkennen. Maar ook in dit deel staan verschillende termen die ik niet geschikt vind voor deze leeftijdsgroep o.a. : Roi en Anne-Maé worden een ‘liefdespaar’ genoemd. Verschillende plaatsnamen zijn anagrammen. Ison is Sion, Majulezer is Jeruzalem. Op de bijgeleverde kaart van het fictieve land staan meer anagrammen. Ik weet niet wat de bedoeling is van de anagrammen van Galaten, Goliath, kennis, bron en trotser, want die komen niet in het verhaal voor. Maar leuk voor de jonge lezers is om te puzzelen wat al die plaatsnamen betekenen.

De zoektocht

Deel 2 van Het mysterie van Ison

Diane Kooistra

In het tweede deel van deze serie gaan Roi en Anna-Maé apart van elkaar op avontuur. Eigenlijk zijn ze op zoek naar elkaar. Anna-Maé vindt een nieuw thuis van huis en Roi leert het geheim rondom zijn gevonden steen steeds beter kennen.

Voor in dit boek is een kaartje te vinden van het land waar de hoofdpersonen wonen. Daar ben ik heel blij mee, verder ontbreekt nog enige informatie maar omdat ik gelijk door kon lezen en helemaal in het verhaal zat, miste ik dat niet zo erg. Er is meer ruimte en diepgang rondom de gevoelens van Roi en Anna-Maé. Je leert ook steeds meer over de cultuur waarin de beide tieners grootgebracht worden, de een in veiligheid en ruimte om jezelf te zijn en de ander in een onveilige omgeving waar gezegd wordt dat vrouwen achter het aanrecht horen. En dat terwijl ze in hetzelfde land wonen. Letterlijk ver van elkaar verwijderd.

Er wordt mooi verteld over de avonturen van dit tweetal, los van elkaar, hun ervaringen en je wilt niets anders dan dat ze bij elkaar komen. Voor dat zover is word je op het puntje van je stoel gezet. Ik werd geraakt door de symboliek van de steen. In het verhaal wordt ruimte gegeven om hier zelf jouw invulling aan te geven.

De beschrijving van wat een hersenschudding doet, klopt naar mijn gevoel helemaal en past ook in het verhaal.

De personages groeien, de trilogie gaat met een sneltreinvaart naar het derde deel toe. Dit deel is een mooi vervolg op het eerste deel en vooral door het gebruik van een kaartje wordt het beeld dat de lezer zich kan vormen, steeds mooier.

Saskia Schouten

Roi kan Anne-Maé niet vergeten. Ze houden contact via WhatsApp maar op een gegeven moment krijgt Roi geen reactie meer. Hij begint zich zorgen te maken en raakt er steeds meer van overtuigd dat ze in gevaar is. Maar kan hij het maken om weer stiekem weg te lopen? Uiteindelijk neemt hij zijn moeder in vertrouwen.

De vader van Roi is erop tegen dat Roi de bijzondere steen (die hij in deel 1 gevonden heeft) bewaart. Hij wil hem absoluut niet meer in huis hebben. Hij gooit hem weg en Roi gaat hem ’s nachts zoeken. Hij wil hem koste wat kost terugvinden. Zal hem dat lukken?

Anne-Maé is van huis weggelopen omdat ze in gevaar is. Haar vader en broers hebben zich bij een terreurorganisatie aangesloten. Ze neemt het besluit om niet meer op de appjes van Roi te reageren. Hij moet blijven waar hij is, daar is hij veilig. Maar dan komt ze in een gevaarlijke situatie terecht…

Deel twee is minstens zo spannend als het eerste deel, maar dit deel vind ik ook niet geschikt voor kinderen van tien. Termen als: ‘geveinsde waardigheid’, lijken me moeilijk te begrijpen. Dit boek heeft een open einde en dat vind ik nogal aangrijpend voor deze leeftijdsgroep. Maar het zorgt er wel voor dat je zo gauw mogelijk aan het derde deel wilt beginnen.

Verhaal zoekt liefde

Als Jen Gibs als redacteur bij Vida House Publishing wordt aangenomen, denkt ze dat haar gloriedagen zijn aangebroken, een van de beste tijden in haar carrière. Ze heeft jaren keihard gewerkt om haar jeugd te vergeten en een mooi leven te krijgen. Een jeugd vol armoede, sektarisme en geweld. Maar juist in die eerste week, vindt ze een oud manuscript op haar bureau waardoor al haar pogingen om haar geschiedenis te herschrijven onderuit worden gehaald. Ze vermoedt dat het manuscript van de manuscriptenberg is gehaald door collega’s die haar als groentje willen testen. De manuscriptenberg staat in de grote vergaderruimte van het uitgeversbureau en het is verboden om die aan te raken. Ze wil het ongemerkt terugleggen op de berg, maar op de een of andere manier lukt het niet en begint ze het toch te lezen.

Het is een verhaal van honderd jaar geleden, toen mensen al bij elke afwijkende vorm van blank-blauw-blond als snel gekleurd werden genoemd en als minder werden behandeld. Veel minder. Soms minder dan een dier. Een verhaal waarin een meisje, afkomstig uit de Appalachen, maar niet met een duidelijk Indiaanse achtergrond, maar eerder Portugees of Italiaans, met zwart haar en blauwgrijze ogen, zich moet verbergen voor de wreedheid van de mensen op wie ze is aangewezen. En het is het verhaal van een blanke jongen uit Charlottetown, die de Amerikaanse wildernis met flora en fauna in kaart wil brengen voordat er rails en wegen komen. Ze blijken samen te moeten vluchten voor deze slechte mensen.

Doordat het verhaal haar niet loslaat en ze van de eigenaar van de uitgeverij opdracht krijgt om uit te zoeken wie de auteur is, moet zij terug naar haar geboortegrond, hetzelfde berggebied in de Appalachen. Dan begint haar eigen strijd tegen de demonen uit haar verleden en haar verlangen naar een glorieus heden. Vindt zij de auteur? En als ze hem vindt, zou ze hem dan zover krijgen dat hij dit manuscript wil afmaken?

Ten diepste gaat het boek over de vraag of je een dubbeltje blijft als je ervoor geboren bent, of dat er een kans is om een kwartje of zelfs een goudstuk te worden. Dit verhaal kruipt dieper dan onder je huid, het gaat dwars door je ziel en als jij zelf ook nog worstelt met de dingen uit je jeugd kan het zomaar zijn dat je sommige gevoelens herkent. Het boek eindigt met meer hoop en liefde dan ik verwacht zou hebben.

Een klein voorproefje:

De ontvoering

Deel 1 van Het mysterie van Ison

Diane Kooistra

De moeder van Roi is ontvoerd en zijn vader brengt Roi en zijn zusjes naar hun oma zodat hij naar haar op zoek kan. Dat kan Roi niet accepteren en hij haalt zijn vriend Durian over om met hem mee te gaan om zijn moeder te zoeken. Ze komen in heel spannende en gevaarlijke situaties terecht, redden een meisje, Anna-Maé en vanaf dat moment zijn ze met z’n drieën. Ze krijgen met hulp en met tegenslag te maken. Roi struikelt over een steen die in het verhaal een steeds grotere rol zal gaan spelen.

Mijn eerste reactie is dat dit een veelbelovend, eerste deel is van een mooie serie. Het verloop van het verhaal is heel spannend en wat een geluk dat ik alle drie de delen heb zodat ik heerlijk door kon lezen.

Wat ik bijzonder vind is dat Wiesje Berghuis er niet voor heeft gekozen om de lezer te informeren over de leeftijd van de hoofdpersonen, het land, de plaatsen en de tijd waarin dit verhaal zich afspeelt.

Dat zorgde aan de ene kant voor veel vragen maar aan de andere kant gaf het ook de gelegenheid aan de lezer om zelf invulling te geven aan deze punten in het verhaal. Het maakt het lezen een echte ontdekkingstocht.

Wat mij verder opviel is dat de auteur het de ene keer heeft over vader of moeder en in een volgende scene hun voornamen gebruikt. Ik vond het wel prettig om een keer een jeugdboek of Young Adult-verhaal te lezen waar de (groot) ouders wél een rol in spelen. Hun zorgen en gedachten worden ook benoemd en dat maakt dat dit niet een verhaal is waarin alleen kinderen op avontuur gaan. De personages zijn goed uitgewerkt, met name de persoon Anna-Maé is moeilijk te doorgronden en dat vind ik juist zo goed gedaan. We leren ze denk ik in de andere delen beter kennen.

Kortom, een avontuurlijke ontdekkingstocht voor de jonge lezer (10-14 jaar) en hun ouders.

Saskia Schouten

Als Roi uit school komt, hoort hij dat zijn moeder ontvoerd is. Zijn vader gaat haar zoeken en brengt Roi met zijn zusjes naar oma. Maar Roi wil niet zitten afwachten en niets doen. Op een nacht gaat hij ervandoor en haalt zijn vriend Durian op. Samen gaan ze op weg en komen in een kamp van een drugskartel terecht. Daar worden ze opgesloten. Zullen ze Rois moeder ooit vinden?

Dit is een spannend boek voor lezers vanaf tien jaar. Er komt een nogal schokkende gebeurtenis in voor (een vrouw wordt aan haar haren meegesleept en doodgeschoten) die ik echt niet geschikt vind voor zulke jonge lezers. De moeder is ontvoerd maar door wie en waarom? Gaandeweg ontdek je dat ze op missie was maar het hoe of wat wordt niet verteld. In jeugdboeken lees je gewoonlijk de termen: zijn vader of moeder zegt… Hier niet. Als Roi wat tegen zijn vader of moeder zegt dan staat er: Romez antwoordt, of: Natasja antwoordt. Het komt op mij vreemd over dat in een jeugdboek de voornamen van de ouders worden genoemd. Het voegt niets toe, behalve dat de lezer meer namen moet onthouden en er komen nogal aparte namen in voor. Vooral de plaatsnamen zijn ware tongbrekers: Mujalezer, Japse en de lastigste: Parasja Vayelegh.

Rois vader denkt van zijn dochtertje: Haar toekomstige man mag zich gelukkig prijzen. Zulke blauwe ogen waar je helemaal in verdrinkt. Dit past meer in een liefdesroman of young adult, dan in een spannend jeugdboek. Het taalgebruik is hier en daar wat te volwassen, zoals: ze moeten uit het bos zien te geraken, i.p.v. uit het bos zien te komen. Er zijn nogal wat taalkundige oneffenheidjes, bijvoorbeeld ‘Een buslijn opzeggen’ i.p.v. opheffen. Een helikopterpiloot wordt vlieger genoemd. Piloot of vliegenier is duidelijker. De lezers zullen bij een vlieger aan iets anders denken. Dan de term: Roi en zijn trawanten. Bedoeld wordt: zijn vrienden; trawant betekent: handlanger en die term wordt gebruikt voor criminelen of types die een slecht persoon aanhangen. Maar afgezien hiervan is het een spannend boek dat je moeilijk kunt wegleggen.
Ik blijf wel zitten met de vraag of de hoofdpersonen gelovig zijn of zijn geworden, aangezien het een christelijk boek is. Aan het eind van het boek vindt er een bijzondere gebeurtenis plaats waarin een Bijbeltekst uit wordt gesproken. Roi en zijn metgezellen zijn diep onder de indruk maar wat het gevoelsmatig bij hen oproept, wordt niet beschreven. Jammer.

Verlangen naar een goede wereld

In acht hoofdstukken die gekenmerkt zijn door woorden die met een V beginnen beschrijft Pieter Both hoe christenen zich in onze cultuur verhouden tot deze begrippen. Hoe zit het met vertrouwen? Hoe leef ik in verbinding? Waar gaat ons verlangen over en wie is de Vertrooster? Hoe nodig is het om verzoening te brengen en te ontvangen? Hoe verdelen we dat wat we van God hebben gekregen en hoe verduren we in het leven? En als laatste hoofdstuk gaat het over onze vrijheid. Aan het eind van elk hoofdstuk vind je wat vragen en daarbij te lezen stukken uit de Bijbel. En in elk hoofdstuk komt een persoon uit de wereldgeschiedenis aan het woord. Dat zijn stuk voor stuk prachtige stukjes om te lezen. Deze personen hebben het specifieke onderwerp in hun leven ten uitvoer gebracht. Zij zijn een voorbeeld van hoe het zou kunnen zijn om het goede leven te leven. Mensen zoals jij en ik, maar met een diepte en een groei in hun leven waar je jaloers op zou kunnen worden en beter nog, zou moeten zijn.

Een goede wereld komt niet uit zichzelf. We zijn geroepen om van deze wereld een betere wereld te maken, maar dat kunnen we zeker niet in eigen kracht. We hebben God en elkaar hard nodig om te erkennen wat belangrijk is, iets te willen doen aan kwaad en onrecht en ons over te geven in de goede handen van God. Het hoofdstuk over verduren heeft me geraakt. Soms zijn mensen in omstandigheden waarin ze meer verduren dan gestalte kunnen geven, meer hopen dan beramen, meer volharden dan vorderen, zegt Dietrich Bonhoeffer. Onderscheid te mogen hebben in de tijd waarin je leeft en zien waar het op dat moment op aan komt, dat is een zegen. Dat kan ook een strijd zijn. Het kan enorm veel rust geven. Geen begrip in onze cultuur dat zo onder druk staat: verduren. We leren niet meer om te verdragen, te verduren, vol te houden en uit te zingen. Het moet hier en nu beter of anders worden. Maar bij God en zijn kinderen is het wel degelijk een onderwerp. Terwijl je verzet pleegt, verduur je. Terwijl je een andere verdeling voorstaat en het zelf voorleeft, verdraag je. Terwijl je vertrouwt en verbinding zoekt, hou je het vol.

Acht belangrijke waarden voor elk mensenleven. Acht hoofdstukken om zelf te lezen, of te bespreken met anderen. Waarden die op de een of andere manier onder druk staan, terwijl ze het verdienen om in ieders leven vorm te krijgen.

Proef en zie

Het boek staat in het schap van de kookboeken, maar het is veel meer dan dat. Het opent met een uitnodiging voor een culinair avontuur, een ontdekkingstocht naar de (symbolische) betekenis van voedsel in de bijbel.

Margaret Feinberg opent haar boek met een bekentenis over hoe zij en haar man naar een eetafspraak moesten waar ze helemaal geen zin in hadden. Het werd een etentje om nooit meer te vergeten. De gastvrijheid was een warm bad en Margaret ontdekte dat samen genieten van lekker voedsel en verhalen uitwisselen, niet alleen het lichaam voedt maar ook de ziel.

Margaret Feinberg, een Amerikaanse Bijbelleraar gelooft dat God zelf daarachter zit. Zij noemt Hem in haar boek ‘Proef en zie’ zelfs een foodie, omdat God de Schepper is van het voedsel en de mens en in de Bijbel talloze verwijzingen en verhalen die gaan over eten staan. Voor dit boek heeft Margaret zich gericht op zes etenswaren, namelijk:

Vis – proef en zie Gods macht
Vijgen – proef en zie Gods welbehagen
Brood – proef en zie Gods gemeenschap
Zout – proef en zie Gods doel
Olijven – proef en zie Gods genezing
Lamsvlees – proef en zie Gods redding

Er is ook een toetje, het laatste hoofdstuk waarin ze al haar ervaringen samenvat, waardoor je Gods goedheid kunt ontdekken, door te erkennen dat God de gever is.

Zes hoofdstukken beginnen met verhalen over hoe Margaret op zoek gaat naar de oorsprong van het voedsel. Ze gaat vissen in het meer van Galilea, vijgen plukken in Californië, brood bakken met een hoogleraar, afdalen in een zoutmijn, olijven plukken in Kroatië en in de leer bij een vleesmeester in Texas. Al die avonturen zijn met veel gevoel voor zelfspot, in geuren en kleuren verteld. De ervaringen verbindt de schrijfster eenvoudig met de Bijbel, zonder dat de Bijbelteksten worden genoemd. Het zorgt voor een rustige bladspiegel met korte alinea’s, die lekker lezen.

De verwijzingen naar de Bijbel staan in een lijst met noten, gerangschikt op paginanummer, waar ook andere bronnen worden vermeld die gebruikt zijn voor stellingen die gedaan worden in het hoofdstuk. Er zit verrassend veel nieuwe informatie tussen, niet alleen uit onbekende Bijbelverhalen maar ook wat betreft de symbolische betekenis, waardoor ik het boek met verwondering lees en meer eerbied voor God en het christelijke geloof krijg. Margarets liefde en enthousiasme spat van elke pagina, zodat het mij aanspoort om zelf de keuken in te gaan en brood en koekjes te bakken of eenvoudige dips te maken. Elk hoofdstuk heeft maar een paar recepten met het ingrediënt van het hoofdstuk, dus als receptenboek schiet het tekort, maar het maakt het meer dan goed door de overige inhoud.

Dietrich, mijn liefste

Dietrich Bonhoeffer is voor mijn een bekende naam. Ik weet dat hij een predikant was die zich heeft verzet tegen het naziregime en daarvoor twee jaar in de gevangenis heeft gezeten. Ik weet dat hij verloofd was en naar Maria van Wedemeyer brieven en gedichten schreef vanuit de gevangenis. Een lied is gemaakt tijdens de jaarwisseling 1944/1945:

'Door goede machten trouw en stil omgeven,
behoed, getroost, zo wonderlijk en klaar,
zo wil ik graag met u, mijn liefsten, leven,
en met u ingaan in het nieuwe jaar. '

Het wordt nog steeds gezongen in de kerk. Hij heeft boeken geschreven over het leven als christen, maar dat was voor mij pittige kost. Bonhoeffer ken ik daardoor vooral als intellectueel, maar deze roman laat een andere kant van hem zien.

De roman heeft een dramatische opening: In de ijskoude winter van aan het begin van 1945 gaat Maria te voet naar de gevangenis om Dietrich te bezoeken, maar hij is daar niet meer! De hele roman heeft iets hartverscheurends en het voelt ongemakkelijk om te lezen als je van tevoren weet dat deze liefde onmogelijk is. Behalve dat het einde al vaststaat, blijkt het stel meerdere hindernissen te moeten overwinnen voordat ze als verloofd stel verder konden. Dan nog is hun tijd samen niet te vergelijken met mensen die in vrijheid verliefd worden. Het maakt hun liefde bijna te verheven.

Ondanks dat er in deze roman juist aandacht is voor de verloofde van de bekende Bonhoeffer, blijft haar karakter flets en naïef. De meerwaarde van dit boek voor mij is dat de lezer op een laagdrempelige manier in contact komt met het gedachtegoed van Dietrich Bonhoeffer. De citaten van hem zijn indrukwekkend, om kippenvel van te krijgen. Ze inspireren om na te denken over hoe wij in het leven zouden kunnen staan.

Otto’s omkeer

De jonge SS’er Otto gelooft er heilig in dat Duitsland de oorlog zal winnen. Hij is untersturmführer en heeft de leiding over een groep soldaten. Als hij gewond is geraakt, heeft hij een tijdje verlof. Wanneer hij weer naar het front moet, belooft Erika, zijn vriendin, dat ze op hem zal wachten.

Otto zit tussen twee vuren, het Russische leger rukt op en aan de andere kant het Amerikaanse leger. Ondanks dat er twee jongens uit zijn groep deserteren, blijft Otto rotsvast geloven in de Führer. Hitler zal zijn volk niet in de steek laten. Maar hij komt in vreselijke situaties terecht. Om hem heen vallen doden, maar telkens overleeft hij de schietpartijen en tankgevechten. Als het eindelijk zover is dat de oorlog voorbij is en hij thuiskomt, wacht hem een vreselijke teleurstelling…

Dit is het derde deel in de serie over Hermann, Jacob en Otto. Er worden gruwelijke gevechten beschreven . De hoofdstukken hebben titels maar erg jammer vind ik dat de titel van hoofdstuk acht precies vertelt wat er gaat gebeuren. De spanning is eraf omdat je op elke bladzijde de gebeurtenis verwacht die de titel vermeldt.

Verder vind ik de titel van het boek misleidend. Als Otto thuis is gaat hij naar de kerk maar het geloof doet hem niets. Ik verwachtte dat hij op het eind het geloof zou terugvinden of op zijn minst in zou zien dat Hitler niet de leider is die Otto dacht dat hij was. Maar nee, op het eind moet hij nog niets van de Joden hebben en vindt hij het jammer dat Jacob (uit de vorige delen) nog leeft. Hij heeft er spijt van dat hij hem niet heeft doodgeschoten. Het eind is nogal abrupt. De vrouw van neef Hermann zegt, als Otto Jacob weer ontmoet dat ze opnieuw kunnen beginnen. Zo’n opmerking had ik van Otto verwacht.

Achter in het boek staat informatie over Duits en Russisch wapentuig, uitleg over de SS en foto’s.

20064

Recensie

Jouw waardering

20063

Recensie

Jouw waardering

20062

Recensie

Jouw waardering

20061

Recensie

Jouw waardering

20060

Recensie

Jouw waardering

20059

Recensie

Jouw waardering

20058

Recensie

Jouw waardering

20057

Recensie

Jouw waardering

20056

Recensie

Jouw waardering

20055

Recensie

Jouw waardering