Boekenmening

Rouwen om een kind

De schrijvers hebben met het gebruik van wat ouders schrijven en vertellen, een helpend beeld gegeven van wat het voor ouders (en broers en zussen) inhoudt om een kind (en broer of zus) te verliezen. Door de verhalen en de korte stukken van de schrijvers, krijg je vat op de gedachten en gevoelens die door je heen kunnen gaan rond deze gebeurtenis. Het verdriet, de angst, de schuldgevoelens, de schaamte, de jaloezie, de boosheid, de somberheid en het effect op je lichaam, het komt allemaal aan de orde. Er wordt ook gesproken vanuit de ervaring van het geloof. Op een eerlijke manier wordt verteld hoe de zowel niet-helpende als helpende reacties van mensen uit de geloofsomgeving is geweest. Ook dat helpt om te begrijpen hoe het kan gaan in de weg van de rouw om een kind dat is overleden. Ook de voor altijd veranderde relatie tussen ouders of tussen ouders en kinderen komt aan de orde.

De reacties van rouw in de verschillende leeftijdsfasen van een kind worden genoemd. Van de baby, die niet kan begrijpen dat een zus of broer overleed maar toch ook ervaart dat dingen anders zijn geworden, tot de tiener, die tegen zijn moeder zegt: “Mam, wij zijn er ook nog.” Er wordt aandacht besteed aan de tijd van rouw en aan de pogingen om het leven weer op te pakken, ook al is alles veranderd. Hoe moeilijk is dat soms. Aan het eind komen de ouders (een aantal jaren na het verlies van hun kind) opnieuw in beeld. Dat is mooi om het beeld van de processen waarin zij zaten, completer te maken.

Het boek is helpend voor ouders om met hun eigen verdriet en vragen te leren omgaan en hun houding ten opzichte van het verdriet en de pijn bij de andere kinderen te bepalen. Ik mis in dit boek een behandeling van zaken als iedereen volwassen is, of het kind volwassen is en de andere kinderen nog niet. Hoe je met het verdriet van je schoonkind kunt omgaan, nu hij of zij je schoonkind niet meer is, maar toch altijd zal blijven. Wat, als je al kleinkinderen hebt? Hoe kun je omgaan met je eigen verdriet en dat van je kinderen en kleinkinderen? Wat als je schoonkind voor je eigen gevoel te snel weer aan een relatie begint, of juist helemaal niet meer een relatie krijgt? Er is een literatuurlijst opgenomen.

Adrian Plass en het Gemeenteweekend

Zet een aantal christenen op elkaars lip …

De boeken van Adrian Plass roepen bijna altijd gemengde gevoelens bij me op. Ik heb bewondering voor zijn vaak droge humor en zijn knappe beschrijvingen van allerlei mensen. Mannen en vrouwen, al dan niet hoog geplaatst binnen de ‘christelijke hiërarchie’, hebben het soms nogal goed met zichzelf getroffen, en Plass prikt hier knap doorheen. Juist voor christenen is het heel nuttig om zichzelf en hun daden voortdurend te relativeren. Mensen zijn en blijven kleine en vaak vreemde wezens, ook als ze geen huismeester zijn op een christelijk conferentieoord…

Dat relativeren doet Plass echter ook op andere terreinen, en daar heb ik af en toe moeite mee. Als het gaat over de wat mij betreft soms bijna spottende manier waarop hij over God en de Bijbel schrijft, frons ik, als gereformeerd christen, soms wel even mijn wenkbrauwen.

In het boek wordt Plass de organisatie van een gemeenteweekend opgedrongen, en daar krijgt hij al snel spijt van. Temeer omdat er nogal vreemde types meegaan, zoals een betweterige vrouw, die hem voortdurend van vreemde adviezen voorziet en een echtpaar met huwelijksproblemen…

Plass biedt zowel een lach als een traan. Er is een serieuze ondertoon in het verhaal, door de persoonlijke problemen van zijn schoondochter, die ze alleen aan hem opbiecht. Het boek leest gemakkelijk weg.

Hiep hoi, Koningsdag!

In de klas van Jens en Jolien wordt met een oranjeproject begonnen. Op Koningsdag mogen de kinderen met een versierde fiets of skelter deelnemen aan de optocht. Jens wil van zijn skelter een Canadese legerjeep maken. Hij wil zichzelf verkleden als soldaat. In de etalage van een speelgoedwinkel ziet hij een soldatenpak. Zijn moeder wil het niet kopen dus hij moet er zelf voor sparen. De tweeling verzint allerlei dingen om het geld bij elkaar te krijgen. Een vlaguithangservice, een mudrace, werken in de tuin. Maar of ze genoeg verdienen om het geld bij elkaar te krijgen?

Dit is weer een heerlijk kinderboek in de serie Jens en Jolien. Origineel ook door de Koningsdagweetjes die onder elk hoofdstuk staan. Zo leren de lezertjes meer over ons koningshuis en de dingen die erbij horen. Er klopt één dingetje niet. Vader zegt dat er pas een jongen gezakt was voor zijn examen, die vlaggen ging stelen van klasgenoten die wel geslaagd waren. Dat moet natuurlijk zijn: vorig jaar was er een jongen gezakt. Want de vlaggen voor de geslaagden hangen er pas in mei of juni en nooit voor Koningsdag. Een aanrader voor kinderen.

Oog om oog

Drie schutbladen. Drie teksten. Teksten die de opmaat vormen voor een verhaal dat zorgvuldig is opgebouwd. Het verleden wisselt het heden af en sluit er naadloos op aan. In deze thriller voor adolescenten en ouder wordt de spanning met zulke kleine stapjes opgebouwd dat je het af en toe weg moet leggen. Het is in de ik-vorm geschreven, dus alle gevoelens kruipen vet onder je huid tot aan het moment waarop je verwacht dat het meest dramatische gebeurt. Je wordt op meer manieren voorbereid op dat moment en toch gebeurt er niet wat je misschien of wellicht hoopt en verwacht.

Jaap-Jan gaat studeren. Eindelijk is hij uit de sfeer van zijn ouderlijke stad. Vanaf dit moment gaat hij het wat sociale contacten betreft totaal anders aanpakken dan toen hij nog maar een kind was. Hij vergeet wel even, dat hij zijn eigen karakter en zijn verleden met zich meesjouwt. Toch lijkt het hem goed te lukken om zijn voornemens ten uitvoer te brengen. Hij krijgt vrienden, mensen die om hem geven, hij krijgt een leuke bijbaan, hij heeft zin om de studie te doen, hij ontmoet ook een leuk meisje.

Dan slaat het noodlot toe en zijn we in deel 2 aangeland. De aloude pester van ooit verschijnt op het toneel en lijkt er niet van te willen verdwijnen. Jaap-Jan maakt een plan om voorgoed van hem af te komen. Maar de impact van de aanwezigheid van deze leeftijdgenoot is enorm. Slapeloze nachten, op PTSS lijkende symptomen lijken Jaap-Jan parten te spelen. Toch verliest hij geen moment zijn vermogen om na te denken.

Als lezer zou ik willen dat er herstel mogelijk is, maar daar gaan thrillers nou eenmaal niet over. Het gaat ten diepste over het onvermogen van de mens om met diep traumatische gebeurtenissen om te gaan. Thrillers gaan over de pijn, de enorme onmacht en de wraak, die onherroepelijk moet volgen. Ik kon het niet wegleggen. Knap geschreven. Geweldig inlevingsvermogen. De diepte van de gebrokenheid en de zwaarte van het echte kwaad.

Terug naar Terschelling

Bente runt samen met haar moeder een cranberrybedrijf op Terschelling. Als haar moeder ziek wordt, komen haar zussen Karen en Doutzen terug naar het eiland. Zij kozen ervoor om elders een bestaan op te bouwen. Karen werkt bij een modetijdschrift in Groningen en Doutzen heeft met haar man een bed & breakfast op een Grieks eiland.

Om verschillende redenen blijven de zussen op Terschelling. Doutzen wil hier met haar man een bed & breakfast beginnen. Al gauw wordt ze zwanger. Karen blijft werken in Groningen. Haar vriend Niels wordt haar ontrouw en ze verbreekt de relatie. Meteen valt ze in de armen van Jon, een collega die al heel lang verliefd op haar is. Haar vriendin en collega Doris komen naar Terschelling, zien Ruurd Jan en beiden worden tegelijk verliefd. Al vrij snel raakt Doris zwanger, tegelijk met Karen.

Het boek begint met heel veel verschillende personen, zodat het even duurde voordat ik goed in het verhaal zat. Er zitten veel verhaallijnen in het boek. De drie zussen, Teake, een jongen zonder opvoeding die meisjes misbruikt, Douwe, die in het eerste hoofdstuk voorkomt en als je hem al vergeten bent door de vele gebeurtenissen in het leven van de drie zussen, duikt hij in het laatste hoofdstuk weer op. Er wordt vaak van perspectief gewisseld binnen een alinea. Je zit net in het hoofd van de ene persoon en dan wordt er vanuit de andere persoon gedacht. Dat leest niet zo fijn.

De moeder van de zussen is nog geen vijfenzestig en wordt een oude vrouw met knokige vingers genoemd. Die beschrijving vind ik meer passen bij tachtigplussers. Verder beschrijft de auteur verkeerslichten op Terschelling. Die zijn daar niet en onrealistisch is het ook dat je vanuit de haven zeehonden kunt zien. Jammer, want de rest van de beschrijving van Terschelling klopt wel en zie je zo voor je als je op het eiland bent geweest. Een verhaal met veel gebeurtenissen maar op het laatst is iedereen weer gelukkig.

De bijbel als spiegel

Een kerkvader maakt de balans op.

De kerkvader Augustinus (354-430) kan zich in een niet aflatende belangstelling verheugen. Zijn autobiografische ‘Belijdenissen’ zal wel altijd zijn meest gelezen boek blijven, maar ook zijn andere werken trekken nog altijd de belangstelling. Nu heeft uitgeverij Royal Jongbloed het aangedurfd om een minder bekend en gewaardeerd boek van zijn hand uit te geven: Speculum (Spiegel).

Augustinus schreef aan het einde van zijn leven, toen hij de kerk al vele jaren als bisschop diende. Hij maakte in zekere zin de balans van zijn leven en werk op, en in dat kader kwam hij met deze grote ‘bloemlezing uit de Bijbel.’ Een boek waarin hij een flink aantal Bijbelgedeelten voor het voetlicht brengt. Het gaat daarbij om die gedeelten die – volgens hem – van directe betekenis zijn voor de mensen die als christen willen leven. Het is zowel boeiend om te zien wat hij in dit boek opneemt als wat hij eruit weglaat.

Het boek is bezorgd door Vincent Hunink en Joost van Neer en voorzien van een uitgebreide inleiding van Paul van Geest. Een inleiding die van mij wel iets toegankelijker had mogen zijn, al wordt er veel waardevolle informatie in gegeven.

Persoonlijk vond ik het interessant om vast te stellen dat ook een ‘grote’ als Augustinus in een bepaald opzicht, net als alle stervelingen, een kind van zijn tijd was. Eén voorbeeld: als hij schrijft over de slavernij in het Oude Testament en de wetten die ervoor moesten zorgen dat slaven na verloop van tijd vrijgelaten werden, stelt hij eenvoudig vast dat dat een tijdgebonden opdracht moet zijn, omdat zoiets in een moderne maatschappij natuurlijk zou leiden tot ontwrichting…

Ontspullen

Hoe moeten we leven om gelukkig te zijn? Dat is een van de vragen die James Wallman stelt in dit diepgaande boek over het experiëntialisme, ofwel de opkomende cultuur van de groei van de menselijke status via beleving in plaats van bezitting.
Wallman beschrijft de ontwikkelingen in de tijd naar het materialisme. Om materialistisch te worden, was het nodig dat mensen enthousiast werden over massaproductie. En dat werden ze. In weerwil van het gebod “gij zult niet begeren uws naasten huis, vrouw, etc.” promootten de media dat je natuurlijk kon opbieden tegen de buren bij de aanschaf van een grotere auto, koelkast, computer, etc. want de massaproductie creëerde immers werk en ontwikkeling op de werkvloer. De oude waarheid werd op de kop gezet en de hele westerse wereld werd een stuk welvarender en gelukkiger van al die spullen. Totdat de tegenbeweging kwam, doordat de verzadiging meer dan bereikt was en er onder andere zicht kwam op de uitbuiting en slavernij van de rest van de wereld en de steeds verder vergrotende ecologische voetafdruk ten behoeve van ons geluk.

Maar niet zozeer het idee van de uitputting van de aarde en het misbruik van mensen zetten mensen aan om over het materialisme heen te komen. Nee, het gevoel te stikken in de hoeveelheid spullen en op zoek te gaan naar een ander fenomeen dat ons gelukkig zou kunnen maken, is de oorzaak van de opkomst van het experiëntalisme.

We leven nu in een tijd waarin het materialisme ons geen status meer verleent. Het beleven van dingen en het plaatsen van beelden en verhalen van die belevingen op en in de sociale media en andere media, verleent aan de mens zijn nieuwe status. De schrijver stelt dat we meer dan ooit behoefte hebben aan beleving. We willen de overconsumptie, de vervuiling, de spanning en de stress niet meer. Volgens Wallman werkt het experiëntalisme voor ons allemaal. Door minder te bezitten en meer te doen zullen we in elk opzicht gelukkiger, gezonder en rijker zijn, zegt hij.

Hij voorspelt: de belevingseconomie is in opkomst. Regeringen meten steeds meer het welzijn door nieuwe meetinstrumenten voor vooruitgang te (laten) ontwikkelen. We beseffen steeds meer dat we voor een zinvol leven meer dan ooit moeten ‘beleven’ en ‘ervaren.” Hij geeft voor de weg naar deze economie, 3 stappen aan om het te bereiken en 7 gewoonten om het te behouden.
De stappen en de gewoonten zijn voortgevloeid uit het idee van de ‘maakbaarheid’ van ons leven, maar als het idee je aanspreekt kunnen ze je helpen om te ontspullen. Het idee van ontspullen is vanuit de geschiedenis tot in de toekomst in dit boek goed uitgewerkt en geeft voor mensen die deze beweging aan gaan hangen een mooi handboek met zowel onderbouwing als praktische uitwerking.

Verborgen moed

Emma werkt in een oud landhuis in Engeland aan een missie om foto’s die de bommenwerpers in Duitsland hebben gemaakt te ontcijferen en de nieuwste wapens van Hitler te ontdekken. Ze is goed en zelfverzekerd in haar vak. Geen detail ontgaat haar. Dat kun je niet echt zeggen van haar leven buiten het landhuis, ze ontmoet de schilder Will die schilderijen van het platteland in Engeland maakt in het kader van het hoog houden van het moraal. Ze worden verliefd en hoewel Emma eerst haar reserves heeft, het is nu niet de ideale tijd om en relatie te hebben, ze heeft zelf nog genoeg zaken waar ze mee worstelt en er zijn twijfels of ze Will kan vertrouwen. Toch geeft ze zich langzamerhand aan hem over. Ze mag hem echter niets vertellen over haar werk en dat is soms lastig. Want hoe kun je naar elkaar toegroeien als je geheimen hebt?

Verborgen moed is een roman die zich in een spannende tijd afspeelt, er is veel ruimte voor de gevolgen van de oorlog, spionage en intriges maar gelukkig ook voor Emma’s persoonlijke gevoelens. Daarnaast is er aandacht voor haar geloof en vertrouwen in God, hier heeft ze veel steun aan bij het maken van een keuze en het verwerken van wat ze allemaal te zien krijgt op foto’s. Emma en haar collega’s worden bijna echte personen, zo mooi zijn hun karakters uitgewerkt. Ook Will doet het lezershart kloppen, hij is een held en knap ook. Alleen zijn afkomst maakt het geheel wat gecompliceerd.

Bijna het hele verhaal wordt vanuit Emma verteld en kleine gedeeltes vanuit andere personages. Dat geeft een extra laag spanning aan het verhaal. Alle losse einden komen samen in het laatste hoofdstuk als duidelijk wordt of een aanslag op Danesfield house voorkomen kan worden of niet.

De schrijfstijl van Tricia Goyer laat zien dat ze al veel ervaring heeft met het schrijven van een roman. Omdat ze Emma Bijbelteksten laat lezen in moeilijke tijden geeft ze de lezer ook ongemerkt steun en raad voor moeilijke tijden. Zonder te preken of belerend te zijn. Het gaat over een vrouw die troost zoekt in gebed en Gods woord; daar kracht uit haalt om alles te doorstaan. Vooral de zin: “Mijn ogen zullen altijd op de horizon zijn gericht” zal de lezer raken. Ik kijk uit naar het volgende deel van deze tweeluik ‘De goede strijd’. Verhalen over sterke vrouwen tijdens de tweede wereldoorlog.

Neurie als je de woorden kent

Robin groeit op in haar eigen kleine wereld, samen met haar ouders en haar ingebeelde tweelingzusje heeft ze een goed leven in Zuid Afrika. Dan valt van het ene op het andere moment alles uit elkaar. Haar ouders zijn op de verkeerde tijd op de verkeerde plek en worden vermoord door de zwarte bevolking tijdens de studentenopstand in Soweto De hulp die altijd voor Robin zorgde en eigenlijk een 2e moeder is verdwijnt ook onverwachts van het toneel. In diezelfde dagen gaat Beauty op zoek naar haar dochter, zij is vermist sinds de studentenopstand in Soweto.

Hun verhalen lopen parallel naast elkaar en ik kon niet wachten tot hun wegen elkaar zouden gaan kruisen. Dat vergt wel even geduld van de lezer. Ondertussen lees je dat Robin opgevangen wordt door het enige familielid dat ze nog heeft, haar tante Edith. Die moet alles opgeven voor de zorg voor Robin en mist natuurlijk ook haar zus heel erg. Ze raakt in een depressie en kan zich niet goed meer over Robin ontfermen. De kinderbescherming ligt op de loer dus probeert Robin op een tragikomische manier te bewijzen dat er wel goed voor haar gezorgd wordt. Samen met haar buurjongen Morrie komt zij de dagen door. In tegenstelling tot Edith lijkt ze niet zoveel verdriet te hebben om het verlies van haar ouders. Ze had geen hechte band, werd opgevoed door een kindermeisje Mabel die ze wel mist.

Ondertussen probeert Beauty haar dochter te vinden en dan zie je hoeveel verschil je huidskleur kan maken in een land als Zuid Afrika. Als de twee hoofdpersonen elkaar ontmoeten ontstaat er een band tussen hen en samen proberen ze hun leven weer op te pakken. De reactie van Robin: ”Zwarten slapen niet bij ons binnen”, geeft keihard weer hoe sommige blanken tegen de zwarte bevolking aankeken. Ze moet zich in de situatie schikken want Edith moet werken. Hoe het verder gaat moet je echt zelf gelezen hebben, dat is niet na te vertellen zonder teveel te verklappen.

Het boek is echt ontroerend en confronterend. De gevolgen van de taalwet in Zuid Afrika, de opstanden en het bloedbad dat zich toen afspeelde in de townships worden in dit boek op persoonlijk niveau aan de lezer verteld. Ik ben in Zuid Afrika geweest en heb door Soweto gelopen. Ik heb in dezelfde grote kerk gezeten als Beauty en het verhaal over de opstand gehoord van een gids die er zelf bij was geweest en er nog steeds niet zonder tranen over kon praten. De impact van deze gebeurtenissen drongen pas echt tot mij door tijdens het lezen van dit boek. Het is zo mooi beschreven, vanuit de personen zelf. De werelden van Robin en Beauty komen bij elkaar, de verschillen worden heel duidelijk weergegeven en dan wordt duidelijk dat alles draait om de liefde, de melodie en dan vallen woorden weg. Dat is ook te danken aan de mooie beschrijvende zinnen met Zuid Afrikaanse woorden erin verwerkt. Echt een aanrader voor liefhebbers van romans die je bijblijven.

Brood Zout Wijn

Brood zout en wijn is een verhalenbundel van Vonne van der Meer met zeven verhalen. Er zijn zes wat kortere rondom het middelste Maagdenroof, dat met 73 bladzijden eigenlijk meer een novelle is.

De eerste drie verhalen spelen zich af tegen de achtergrond van een verhuizing waarbij twee keer een vrouw op leeftijd de hoofdrol speelt, één keer draait het om de makelaar. De personen komen in de laatste drie verhalen weer terug. Vonne van der Meer kan zo goed schrijven, dat je wordt meegenomen na een werkelijkheid, die je zelf niet één twee drie zou verzinnen. Ze zoekt daarbij steeds de rand van wat eigenlijk net niet kan. Of het nu gaat om een beeldje van een kerststal opgraven in de tuin van je vorige huis, of nog een keer dromen in het bed van je oude huis, of niet meer uit het mooie fluwelen jurkje komen in een paskamer en hem daarom gelijk kopen. Ik had het met alle verhalen, waarbij ze prikkelend een grens nadert van tomeloze fantasie, waarbij je als lezer steeds afvraagt, ga ik nog met je mee?

Ik had dat het sterkste met Maagdenroof, waarin een jonge journaliste een dame op leeftijd interviewt over de stichting Hands Off, die zich richt op onderzoek en bijscholing rond misbruik. Dit verhaal is zo magistraal in elkaar gezet. De eerste scène is een test van een recorder, die later flarden van het interview laat horen. Maar wanneer je alleen de stemmen hoort, mis je een stuk van de interpretatie, die mensen gebruiken wanneer ze non-verbaal communiceren. En juist dat kan Vonne van der Meer als geen ander laten zien. Tijdens het interview en ook later in de nacht als de journaliste blijft slapen omdat ze de trein niet meer kan halen, voelde ik als lezer, ze gaat iets vertellen wat ik helemaal niet wil lezen. Daar wil ik geen getuige van zijn. Het was zo sterk, dat ik het verhaal meerdere keren weggelegd heb. Pas toen ik het einde per ongeluk zag, omdat ik verderging met het volgende verhaal, wist ik dat het uit moest lezen omdat Vonne van der Meer hier voorzichtig iets van haar geloof heeft ingelegd.

Brood Zout en Wijn is prikkelend en daardoor staan deze verhalen als een huis. Het is bijkans jammer dat zoiets als Maagdenroof zo gewaagd is, de en christelijke brancheorganisatie het niet zal aandurven om daar een actieboek van te maken tijdens de boekenweek, want dat kaliber heeft het zeker!

18059

Recensie

Jouw waardering

18058

Recensie

Jouw waardering

18057

Recensie

Jouw waardering

18056

Recensie

Jouw waardering

18055

Recensie

Jouw waardering

18054

Recensie

Jouw waardering

18053

Recensie

Jouw waardering

18052

Recensie

Jouw waardering

18051

Recensie

Jouw waardering

18050

Recensie

Jouw waardering