Bewaar ons

Een vliegtuig dat neerstort op de akker in een Mennonietengemeenschap is een spectaculair begin van de nieuwste roman van Jolina Petersheim. Al vrij gauw blijkt dat de oorzaak van de crash komt door een elektromagnetische pulse (EMP), waardoor in een klap alle moderne apparatuur is uitgeschakeld. De telefoon werkt niet meer, moderne auto’s stranden en mensen zijn op elkaar aangewezen. Een scenario voor apocalyptische toestanden; voedselvoorraden raken op, bendes gaan plunderen, mensen vluchten. De Mennonietengemeenschap Mount Hebron, die zelfvoorzienend is voor hun eigen voedsel en de kunst verstaat om zonder elektriciteit te leven, lijkt een perfecte oase. Moses Hughes, de soldaat die wordt gered uit het neergestorte vliegtuig, ziet direct de noodzaak van een verdedigingsplan voor de gemeenschap.. Het botst met de pacifistische instelling van de Mennonieten. Gaan deze strenge gelovigen samenwerken met de buitenstanders, de Englischer? Zijn voedsel en bescherming te ruilen?

Deze botsing van culturen vond ik interessant en daarom wilde ik dit boek lezen. Het verhaal wordt afwisselend verteld door Leora Ebersole, een jonge Mennonietische vrouw , die voor haar gehandicapte zus en jonger broertje moet zorgen in het huis van haar grootmoeder. De gebeurtenissen in haar jeugd maken haar onzeker over hoe zij haar hart kan volgen. Maar door de gebeurtenissen na de EMP, is overleven met haar verweesde gezin de hoogste prioriteit. De bedreigingen die op haar afkomen, zetten haar principes onder druk.

De andere verteller in dit verhaal is de soldaat Moses Hughes. Zijn achtergrond blijft lang schimmig. Als buitenstaander wordt hij gezien als een bedreiging. In elk geval door de jonge leider Jabin Snijder, al was het alleen maar omdat Leora, de vrouw waarmee Jabin wil trouwen, steeds in de buurt in Moses te vinden is.

Op zich is er niets mis met het uitrollen van een romance tegen deze dramatische setting. Maar de keuze om het verhaal te laten vertellen door deze twee hoofdpersonen, die vooral worstelen met situatie in hun gedachten, zonder dat de antwoorden uit de dynamiek van het verhaal naar voren te laten komen, vind ik maar matig. Vervolgens komen besluiten van de leiders van de gemeenschap als een mededeling waar de lezer het mee moet doen. Als er sprake is van een dilemma, zijn het vooral de opmerkingen van de Englischer, die meer willen doen om zich te kunnen verdedigen, dan dat de Mennonietengemeenschap zich laat horen. Eigenlijk hebben alleen Leora en Jabin een stem in het verhaal. Jammer want de vraag wat je kunt doen (vanuit je geloof) in een noodsituatie voor vluchtelingen, hen opvangen en verzorgen, of de grenzen dicht houden en goed voor jezelf zorgen, is actueel.

Ongeloofwaardig wordt het boek als het nieuwe bondgenootschap eerst zelf op plundertocht gaat. Natuurlijk wel spannend, maar toch. Het verhaal rammelt door de schrijfstijl aan alle kanten. Soms vergeet de schrijfster bijvoorbeeld gewoon dat er nog andere inwoners zijn in het huis van Leoara. De schrijfster lijkt zich helemaal te verliezen in het magische moment dat Leoara en Moses hebben als ze samen het eten klaarmaken en pats boem opeens is de familie weer compleet. En wat te denken van dit?

“We kussen. Een korte zin. Een persoonlijk voornaamwoord en een werkwoord die samen een woordcombinatie vormen, zo eenvoudig, en toch spreekt elke lettergreep zijn eigen taal.”

In Bewaar ons staat Jolina Petersheim helemaal niet stil bij het feit dat zij met haar thema al een spannend verhaal heeft. In plaats van het dilemma waar de Mennonietengemeenschap voor staat uit te werken (of het liefdesverhaal), voegt ze nu steeds nieuwe informatie of personen toe, om de lezer te blijven boeien.

Tijdens het lezen merk je dat de grote vraag van de schrijfster uiteindelijk is: Hoe kun je op God blijven vertrouwen als je zelf de zaak onder controle wilt hebben? Leoara en Moses ontdekken dat hun gedachten hierover veranderen door de verrassende wendingen in het verhaal. Daarmee lijkt het alsof de grote maatschappelijke vraag hoe om te gaan met onze naasten in nood, alleen persoonlijk beantwoord kan worden. Het open einde van deze roman bevestigt dat.