Boekenmening

Wederom een mooie roman van Irma Joubert, waarbij het leven en de liefde op het Bosveld van Zuid-Afrika van de bladzijden afspatten. Het is een heerlijk boek om te lezen. Je merkt aan alles dat de schrijfster geschiedenislerares is geweest. Ze kan een verhaal vertellen en ook in deze roman zijn veel historische details verwerkt.

Het is het een dikke pil. Joubert heeft heel veel letters nodig om het verhaal van Pérsomi te vertellen. Een meisje dat in het begin van het boek precies weet wie ze is, namelijk een bijwonerskind, het vierde en middelste van Lewies en Jemina Pieterse, die wonen op de grond van meneer Fourie. Haar ouders zijn arm, ongeletterd en sociaal gezien staan ze onderaan de ladder. Maar Pérsomi is anders. Ze kan leren en al gauw blijkt dat haar dronken vader niet haar vader is; een man voor wie ze op moet passen. Het leven is moeilijk en zwaar en dat maakt het boek aan het begin ook een beetje gecompliceerd, lastig om in te komen. Joubert kiest ervoor om in de derde persoon te schrijven en daardoor krijgt het iets afstandelijks. Bovendien gebruikt de schrijfster in het begin nog verschillende stijlen om het verhaal neer te zetten; aparte dialogen tussen de (onbekende) vader en de moeder van Pérsomi, die steeds maar weer over geld gaan en de persiflages op sprookjes om de incest te beschrijven. Hoewel beide issues in de loop van het verhaal niet meer aan de orde zijn, voelt het niet consequent. Maar vertellen kan Irma Joubert wel en dus zien we welke kansen Persomi in haar leven krijgt en hoe ze doorleert, blijft worstelen met haar afkomst, maar doorzet en uiteindelijk kan studeren in Pretoria. Ze wordt advocaat met een eigen mening, want ze heeft haar hoofd niet gekregen om haar oren uit elkaar te houden. Het duurt even voordat ze doorheeft, waar haar hart naar uitgaat; Boele de zoon van meneer Fourie. Al sinds hun jeugd zij ze er voor elkaar en kunnen ze met elkaar praten op de berg, die uitkijkt over het Bosveld. Daar zit het volgende minpunt. Irma Joubert lijkt weer te kiezen voor een liefdesrelatie tussen de hoofdpersonen die elkaar in eerste instantie beschouwen als broer en zus. Het leidt zelfs tot een bijna identieke scene in Pretoria waarbij de man na een afscheid, in zijn auto stapt, niet gelijk wegrijdt, maar zijn hoofd op het stuur legt, om aan te geven welke innerlijke strijd hij voert.

Een van de historische feiten in deze roman, is de gedwongen verplaatsing van de Indische gemeenschap. Pérsomi is als advocaat bij deze zaak betrokken. De afloop van deze rechtszaak is een volgende teleurstelling in dit boek. Niet omdat het gezien de geschiedenis van Apartheid in Zuid-Afrika wel slecht moet aflopen. Juist in het begin als het verhaal zich afspeelt tijdens de jaren veertig en begin vijftig, doet Joubert het nog goed, door het benoemen van de Afrikaner identiteit, de opkomst van de Nationale partij, de ontwikkeling van de apartheid. Het wordt zo beargumenteerd in de onderlinge discussies dat je je bijna kunt voorstellen hoe het is gegaan. Je hoort dan ook nog tegenargumenten. Maar na de verloren rechtszaak stopt het verhaal bijna abrupt. Meer dan 'Pérsomi's hele lichaam doet pijn van verdriet' komt de schrijfster niet. Alsof er niets meer te doen is dan je neerleggen bij de feiten. Een gemiste kans.