Boekenmening

De volkenprofetieën van Jeremia valt misschien niet gelijk binnen het blikveld van een gemiddelde lezer, maar Eric Peels heeft met zijn exegetische commentaar op deze profetieën dit Bijbelgedeelte verrassend overzichtelijk en helder in het licht gezet. Deze profetieën getuigen van een onheilstijdig voor het volk Israël. Ook de volken rondom Israël worden zware tijdingen aangezegd. Jeremia legt dwars door al dit onheil en gericht de vinger op Gods soevereine handelen. Ook al zijn de teksten duister en getuigen zij van een diep trauma, toch klinken er sprankjes hoop van een genadig God; voor Israël, maar ook voor de volken.

Dit boek biedt een zorgvuldig en zeer uitgebreide studie op deze volkenprofetieën. Allereerst krijgt de lezer een beschrijving hoe het onderzoek is opgezet en een algemene inleiding op de profetieën. Ook wordt op voorhand al een verklarende lijst met woorden en afkortingen gegeven. De lezer die niet bekend is met taalstudies heeft deze uitleg zeker nodig om de daarop volgende verklaringen goed te kunnen volgen. Vervolgens worden de profetieën tekst voor tekst onderzocht. Bij elke profetie worden uitgebreid literaire aspecten, contexten, de authenticiteit en theologische aspecten behandeld. De exegese is systematisch en grondig en biedt daarmee een rustig raamwerk door het hele boek. Hierbij moet je niet verwachten om kant-en-klare antwoorden te krijgen. Het is aan de lezer om met alle informatie verder op zoek te gaan, maar het geheel biedt wel een rijke schat aan kennis waarbij ook veel geleerd wordt over talige aspecten, culturele gebruiken en historische contexten.

De actualiteit van dit Bijbelgedeelte wordt vooral gezien in de weergave van alle recente onderzoeken, maar de theologische boodschap voor vandaag komt wat minder duidelijk uit de verf.

Dit lijvige boek vraagt ook wel wat doorzettingsvermogen van de lezer. Het is vooral een pittig studieboek dat een groot beroep doet op de taalvaardigheden van de lezer. Er wordt enige kennis van het Grieks en Hebreeuws verwacht. Hoewel elk Bijbelvers in het Nederlands is weergegeven, wordt bij de exegese regelmatig alleen een Grieks of Hebreeuws woord aangehaald. Een lezer die deze talen niet machtig is, zal eerder op basis van de hele context de inhoud moeten begrijpen. Het lezen wordt soms ook wat vertraagd doordat aangehaalde bronnen in de oorspronkelijke taal worden weergegeven, waardoor de lezer geregeld moet switchen tussen diverse talen. De tekst getuigt van een rijke woordenschat met veel niet-frequente woorden. Hierbij wordt soms de indruk gewerkt dat het taalgebruik van de schrijver dichter tegen het Engels dan het Nederlands aan schuurt.

Het is een hele kluif om het boek goed door te werken. Het lezen van dit boek kun je zien als een heuse ontdekkingstocht waarbij je soms even moet doorbijten maar als beloning ontvang je wel diepgaande uitleg en inzicht. Met de laatste verzen van de volkenprofetieën is het boek ook plotsklaps geëindigd. Dit wekt een gevoel op van een abrupt einde aan een mooie studiereis. Een klein nawoord met een korte nabeschouwing had de napret mogelijk nog completer kunnen maken.

Dit boek wordt van harte aanbevolen aan iedereen die graag zeer gedetailleerd op zoek wil gaan naar de achtergronden en exegese bij dit Bijbelboek.