Boekenmening

Hoop in de storm

Anton Burger geeft met zijn autobiografie een inkijkje in zijn bewogen leven. Met recht kan gesproken worden van een stormachtig leven. Als jonge kok ging hij met Operatie Mobilisatie de wereld over om Gods woord en liefde te delen. Hij moest zijn toekomstplannen echter opgeven toen zware rugklachten hem dwongen zijn baan op het schip te beëindigen en in afhankelijkheid zijn vertrouwen aan God geven.

Keer op keer heeft hij ervaren dat de ziekte van Bechterew en uiteindelijk ook de ziekte MS zijn loopbaan een andere wending hebben gegeven. Ondanks alle lichamelijke klachten heeft hij zich jarenlang kunnen inzetten voor de Werkgroep Hulp Roemenië. Met meerdere persoonlijke anekdotes weet hij zijn inzet heel levendig te maken.

Door alle stormen heen blijft hij een rijke getuigenis van Gods leiding geven. Het is bemoedigend om te lezen hoe hij Gods hulp heeft ervaren bij alle twijfel en verlieservaringen. Hoe hij op de momenten dat hij moest opgeven, glimpen kon zien van Gods grotere plan.

Met zijn levensverhaal wil Anton Burger vooral mensen bemoedigen en daarin is hij rijk geslaagd. De inhoud is heel begrijpelijk beschreven en goed te volgen. Het boek eindigt met een persoonlijk woord en aanbevelingen aan allen die ook worstelen met lijden of een chronische ziekte. En zo mag ook hij een baken van bemoediging zijn voor anderen die in een storm verkeren.

Boven is onder ons

Eeuwenlang is er in de theologie over God gesproken als Iemand die boven ons staat. De kritiek op de traditionele theologie is dat het begrip van God een metafysisch leerstuk is geworden dat nauwelijks nog aansluit bij de ervaringen van de postmoderne mens. In het postmoderne denken wordt God niet meer als van boven gezien. Dat roept de vraag op hoe deze mens zich moet verhouden tot een wereld die meer is dan alleen maar een waarneembare werkelijkheid, maar waarin het geloof in een alwetende en almachtige God heeft afgedaan.

Rick Benjamins, hoogleraar vrijzinnige theologie, is op zoek naar de kern van God voorbij alle denkbeelden en voorstellingen die er in de afgelopen eeuwen over God zijn gemaakt. Dit boek is zijn antwoord op het vraagstuk hoe wij in een postmoderne context tot een geloofwaardig begrip van God kunnen komen, zonder God te hoeven denken als een zelfstandige grootheid die los van de wereld staat. Om tot zijn antwoord te komen, geeft hij een overzicht van de theologische ontwikkelingen na de jaren 70-80 waarin vooral afscheid genomen wordt van de theïstische God. Hij start met de theologie van Kuitert, die een scherpe scheiding maakt tussen ‘boven’ en ‘onder’. In de titel van dit boek klinkt hier nog iets van door.

Vanuit dit vertrekpunt worden eerdere filosofen zoals Hegel en Heidegger besproken die deze tegenstelling minder sterk maken. Diverse filosofen en theologen worden beknopt en vrij begrijpelijk weergeven (hoewel de inhoud pittig blijft). Benjamins ordent in zijn antwoord de theologische ontwikkeling tot drie stromingen, namelijk de interpretatietheologen (religie biedt symbolen voor onze ervaringen), deconstructietheologen (wantrouwend tegenover menselijke zingeving en waarheden) en de theologen die nieuwe constructen ontwikkelen om over God te kunnen spreken zonder terug te vallen in het oude spreken over God. De gehele uitwerking is vooral op een academisch niveau afgebakend. De antwoorden worden niet met persoonlijke ervaringen maar vooral met abstracte concepten uitgewerkt.

In het laatste hoofdstuk wordt Benjamins wat persoonlijker en komt hij tot zijn eigen theologische verantwoording.

Wat uiteindelijk overblijft is een mogelijkheid tot een transcendente ervaring waarbij niet meer gezocht wordt naar een bovennatuurlijke oorzaak. Er bestaat een wisselwerking tussen God en de mens waarin God gerealiseerd wordt.

Als christelijke lezer blijft bij mij na het lezen van dit boek de vraag over hoe de postmoderne godzoeker bevrijding en vrede kan vinden als zij de grond in haar eigen construct moet vinden. Dit boek zal de lezer vooral kunnen uitdagen om zijn of haar Godsbeeld scherper te krijgen.

Om de aangereikte concepten over God goed te begrijpen is enige theologische en filosofische voorkennis wel noodzakelijk.

Iets anders zaken doen

Met korte, soms anekdotische verhaaltjes sleept Kees Ritmeester ons in zijn werkende leven. Hij is makelaar en komt zo het leven en het huis van veel mensen binnen. Na elk verhaaltje staan een paar vragen, waarbij je kunt reflecteren op jouw manier van zaken doen en daarna staan er een paar levenslessen om mee te nemen in jouw werkpraktijk. Op bladzijde 239 heeft de schrijver nog eens twaalf levenslessen neergezet. Die betreffen je eigen houding in het spel van het zaken doen en sporen aan om erover na te denken en sommige dingen wellicht iets anders te doen of aan te pakken. Mooi boek om op de koffietafel te hebben liggen, zo mooi is het uitgevoerd. En om af en toe te pakken om een verhaaltje te lezen en wat aan reflectie te doen of de levenswijsheden mee te pakken. Elk verhaal wordt vergezeld van een toepasselijke of sfeervolle foto. Dat maakt het een feest om het steeds opnieuw te pakken. Ik vind geen negatieve aspecten aan dit boek. Het is prachtig, kleurig en strak vormgegeven en levert precies wat het uitdraagt. Super, dus.

Een boek dat door de kleurrijke lay-out je uitnodigt om het in te zien. Ook inhoudelijk is het iets anders van opzet.
Het is vlot geschreven en laagdrempelig van stijl, (soms) lichtvoetig en humoristische van toon.
Maar het zijn wel verhalen met duidelijk diepere lagen, wat ook blijkt uit de vragen en opmerkingen als levenslessen
kernwaarden die in dit boek aan de orde komen, zijn o.a. bezinning, eerlijkheid, kwetsbaarheid en sociale betrokkenheid.

Het cruciale onderscheid

Goede informatie over wat in de islam anders is dan bij christenen. Liefde voor alle mensen zoals Jezus ons heeft geleerd is eveneens te lezen in dit boek. Daarnaast valt er niet omheen te kijken dat de theologie van de islam claims doet die niet door de wetenschap en de geschiedenis gestaafd kunnen worden. Evert Schut pakt het grote onderscheid uit, zodat je er wel naar moet kijken. Het grootste punt is het centrum van het christelijk geloof: het Zoon van God zijn van Jezus Christus en zijn kruisiging en opstanding uit de dood. Daarnaast laat hij tal van andere punten de revue passeren.

Hij kaart de religieuze discriminatie aan in tal van islamitische landen, ook al zeggen hun grondwetten dat er gelijkheid van godsdienst is. Met tal van voorbeelden. Moslims die serieus op zoek zijn naar de waarheid, vinden die ook vaak en dan niet door de Koran, maar in de Bijbel, het Oude en Nieuwe Testament, gewoon omdat de boodschap hiervan consistent en betrouwbaar blijft en steeds dezelfde dingen laat zien. Daar blijft het niet bij: Als je buurman die vanuit een Westers land in jouw land is komen wonen, de gek! En hij doet het goede voor zijn gezin, de gemeenschap, de wijk, de stad. Dan ga je nadenken en vragen stellen. Is jouw God toch anders dan Allah? En ja, onze God werd mens met ons. Hij werd zeer klein. Hij heeft zijn rijkdom afgelegd om mij te redden. Zo heel anders dan de “God is groter” roep vanuit de moskeeën. Groter? Groter dan wat dan? Dat wisten we toch al, dat Hij de grootste is? Wat heeft het voor zin om dat te roepen?

Zo spreekt de liefde van Jezus luider in het goed doen voor anderen en het verdragen van lijden, dan deze geloofsbelijdenis. Ik denk dat dit argument mij het meest heeft getroffen in het boek van Evert Schut. Maar er zijn talloze argumenten om op de hoogte te raken van het geloof van inmiddels onze buren en liefdevol en beslist het gesprek met hen aan te gaan, wanneer zij vragen stellen bij onze leefwijze en geloof.

Er is een oprecht woord vooraf, waarin prikkelend gesteld wordt dat de islam heel dicht bij het christelijk geloof staat en tegelijk er ook heel ver vandaan. Waarom? Ja, dat lees je in dit boek. Er zijn wat andere waarderende woorden van islam-kenners en er is een literatuurlijst.

De verraadster

Dit meeslepende boek gaat over Franci de Munck-Siffels, die eerst koerierster is voor het verzet in de regio boven Amsterdam, in de Zaanstreek. Ik heb het in een ruk uitgelezen. Wanneer zij, een mooie vrouw die elke man kan krijgen, ontdekt dat haar man een verhouding heeft met haar zus, geeft ze hem aan bij de Sicherheitsdienst en verraadt daarna dan honderdvijftig mensen. Uiteindelijk wordt zij door het verzet vermoord. Het boek schetst ook het communistisch milieu waaruit het verzet in de Zaanstreek voortkwam.

De bende

Saskia Schouten:

Een bende, bestaande uit tieners, pleegt volwassen misdaden. Een oude vrouw wordt beroofd en mishandeld. Ze komt in het ziekenhuis terecht en kan de politie zinvolle informatie geven over de daders. Maritz krijgt de taak om de bende op te rollen.

Maar dan krijgt hij een brief die hem helemaal van zijn stuk brengt. Hij ziet zich genoodzaakt om zijn vriendschap met Anna te verbreken. Maar daar neemt Anna geen genoegen mee.

Intussen is er een nieuwe inbraak gemeld. Hierbij is een dode gevallen. Is dat ook het werk van de jeugdbende?

Dit is het dertiende deel in de serie over inspecteur Maritz en het is bijzonder spannend. Ik las het boek in een ruk uit en wederom was de dader iemand die ik niet verwacht had.

Lodewijk Crijns:

Dit is het dertiende deel uit de serie ‘Een zaak voor inspecteur Maritz’, die zich alle in Almere afspelen. In dit deel is er een jeugdbende die inbraken doet. Bij een daarvan wordt een oude vrouw mishandeld, ze belandt daardoor in het die in het ziekenhuis. Niet veel later blijkt bij een inbraak zelfs een oude vrouw te zijn vermoord en uiteraard valt de verdenking op de jeugdbende. Zoals altijd bij Sjoerd Veenman, zijn er wat verdachten die in aanmerking komen, maar ook nu weer is de ontknoping verrassend. Inspecteur Maritz is een gelovig christen, wat niet altijd in goede aarde valt bij zijn collega’s.

Jona

Zwijgen over het verleden.

Jona zit in het laatste jaar van zijn middelbare school en viert het Joodse Nieuwjaar met zijn oma en vader. Zo begint het boek na een schokkende opmaat vanuit Jona’s eerste herinnering. Dit eerste hoofdstuk zet de toon. Alle elementen die vragen oproepen of vervreemden, worden in het boek verder uitgewerkt en krijgen een versnelling als Jona voor zijn profielwerkstuk gaat samenwerken met Elin en Lucas. Het onderwerp gaat over vragen die Jona heeft met betrekking tot de werking van het geheugen. Die vragen heeft hij gekregen doordat zijn oma tekenen van een beginnende dementie vertoont en dingen zegt die betrekking hebben op het verleden. Een verleden waar nooit over wordt gesproken maar waarvan de contouren bij het onderzoek steeds duidelijker worden.

Verschillende perspectieven samengebracht.

Je kunt dit boek beschouwen als een coming of age-roman.

Je kunt het ook beschouwen als een verslag van de gevolgen die de oorlog heeft op de levens van tweede en derde generatie Joodse overlevenden.

Je kunt het ook zien als een verslag van de totale seksuele ontregeling in onze cultuur: overspel, homoseksualiteit en pornografiegebruik spelen een rol.

Je kunt deze roman ook lezen en de gemankeerde draad van de liefde pakken die er dwars doorheen loopt. De liefde van een oma voor haar kleinkind en andersom. De liefde tussen vrienden op de middelbare school. De liefde voor Jona’s overleden moeder, die hij pas op deze leeftijd stukje bij beetje iets beter leert kennen, voor zover dat mogelijk is.

Je kunt de roman ook lezen als de vreselijke worsteling van een adolescent om zich los te maken van zijn narcistische vader, die hij toch ondanks zijn verwondende gedrag, liefheeft.

Stel vragen.

Als jouw tiener dit boek leest, lees het dan ook en ga het gesprek aan. Waar vind jij dat het boek over gaat? Wat heeft je het meest getroffen? Wat zegt de laatste zin jou? Hoe wordt in deze roman omgegaan met grenzen? Welk beeld heeft Jona van de liefde volgens jou?

Galaten

Studiebijbel.

Importantia Publishing heeft Galaten: De vrijheid van het evangelie als deel van de Importantia Studiebijbel uitgebracht. Dit deel dat Galaten behandelt, bevat een tekst voor tekst commentaar van de brief van Paulus aan de Galaten. Na een inleiding waarbij je kennismaakt met Paulus en aan wie hij zijn brief schreef, de tijdgeest en Paulus’ verdediging van het evangelie en ook hoe je de brief het best zou kunnen lezen, gaat de schrijver van start. Bovenaan de bladzijde kun je precies zien over welk vers het commentaar gaat dat op die bladzijde staat. De schrijver hanteert de literaire indeling van het boek Galaten. Helemaal achterin kun je de inhoud vinden met bij elk hoofdstuk of subhoofdstuk over welke verzen het gaat. Handig in het gebruik bij bestudering van de tekst van de Bijbel. Daarvoor vind je een literatuurlijst van 11 pagina’s, wat alles vertelt over de achterliggende kennisrijkdom van dit commentaar op de Galaten.

Aantrekkelijk door vorm en inhoud.

Het boek is fris vormgegeven en nodigt uit om rond te gaan kijken op de site om te zien wat er op het gebied van deze serie te vinden is. Regelmatig vind je reflectievragen en een enkele maal een aansporende opdracht aan het eind van een stuk over een tekst. Een uitstekend boek om je kennis te verdiepen.

Man van Tanna

Op verslagen van de hoofdpersoon gebaseerde roman.

John Paton, een zendeling, is van 1858 tot 1862 op Tanna geweest. Hij kreeg er te maken met vijandschap en kannibalisme. Uiteindelijk is hij van het eiland gevlucht omdat er geen werken meer mogelijk was, zo graag wilden ze hem doden. Zijn vrouw was al snel gestorven waarschijnlijk aan malaria. Hij had zijn huis in de laagte gebouwd bij de moerassen. Een perfecte manier om niet lang te leven. Katasian, een jonge man van Tanna, wordt opgevoerd als antagonist. Hij komt uiteindelijk toch tot geloof. De auteur heeft geprobeerd zich in te leven in de cultuur van de mensen die op Tanna leefden. De taal die de schrijver bezigt is oubollig: “bedwelmd door smart”; “ik heb haar lief”; een “doorstoken ziel”; “droefheid”; “hij ontroerde”. Wanneer het boek in de ik-vorm was geschreven en de zendeling de ik zou zijn, zou het logischer zijn geweest. Maar nu het een hedendaagse vertelling is over de zendeling vind ik sommige woorden niet passen. Met de kennis van nu over hoe je contact legt met andere mensen, lijkt het haast lachwekkend hoe de jonge zendeling omging met de mensen, die steeds als ruw en onontwikkeld worden neergezet, letterlijk wilden genoemd. Hij zegt meermaals dat ze de straf van God verdienen voor wat ze doen: stelen en moorden. Maar hij zegt nauwelijks iets als een schipper van een Europese boot tegen hem zegt dat hij het volk op het eiland zal uitroeien door de mazelen, hoewel John het er natuurlijk niet mee eens is. Wie is er moordzuchtiger en wreder?

Evangelie voor kannibalen.

De schrijver heeft ongetwijfeld heel veel moeite gedaan om het verhaal van deze zendeling op schrift te stellen en als je door het taalgebruik heen kijkt is het de moeite waard om deze geschiedenis te lezen, al is het alleen maar om te zien hoe onbeholpen christenen probeerden zending te bedrijven in die tijd en om in de spiegel te kijken van onze eigen geschiedenis. Toch was dit een van de pogingen van het brengen van het evangelie naar andere volken.

Jezus werd gedood, maar moet jij dan ook worden gedood?

Het boek is zeker niet geschikt voor jeugdige personen. Er staan moeilijke woorden in en er wordt een zekere kennis voorondersteld. Mochten tieners dit willen lezen, dan zou ik ouders aanraden mee te lezen en goede vragen te stellen, zoals:

Waarom kon John niet onder de kinderen van de mijnwerkers blijven werken als onderwijzer en hun in zijn eigen cultuur blijven benaderen met het evangelie? Is roeping voor andere volken belangrijker dan het evangelie voor je buren? Zou jij, als je wist dat de mensen die voor jou het eiland opstapten, vermoord zijn door de bevolking, toch voet aan land zetten? Waarom wel en waarom niet? Is John uiteindelijk gevlucht? Of is hij weggegaan omdat, zoals hij zegt, God het wilde? Hoe zou het komen dat als twee culturen elkaar ontmoeten er vaak onbegrip en zelfs haat ontstaat?

Dialoog, dans en duel

Inhoud.

In ‘Dialoog, dans en duel’ stelt de theoloog Kees van Ekris zichzelf de vraag hoe je in onze vluchtige en gejaagde tijd mensen kunt blijven bereiken in preken. Zijn boek is dan ook in de eerste plaats bestemd voor predikanten, maar niet alleen voor hen. Voor eenieder die geschikte manieren zoekt om de boodschap van het Evangelie over te brengen, bevat het lessen.

Leerzaam.

Als Ekris het over ‘dialoog’ heeft, wil hij daarmee zeggen dat preken geen eenrichtingsverkeer zouden moeten zijn. De hoorders moeten zich persoonlijk betrokken weten en door de boodschap geraakt worden. Het in gesprek gaan met de ander dus. Op zich voluit Bijbels. Denk aan bijvoorbeeld het gesprek van Jezus met de Emmaüsgangers. Volgens Ekris heeft de huidige mens een andere communicatie nodig dan die in eerdere tijden. Een prediker dient te participeren in de moderne wereld (en daar dus ook van af te weten) om zo de vragen van zijn luisteraars te kennen. Tegelijk roept hij op tot grondig Bijbelonderzoek. De grondtekst moet worden bestudeerd om diepte te krijgen.

Met ‘dans’ bedoelt hij het in beweging brengen van de hoorders. Die moeten niet passief blijven, maar door de preek tot denken of daden worden aangespoord.

Het ‘duel’ uit de titel slaat op de mening van Ekris dat preken niet braaf hoeven zijn, maar mogen prikkelen. Het gevaar bestaat dat predikers vanaf de kansel mensen alleen maar over hun religieuze bol aaien.

Minpunten.

Het boek van Ekris is waardevol, ook voor degenen die op theologisch gebied op enkele of veel punten verschillen. De vergelijking met het werk van o.a. Tim Keller drong zich verschillende keren aan me op. De verwijzingen van Ekris naar het werk van Karl Barth sprak me minder aan. Ik mis ook iets. Aan het werk van de Heilige Geest door middel van (de dwaasheid van) de prediking had mijns inziens meer aandacht besteed kunnen worden. Uiteindelijk kan een predikant geweldige preken ‘in elkaar zetten’, maar als die niet door de Geest worden gebruikt, zullen ze geen uitwerking hebben.

202519

Recensie

Jouw waardering

202518

Recensie

Jouw waardering

202517

Recensie

Jouw waardering

202516

Recensie

Jouw waardering

202515

Recensie

Jouw waardering

202514

Recensie

Jouw waardering

202513

Recensie

Jouw waardering

202512

Recensie

Jouw waardering

202511

Recensie

Jouw waardering

202510

Recensie

Jouw waardering