Boekenmening

Dit leven

Alle details in het boek 'Dit leven' maken het een historische roman bij uitstek. De papieren omslag van dit gebonden boek is een simpele groene kaft. De lange poëtische zinnen, die een verhaal beschrijven waarin feitelijk weinig gebeurt, zorgen ervoor dat ik letterlijk een tijdreis kan maken naar de negentiende eeuw. Ze brengen mij bij het sterfbed van een eenzame vrouw, op een boerderij waar schapen dwalen in het ruige landschap van het Roggeveld, een bergplateau langs de grote Karoo in Zuid Afrika.

In een eindeloze nacht vertelt ze haar familiegeschiedenis. Eerst is ze verward, maar dan komen de beelden uit het verleden. Ze realiseert zich dat de herinneringen het enige is wat ze nog heeft, ook al zijn die gebrekkig en dat ze daaruit het verhaal moet cijferen waarvan ze deel heeft uitgemaakt, om te begrijpen en zelfs te vergeven. Zo heeft ze een doel om haar verleden onder ogen te komen. De herinneringen komen soms met een enkel beeld en verdiepen zich dan. De herhaling van de zinsnede is bijna vanzelfsprekend alsof het geheugen echt zo werkt, althans voor haar. Mooi dat ook in de vertaling het poëtisch taalgebruik sterk overeind blijft staan:
"De maan is nog niet opgekomen, maar in de vale, verstrooide glans van de sterren herken ik de wereld van mijn jeugd, het wijde landschap van mijn leven, het kale vale land van struikjes en gruizig gesteente, het harde land van vorst, sneeuw en droogte. Bitter land waar ik ben geboren, schrale steengrond waar ze mijn graf zullen delven binnen het stapelmuurtje van de begraafplaats."

Ze is de jongste en enige dochter van een zachtaardige vader en een driftige moeder. Ze heeft twee broers en kijkt met haar ietwat naïeve kinderogen terug naar de dagen uit haar jeugd. Haar oudste broer Jacob trouwt met Sofie, maar vervolgens zijn het in haar herinneringen vooral haar andere broer Pieter en Sofie die samen zijn. De rivaliteit tussen de broers, een mysterieus ongeluk en een onverwachte verdwijning laten het meisje met grote vragen eenzaam achter. Haar leven gaat verder. Ondertussen onthult zich een tijdsbeeld van grofweg 1830 tot 1900, waarin het grondgebied van de familie wordt uitgebreid ten koste van de kleurlingen, een gemeente wordt opgericht, de kerk wordt gebouwd en daar omheen een dorp.

Haar leven passeert. Ze vertelt er open en eerlijk over, deelt haar twijfels en toch blijft ze een mysterie. Naïef, zonder ambitie, amper doortastend, maar haar positie aan de rand, als een stille getuige observerend, heeft ze zelf gekozen. Goed beschouwd is zij degene die het boerenbedrijf draaiende houdt. Dan is ze toch meer dan wat je op het eerste gezicht zou verwachten.

Op een gegeven moment lijkt het alsof de vrouw zich moet verantwoorden voordat ze kan sterven. Hoewel ze de gebruikelijk godsdienstoefeningen houden, Bijbellezen, bidden, belijdenis doen, avondmaal vieren en naar de kerk gaan, blijkt uit niets dat ze rekenschap moet af leggen voor de hoogste rechter, of dat anderszins geloof een rol speelt in haar leven. Uiteindelijk heeft ze geen angst om te sterven, maar dat komt omdat ze klaar is met haar verhaal en de vrede die ze daardoor krijgt. Zo blijkt aan het eind van dit leven de roman toch een heel postmoderne karakter te hebben.

Bijzonder dat een boek zo'n uitwerking kan hebben. Een aanrader!

Wachten op de liefde

Het meest opvallende in deze prettig geschreven roman zijn de prachtig uitgewerkte karakters. Niet alleen de hoofdpersoon Bonetta is een duidelijk karakter; als lezer kan je je ook met Adam en Jonathan, de twee mannen in Bonetta's leven, identificeren.

Het boek speelt in de jaren 80 en dat geeft grappige effecten: Bonetta die tijdens haar werk aan de telefoon wordt geroepen omdat haar vriendin haar iets wil vertellen, brieven die verstuurd worden i.p.v. whatsappjes o.i.d., lange treinreizen die gemaakt worden om elkaar te zien. Herkenbaar!

De christelijke inslag is duidelijk aanwezig, wat het geheel extra verdieping geeft.

Glinsterzwart

Helga is getrouwd met de egocentrische Piet. Alles moet gebeuren zoals hij het wil. Helga gaat niet altijd tegen hem in en laat over zich lopen. Regelmatig speelt Helga met de gedachte om ongebonden te zijn. Toch schrikt ze telkens als ze bedenkt dat Piet dan zou moeten overlijden, want scheiden durft ze niet aan. Op het strand heeft ze een schelp gevonden die van binnen parelmoer is en van buiten zwart. Ze voelt zich vaak zoals die buitenkant maar wil toch proberen om in haar leven de parelmoerglans naar boven te brengen.

Zoon Olaf krijgt een relatie met zijn collega Nelleke. Als ze met hem naar zijn ouders gaat, wordt ze geconfronteerd met het gedrag van Piet. Ze ontdekken wat voor afwijking hij heeft en begrijpen dan waarom hij zo doet. Dan merkt ze dat Olaf zich bij zijn ouders net zo gedraagt als zijn vader en wil ze niet meer met hem verder.

De tweede roman van deze auteur leest vlot weg. Ze heeft zich duidelijk verdiept in de afwijking van Piet.

Israëlvisies in beweging

De liefde voor Jezus Christus staat voorop in dit nieuwe boek, een vervolg op het Engelstalige werk over zionisme dat eerder verscheen. Dit uitgangspunt noemt Paas in zijn inleiding. Maar aangezien het Joodse volk Jezus verwerpt, is het onmogelijk om te geloven dat dit volk in onze tijd een andere positie heeft dan welk ander volk ook. Immers, zonder Christus is er geen behoud. Het Israëlisme heeft een grote waardering voor het Judaïsme, een religie die Jezus Christus niet accepteert als Verlosser en Messias. Dit boek bevat een uitwerking van het historisch ontstaan en het gevaar van Israëlisme.

In overzichtelijke hoofdstukken worden diverse onderwerpen met betrekking tot Israël behandeld. De hele kerkgeschiedenis passeert de revue, maar ook is er bijvoorbeeld aandacht voor de huidige situatie van het land Israël. Daarbij is ook ruimte gemaakt voor de moeilijke situatie van de Palestijnse bevolking van het land. Ook de Holocaust komt aan bod, met de gevolgen hiervan. Wel zit er een behoorlijke overlap tussen de hoofdstukken, er is veel sprake van herhaling van feiten.

Het beste is het om dit boek met de Bijbel ernaast te lezen. Daarom leent het boek zich meer voor Bijbelstudie dan dat het een leesboek is. Zelf deed ik er een maand over om het door te nemen. Paas legt duidelijk de gereformeerde visie op Israël uit aan de hand van Bijbelgedeelten. Hierbij ligt de nadruk op het feit dat er voor Israël na het werk van Christus geen bijzondere plaats meer is. Dit motiveert hij door te stellen dat we veel Bijbelteksten moeten vergeestelijken. Daarmee komen we bij de kern van het probleem; wanneer je teksten letterlijk neemt, kom je uit op een andere visie aangaande Israël, dan wanneer je de teksten vergeestelijkt. Voorbeeld: Romeinen 9 tot en met 11. Volgens de uitleg van Paas wordt hier gesproken over een nieuw Israël, namelijk Joden en heidenen die tot Christus zijn gekomen. Wanneer je echter stelt dat het hier over het fysieke Israël gaat, kun je tot volstrekt andere conclusies komen. Ook het duizendjarig vrederijk kun je letterlijk of geestelijk uitleggen, waardoor je tot verschillende conclusies komt. De uitwerking van de diverse onderwerpen is zeer nauwkeurig en goed gemotiveerd weergegeven.

Het is niet de bedoeling van Steven Paas om banden tussen christenen te breken. Ondanks het feit dat dit in het boek genoemd wordt, gebeurt het, wellicht onbedoeld, toch. Door termen te gebruiken als letterlijkheidswaan, sektarische groepen en dergelijke, worden bepaalde christenen neergezet als minderwaardig. Voor zowel de aanhangers van de visie van Paas als de aanhangers van Israëlisme is slechts één weg tot behoud: Jezus. Het past ons niet onze broeders op deze manier neer te zetten. Christus is juist dat wat ons verbindt en verschillende visies op bepaalde punten kunnen wel leiden tot verschillende kerken, maar met elkaar vormen wij slechts één gemeente, het lichaam van Christus. Ondanks het feit dat mensen niet de visie van Paas delen, is het toch mogelijk om elkaar als broeder en zuster te blijven zien. Daarom deden de kwetsende woorden in deze uitgave mij verbaasd staan. In Christus zijn wij immers één. Joden en Grieken, gereformeerden en pinkstergelovigen, katholiek en huisgemeente, kinderdoper of volwassendoper, wanneer Christus ons behoud is, zijn wij broeders en zusters. Daar waar echter iets boven het behoud in Christus belangrijker wordt geacht, mogen we pas van een sekte spreken. Dat is mogelijk met verschillende onderwerpen. Zelf werd ik eens door iemand van een pinksterkerk geen christen genoemd omdat ik niet in tongen sprak. Wanneer je iets dergelijks verheft tot het belangrijkste van het evangelie, ben je op de verkeerde weg. Ook met het duizendjarig rijk ben ik dit tegen gekomen. De man was zo vol van dit rijk, dat dat het enige nog was waar hij over sprak, Christus werd niet meer dan Jezus als toekomstige aardse koning. Het kruis was verdwenen, het volbrachte werk van Christus kreeg een tweede plek. Zo kan het ook gaan met Israëlisme.

Dit laatste is mijn persoonlijke visie. Uit het boek van Steven Paas merk ik op dat hij hier moeite mee heeft en in feite de mensen die een andere Bijbeluitleg aanhangen "ketters" vindt. Hoewel ik het in grote lijnen met zijn uitleg eens ben, is dat voor mij moeilijk te begrijpen. Evenwel kan ik een ieder aanbevelen dit boek te lezen. Het loont de moeite om hierbij Bijbelstudie te doen en je te verdiepen in dit onderwerp.

Mogen liefde en trouw je nooit verlaten

Dit is een prachtige uitgevoerd geschenkboek dat heel geschikt is als huwelijkscadeau. Er staan heel mooie, paginagrote foto's in van bloemen, bruidsparen en alles wat met een trouwdag te maken heeft. Er staan mooie spreuken en Bijbelteksten in, uitgevoerd in mooie sierletters, passend bij de foto's.

"Mogen liefde en trouw je nooit verlaten. Wind ze om je hals, schrijf ze in je hart", Spreuken 3:3 is de eerste tekst.
Ook vind je teksten uit Corinthiërs, Johannes en Hooglied.

Er worden mooie wijsheden genoemd, zoals:
De 6 belangrijkste woorden: wij lossen het samen wel op.
De 5 belangrijkste woorden: Jij bent alles voor mij.
De 4 belangrijkste woorden: Ik hou van jou.
De 3 belangrijkste woorden: Het spijt me.
De 2 belangrijkste woorden: Goed gedaan.
Het belangrijkste woord: Wij.
Het minst belangrijkste woord: Ik.

Het huwelijk is een alliantie die gesloten wordt tussen een man die niet kan slapen als het raam gesloten is en een vrouw die niet kan slapen als het raam open is.
Het huwelijk lijkt op een schaar waarvan de beide delen zo aaneengevoegd zijn dat ze niet kunnen worden gescheiden. Dikwijls bewegen ze in tegenovergestelde richtingen maar altijd straffen ze iedereen die tussen hen in komt.
Op de laatste pagina lijkt het alsof er iets vergeten is te vertalen. Er staat: Corinthians i.p.v.
Corinthiërs.

De getrouwde monnik

Als kind kwam Norbert in een klooster terecht waar hij opgroeide. Als hij vijftien jaar is, legt hij de kloostergeloften af: gehoorzaamheid, armoede en kuisheid. Het kost hem strijd om daarin te volharden, vooral wat betreft de kuisheid. Op een dag ontmoet hij de mooie Beatrijs die vlak bij het klooster woont. Hij valt als een blok voor haar. Hij komt tot het besef dat zoiets moois als de liefde tussen man en vrouw door God geschapen moet zijn. Maar in hem woedt tweestrijd. Hij komt vaak bij Beatrijs maar ze waarschuwt hem om dat niet te doen. Norbert heeft immers de belofte afgelegd om celibatair te leven? Maar de drang om bij elkaar te zijn is sterker dan de leer. Dan wordt hij voor een half jaar uit het klooster verbannen. Hij moet het leven buiten het klooster leren kennen.

Deze roman geeft een uitermate boeiend beeld van het leven in de Middeleeuwen. Bijgeloof, geloof, liederlijkheid, een dubbele moraal en een pestepidemie komen allemaal op een vlotgeschreven manier met hier en daar een vleugje humor, aan de orde. Toen ik in het boek begonnen was, had ik moeite om het weg te leggen. Het boek heeft een bijzonder mooi beschreven ontroerend eind.

Lopen op het water

Lynn Austin krijgt vijf jaar geleden de kans om naar Israël te gaan en ze gaat, want ze heeft behoefte aan een pelgrimsreis. Het leven van Lynn Austin loopt op dat moment niet zoals zij zelf had verwacht. Haar kinderen vliegen het huis uit om letterlijk ver bij haar vandaan verder te gaan met hun eigen leven. Daarnaast vallen er andere geliefden rondom de familie Austin weg door ziekte en de dood. Het vertrouwde christelijk geloof biedt geen uitkomst; Lynn krijgt te maken met depressieve gevoelens. Moedig, deze biecht van een succesvolle bestsellerauteur. Ze verwacht veel van de reis: "Ook verlang ik aan het begin van deze pelgrimstocht naar geestelijke vernieuwing. Ik wil het grotere plaatje van Zijn plan zien en alles in Zijn wil leren aanvaarden. Ik wil mijn gebedsleven nieuw leven inblazen, echt luisteren naar wat Hij tegen mij zegt en vragen om zijn hulp in alle veranderingen. Misschien zal ik mijn eigen leven kunnen loslaten en de veranderingen in mijn leven met vreugde tegemoet kunnen treden. Dat is veelgevraagd voor een reis van twee weken. Maar dit is Israël is het toneel waarop het Oude en Nieuwe Testament zich afspelen, een land waar de Bijbel driedimensionaal tot leven komt als een pop-upboek voor kinderen."

Dat gebeurt in "Lopen op het water". Je leest als het ware drie verhalen door elkaar. Allereerst het reisverslag met de bekende toeristische hoogtepunten: de woestijn in het zuiden, het fort Massada, de Dode Zee, de wadi van Engedi, Jeruzalem, de heuvels van Judea, Caesarea en Joppe, het meer van Galilea, Sichem bij het tegenwoordige Nablus, de berg Hermon enzovoort. Het is geen volledige reisgids, maar Lynn Austin gebruikt de toeristische informatie om het geloof of haar eigen situatie te illustreren. In het boek bekent ze eerlijk dat ze last heeft van haar grote verbeeldingskracht; het heeft ervoor gezorgd dat ze een vastomlijnd plaatje van haar eigen leven voor zich zag, wat ze maar moeilijk los kon laten. Tegelijkertijd is die verbeeldingskracht ook een zegen, als ze daarmee zoveel toepassingen voor haar leven (en dat van haar lezers) kan maken.

Daarnaast verweeft Lynn Austin heel veel Bijbelteksten met de plekken die ze bezoekt. Ze brengt Bijbelverhalen uit het Oude en Nieuwe Testament inderdaad tot leven. Ze komen op verrassende plekken bij elkaar, zoals dat van Jona en Petrus in Jaffa, of dat van Jozef, Jozua en de Samaritaanse vrouw in Sichem. Lynn Austin is vooral bekend geworden van haar Bijbelhistorische romans, maar in dit non-fictie boek zit de waarde vooral in de toepassing die Bijbelse plaatsen en personen dus kunnen hebben voor het geloof.

Tenslotte is het een persoonlijk dagboek; de twijfels en de vragen, het zelfonderzoek, de gebeden waar Lynn Austin mee aan de slag gaat. Ze is verrassend open en eerlijk tijdens deze reiservaringen. Hier blijkt ook wat ze zelf zo waardeert aan de Joodse manier van de heilige schrift bestuderen; bevragen ook als vragen niet één twee drie te beantwoorden zijn. Juist omdat het thema worstelen met verandering is, wordt het een verhaal waar anderen door bemoedigd zullen worden.

Ik vond het een eer om dit persoonlijke reisverslag van Lynn Austin te lezen en ik heb veel van haar geleerd. Al lezend ontdekte ik dat ze soms streng voor zich zelf is. Ze moet veel doen om haar geloofsleven weer op orde te krijgen. Toch twijfel ik niet aan haar oprechtheid om vooral het evangelie van genade door te geven. Lynn Austin wil veel, heel veel vertellen (zouden er nog geestelijke lessen te ontdekken zijn in Israël?) Ik was verrast over de Bijbelkennis die ze paraat had. Zoveel gedachten, die tijdens een dag voorbij komen, het leek mij teveel om te bevatten.

Het boek is mooi vorm gegeven met extra flappen, waardoor je één van de gebeden van Lynn als bladwijzer kunt gebruiken. Er is een eenvoudige plattegrond zodat de lezer zich kan oriënteren. De hoofdstukindeling verwijst naar de reisdagen, hoewel die niet gedateerd zijn. In de hoofdstukken zijn tussenkopjes, wat het terugzoeken kan helpen, maar persoonlijk ervaar ik die niet als volledig. Een register achterin met trefwoorden en of Bijbelverzen zou handig geweest zijn. Temeer omdat de voorbeelden, toepassingen voor het geloof, de moeite waard zijn om nog eens terug te lezen of om zelf studie te doen.

Een leven lang anders

Dit boek bevat een verzameling columns van Sigrid die eerder op Hyves en in haar vorige boek "Bewoond eiland" werden gepubliceerd. Ook staan er enkele nieuwe columns in. Ik bewonder de schrijfster om haar moed. Ze deelt haar diepste zielenroerselen met haar lezers en schroomt niet om heel erg open te zijn over haar niet zo positieve gedragingen. In "Ik schaam me kapot" en "Voelen met autisme" komt dit heel duidelijk naar voren.

Veel mensen denken dat autisten geen gevoel hebben. Integendeel, ze uiten het alleen op een onhandige manier en veel later dan gebruikelijk. Een aanrader voor wie niet weet wat autisme inhoudt. Na dit boek ben je volledig op de hoogte.

Hemeldauw

Derde en laatste deel van Grandia's succesvolle trilogie. Met de eerste twee delen won zij in resp. 2012 en 2013 de Publieksprijs Christelijk Boek.

In dit deel sterft Jaap en krijgt zijn vrouw Riet vlak daarna een herseninfarct. Met name Roos, de jongste en eigenlijk de lievelingsdochter van Riet, heeft het hier heel moeilijk mee. Zo moeilijk dat het ten koste gaat van de tijd en liefde die zij overhoudt voor haar man Geert en hun beide kinderen.

Als lezer herkende ik in Roos veel van Riet zelf: onzeker, gevoelig, snel emotioneel en niet altijd even rationeel. De kracht van Grandia ligt in haar personages die zij levensecht op het papier weet te brengen. Zo levensecht dat ik me nu nog steeds afvraag hoe het met ze gaat. Bovendien maken haar personages allemaal een ontwikkeling door, die vaak zo geleidelijk wordt beschreven dat je als lezer continu geboeid blijft.

Zelfs in Riet, die na haar herseninfarct in een verpleeghuis moet wonen ('gevangen in dit lichaam, gevangen in dit huis') verandert er iets wezenlijks. De sympathieke ziekenhuispastor Martijn en zijn vriendin Merle hebben elkaar na alle worstelingen in de vorige delen echt gevonden en trouwen in de epiloog. Ik geef het boek 5 sterren omdat dit een boek is dat ik blijf herlezen. De personen zijn echt voor me gaan leven.

C.S. Lewis

De ondertitel van het boek luidt: Excentriek genie, onwillige profeet. En dat blijkt het hele boek door. Al jong was Lewis (Jack) een zonderling. Zeer gedetailleerd beschrijft McGrath zelfs de voorgeschiedenis van de ouders en de vroege jeugd van Lewis. Eerlijk gezegd zijn de eerste honderd pagina’s nogal droog. Dat is helaas wel al een groot deel van het boek.

Het overige van dit werk is zeer lezenswaardig. Je kunt goed merken dat de auteur zich al langere tijd in de persoon Lewis heeft verdiept. Daarbij blijven toch over nog veel vragen over: Wat was de invloed van de Eerste Wereldoorlog op het leven van Lewis? Hoe groot was de invloed van zijn broer? En wat was nu eigenlijk de relatie die hij had met mrs. Moore? Vragen zonder eenduidig antwoord. De aandacht voor de diverse publicaties van Lewis is goed gedoseerd. Niet al te uitgebreid, daar bestaat immers al genoeg literatuur voor, maar vooral de invloed die er was op zijn persoonlijke leven komt aan bod. De vriendschap met Tolkien heeft een flinke hoofdrol gespeeld in zijn werk, maar dat was ook wederzijds. Wat gebeurt er dan als die vriendschap lijkt af te koelen? Er is ook veel aandacht voor de loopbaan van Lewis. Er was niet alleen enthousiasme voor zijn schrijven en zijn leraarschap. Ook heel wat tegenstand merken we in de academische wereld.

Het christen zijn van Lewis is vaak een punt van discussie. Wanneer kwam hij tot geloof? Is hij werkelijk atheïst geweest? Welke kerkelijke richting hing hij aan? Het is duidelijk dat Lewis zelf niet in een hokje paste. Hij probeerde een vaste christelijke richting te vermijden. Hij werd geboren in Belfast en vanuit zijn ouders hoorde hij bij de Anglicaanse kerk.

De grootste bekendheid kwam vanaf het jaar 1942, een tijd van oorlog waarbij we wederom geen duidelijk beeld krijgen van de invloed hiervan op het leven van Lewis. Zijn beroemde kinderboeken en science fiction romans kwamen later. Pas na zijn dood werd de belangstelling voor zijn totale werk groot. Zijn overlijden vond plaats op een beroemde dag: de dag van de moord op Kennedy. Inmiddels is Jack Lewis geworden tot een veelgeprezen auteur en boeiende persoonlijkheid. Deze biografie maakt me nieuwsgierig naar het werk dat ik nog niet van hem ken. Ik ben dan ook van plan me meer in deze auteur te gaan verdiepen. Wat ik een beetje mis in deze biografie zijn de tegenstanders (vooral theologen) die juist ook in de kinderboeken een vorm van atheïsme zien.

Conclusie: we zullen Lewis nooit helemaal begrijpen. Desondanks heeft McGrath een goed beeld neergezet van deze grillige man, een buitenbeentje in het kerkelijke, maar ook in het academische wereldje. Het is goed dat deze biografie in het Nederlands is vertaald, want hiermee hebben we een waardevolle toevoeging aan het materiaal dat over het leven van deze zonderling beschikbaar is. Het is geen boek om snel te lezen; ik deed er twee maanden over.

14065

Recensie

Jouw waardering

14064

Recensie

Jouw waardering

14063

Recensie

Jouw waardering

14062

Recensie

Jouw waardering

14061

Recensie

Jouw waardering

14060

Recensie

Jouw waardering

14059

Recensie

Jouw waardering

14058

Recensie

Jouw waardering

14057

Recensie

Jouw waardering

14056

Recensie

Jouw waardering