De ketter van Carthago

Antoinette Schram

Spes is een zoon zonder vader. Hij groeit op met zijn moeder in Hippo in de vijfde eeuw na Christus. Dat is een Romeinse stad in Noord-Afrika waar bisschop Augustinus woont, preekt en schrijft. De roman begint als Spes, een veertienjarige jongen, in de vastentijd voor Pasen samen met een vriend op belijdeniscatechisatie gaat bij de toen al beroemde Augustinus. Spes is zelf de verteller van het verhaal: een onrustige jongen. Hij rent rondjes om de stad om zijn energie kwijt te kunnen en zoekt ook op een andere manier de randjes op: door kattenkwaad uit te halen. De wijsheid van Augustinus is op een leuke manier verwerkt in deze historische roman en komt vooral tot uiting in de dialogen met Spes. Twee keer luister je met de oren van Spes naar een preek van Augustinus. Met zijn rebelse karakter sluit Spes zich aan bij de Donasten: een andere christelijke stroming in die tijd. Zij willen een zuivere leer verkondigen maar gebruiken ook geweld. Ook hier komt Spes tegenover Augustinus te staan.

Als Augustinus oud en ziek is en Hippo wordt belegerd door vijanden van de Romeinen heeft Spes intussen zijn leven opgebouwd in Carthago, nadat zijn leven in Hippo niet gebracht heeft wat hij ervan verwacht. Als zijn moeder komt te overlijden, heeft hij een persoonlijke missie om nog een keer met Augustinus te spreken.

De historische roman biedt een kleurrijk decor van de situatie in de vijfde eeuw na Christus in Noord-Afrika. Het karakter van Spes is goed uitgewerkt en sluit aan bij de moderne lezer. Tegelijk is hij de held in het verhaal.

Peter Breure

De verhalenverteller Verbaas is er in geslaagd om me vanaf de eerste bladzijde het boek in te zuigen. Het Romeinse rijk is in haar nadagen, er is spanning vanwege een tweespalt in de Noord-Afrikaanse kerk en de anders zo vredige stad Hippo ligt onder vuur. Spes, een jonge man is de hoofdpersoon in deze fictieve historische roman. Wat heeft hoofdrolspeler Spes (betekent zijn naam: hoop, of ‘ik ben zonder vader’, of ‘ik ben dienaar van de Vader’?) voor link met bisschip Augustinus van Hippo.

Spes groeit op in Hippo en woont met zijn moeder bij een schipper in. Je krijgt een aardig inkijkje in hoe 4^de eeuwse mensen zouden hebben kunnen samenleven. De twee geloofsstromen uit die tijd: de Katholieke kerk en de donatisten die geloven in zuiverheid, strijden om zijn aandacht. Daarnaast merk je de zoektocht naar zijn eigen identiteit en zodoende trekt hij met een vriend door de woestenij van Noord-Afrika. Gaat het vooral om leven in het hier en nu en of je volgens de regels of met een zuiver geweten leeft en wat is dat dan? Of leef je in voorbereiding op een later leven?

Op kantelpunten is er steeds een ontmoeting met bisschop Augustinus en dat verandert zijn leven.

Ik had verwacht dat ik een beetje meer werd meegenomen in de theologie van Augustinus maar Spes is vooral een soort tegenover van Augustinus en de theologie van Augustinus wordt min of meer als bekend verondersteld. Op zich geen handicap voor het boek want de worsteling van Spes en de zoektocht naar zijn identiteit, zowel persoonlijk als religieus zijn op zichzelf al boeiend.

En waarom is hij zo geïntrigeerd door Augustinus?

Sjoerd Veenman

En net als zijn roman over Calvijn heb ik dit boek van Frans Willem Verbaas verslonden. De ketter van Carthago is in de eerste plaats een avonturenroman en daar is niets mis mee. Ik kan daar absoluut van genieten. Het verhaal gaat over Spes Niger, een jonge inwoner van Hippo Regius, een stad aan de Afrikaanse kust, ten tijde van de nadagen van het Romeinse Rijk. Een erg onrustige inwoner die vanwege zijn aard tal van soms bizarre avonturen beleeft, o.a. als hij een tijdlang actief is als strijder voor een militante tak van de invloedrijke sekte van de Donatisten.

Een deel van zijn onrust komt voort uit het feit dat hij al vanaf jongste jaren zijn vader mist. Gaandeweg de roman ontdekt hij wie dat kan zijn.

Een spannend verhaal en historisch interessant. Ik miste alleen wat van de diepgang die eerdere romans kenmerkt. Gelukkig komen er af en toe sterke uitspraken van de kerkvader Augustinus voorbij. Die maken het een en ander goed.

De psychologische ontwikkeling van de hoofdpersonen wordt naar mijn idee wat te mager beschreven.

Niettemin de moeite waard!