Boekenmening

Het spoor naar huis

Het duurde niet zo lang voor ik weer helemaal in het verhaal van Pearl en haar familie zat. Ik liet me onderdompelen in het stof van Oklahoma waar ze in het begin van het verhaal nog steeds wonen. Dan komt er een grote, onverwachte en bijna alles vernietigende stofstorm en de gevolgen zijn verschrikkelijk. Pearl wordt ziek en haar ouders pakken hun spullen in en ze gaan naar Michigan waar een ver familielid van haar vader woont. Deze heeft hen uitgenodigd om bij hem te komen wonen. Samen met haar grote vriend Ray reist ze naar het nieuwe land.

Waar de dominee in Oklahoma preekt over dat het stof en de droogte een straf zijn van God, vertelt de dominee in Michigan over Gods liefde. Zo is alles anders in hun nieuwe thuis; wat wel blijft is de liefde van haar ouders en de berustende karakters, de gastvrijheid en het rotsvaste vertrouwen in God. Pearl zit nog vol herinneringen van wat er in het verleden is gebeurd en probeert hier een plekje aan te geven. Dat is niet altijd even gemakkelijk en nu ze astma heeft overgehouden van de stofstormen moet ze het ook rustiger aandoen wat niet echt bij haar past. Dat detail maakt het ook een realistisch boek om te lezen. Het verhaal gaat niet over een verhuizing naar een andere staat en daar komt alles ineens goed, maar het gaat over de hobbels die Pearl daar tegenkomt. Ze blijft dat meisje van 10 jaar oud dat heel wijs is, een bijzondere kijk heeft op de wereld om haar heen en daar lang over nadenkt; die alles probeert om zich aan te passen en dat niet altijd gemakkelijk vindt. Hilarisch als ze de bibliothecaresse zover probeert te krijgen dat ze niet alleen meisjesboeken wil lezen en ontroerend als ze afscheid moet nemen van diegenen waar ze zoveel van houdt. Eerlijk in het beschrijven van situaties en gevoelens en beeldend alsof je zelf de zon op je huid voelt of de lekkere pompoentaarten ruikt.

Het spoor naar huis is een heerlijk leesboek met hele bijzondere citaten en uitspraken van Pearl die je als lezer aan het denken zetten en extra laten genieten van wat Suzie Finkbeiner met taal kan bereiken.

Descartes in Amsterdam

Een filosoof als speurder.

Amsterdam, winter 1634. Een stad vol gevaren. Er worden namelijk verschillende mysterieuze moorden gepleegd die op elkaar lijken. Ze trekken de aandacht van de Franse filosoof René Descartes, die al langere tijd in de stad woont. Voor hem is Nederland een toevluchtsoord, omdat er in de Republiek een relatieve verdraagzaamheid bestaat voor mensen met afwijkende meningen. Descartes heeft nogal wat van die meningen. Hij is een originele denker, en als hij zich met de misdaden gaat bemoeien, laat hij er al vlug ‘zijn eigen systeem op los.’

Deze roman is een kruising tussen een boek over filosofie en een detective. Het verhaal leest gemakkelijk, maar de echte detectivelezer zal zich misschien ergeren aan de filosofische uitweidingen die zo nu en dan opduiken. Het plot van het boek is heel aardig, al bevat het wel een aantal ongeloofwaardigheden. Er komen veel personen in voor, waaronder een aantal beroemde historische figuren, zoals Andries Bicker en Nicolaes Tulp (bekend van ‘de anatomische les’ van Rembrandt). Nadeel is dat deze personen niet echt tot leven komen. Aan het einde van het verhaal dreigen de ontwikkelingen de verkeerde kant op te gaan, maar als Descartes een lange en ingewikkelde redevoering tot het stadsbestuur houdt, verandert de situatie ten goede.

Behalve dat het verhaal een inkijkje geeft in de ideeën van Descartes, laat het de lezer ook het een en ander opsteken van het sociale en politieke leven in de zeventiende eeuw. Zo krijg je de nodige informatie over de twist tussen de remonstranten en de contraremonstranten, waarin die laatste groep helaas niet al te waarheidsgetrouw wordt getekend. Descartes in Amsterdam is geen boek dat een diepe indruk op me maakte, maar ik heb het wel met plezier gelezen.

De vroedvrouw van Braintree

Elizabeth Boylston vertelt in dit boek het belangrijkste deel van haar leven, naar aanleiding van het sterven van haar beste vriendin Abigail Adams, die de vrouw van de tweede president van Amerika is geweest. Fictie en historiciteit lopen in dit boek door elkaar en versterken elkaar.

Door de belevenissen van Elizabeth, Lizzie voor intimi, maak je de onafhankelijkheidsoorlog van de Verenigde Staten mee. Deze oorlog duurde ongeveer drie jaar en zorgde ervoor dat duizenden jonge mannen stierven, zowel aan Amerikaanse zijde als aan Britse zijde. Elizabeth verliest haar man Jeb enkele maanden nadat zij getrouwd zijn. Het verdriet is onbeschrijfelijk en als Abigail niet had ingegrepen, was ze er wellicht aan gestorven. Dat en het feit dat Lizzies hulp wordt ingeroepen bij de geboorte van een baby zorgt ervoor dat ze weer op haar benen gaat staan. Lizzie heeft het vroedvrouwschap van haar moeder geleerd en bij het werk van de boerderij beslaat dat een enorm deel van haar tijd. Gelukkig krijgt ze hulp van een leerlinge, Martha, die bij haar komt wonen.

Lizzie heeft een Britse achtergrond en komt uit een adellijke familie, daardoor wordt ze graag uitgenodigd bij een aantal buren. Zij hebben een belangrijke functie in het leger van de Verenigde Staten. Lizzy werkt keihard om haar hoofd boven water te houden en – adeldom verplicht – vraagt weinig hulp als ze dat werkelijk heel hard nodig heeft. Ze weet hoe ze zich moet gedragen, maar op de rug van haar paard is ze vrij en rijdt ze als een man. Ze verwerft respect doordat de moeders en baby’s bij haar hulp bijna nooit sterven, wat bij onwetende artsen soms nog wel gebeurt.

Het dwingende van de etiquette wordt in dit boek te vaak benadrukt. Het vervreemdt de lezer van het verhaal, wat misschien ook de bedoeling is, want je kunt je er gewoon geen voorstelling van maken dat men werkelijk dacht dat vrouwen niet intelligent hoorden te zijn, en dus ook geen mening hoorden te hebben. Mannen studeren of vechten. Vrouwen werken en werken en werken.

Waar oorlog is, zijn partijen, is er verraad en zijn er spionnen, vijanden en vrienden. Lizzy weet soms niet wie ze wel of niet kan vertrouwen. Als Lizzy’s dierbare rijdier wordt vergiftigd, beseft ze dat ze in een wespennest verzeild is geraakt en dat zijzelf en de hoge ambtenaren en hun gezinnen in haar omgeving gevaar lopen. Als er ten slotte een aanslag gepleegd wordt op de aankomende president van Amerika staat Lizzy er met haar neus bovenop.

Dit boek is leuk als je van historische romans houdt en wilt lezen hoe vrouwen in andere tijden zich gedroegen en een weg wisten te vinden, dwars door de omstandigheden heen. Maar het aantal formaliteiten, reverences en kuisheidsfrasen zorgt voor een anti-identificatie met de hoofdpersoon.

Hemelwater

Hemelwater begint met een ontroerende proloog wat later in het verhaal de basis vormt voor de gebeurtenissen die elkaar opvolgen.

Joseph heeft zich na een roerig leven met zijn hond teruggetrokken in de bergen. Op een dag ontmoet hij daar een vrouw en haar twee kinderen die op de vlucht zijn voor een man en Joseph doet wat zijn hart hem ingeeft; hij helpt hen en geeft hun een kans op een nieuw en beter leven.

Zo leer je als lezer Joseph kennen, de barmhartige Samaritaan van dit verhaal. Hij brengt Catalina en haar kinderen naar haar familie terug en besluit op de terugweg langs te gaan bij de plek van zijn jeugd. Joseph zet zich in om met de mensen die hij pas ontmoet heeft en de mensen die hij van vroeger kent, een nieuwe plek te creëren. Hij vindt nieuw geluk bij een oude liefde en komt erachter dat wie goed doet, goed ontmoet, maar er is iets wat hem tegenhoudt. En er is iets wat niet klopt aan de recente gebeurtenissen.

Op dat moment vallen de verhalen die in het begin van het boek overkwamen als losse verhalen, op hun plek. En vormen deze een mooi, soms niet te bevatten geheel. Door dit boek te beginnen met een aantal losse verhalen, zorgt Charles Martin ervoor dat je je betrokken voelt bij de personen die in het boek een rol spelen. Hij laat zien dat het verleden altijd invloed heeft op het heden. Dat geheimen uit het verleden, en Joseph heeft er een paar, ervoor zorgen dat je je emoties nooit kunt uiten. Pas als alles verteld is, komt de verwerking, en met de verwerking komt het hemelwater. Dit alles is gedaan in een rustige schrijfstijl met mooie uitwerkingen van de personages en de verhaallijnen.

Ik had nog niet eerder een boek gelezen over een Vietnam-veteraan maar ben mij door dit boek gaan verdiepen in deze oorlog die altijd ver van mij afstond. Door te beginnen en te eindigen met Psalm 84 heeft deze ook een bijzondere waarde gekregen.

Zoveel liefde

Edith Schouten scheef verschillende non-fictie boeken, maar nooit eerder een historische roman. En dan nu een vuistdik boek over het leven van Betsy Groen van Prinsterer.

Elisabeth van der Hoop, zoals haar meisjesnaam luidde, groeide op als dochter van een Groningse burgemeester en ging op haar vijftiende naar Den Haag (naar een kostschool). In deze stad leerde ze Guillaume (Willem) Groen van Prinsterer kennen. Ze trouwt met hem. Daarna raken zowel haar man als zij nauw betrokken bij het Reveil, een christelijke stroming die oproept tot persoonlijk geloof en levensheiliging. Betsy speelt hierin een belangrijke rol. O.a. als het gaat om de zorg om weeskinderen. Al die zaken passeren in het verhaal de revue.

Is haar boek geslaagd? Mijn antwoord is: ja en nee. Nee, als ik het beoordeel als een roman. Edith Schouten heeft jarenlang studie gemaakt van haar onderwerp en veel archiefonderzoek gedaan. Op zich natuurlijk goed, maar ze trapt in de valkuil om die kennis ook (grotendeels) in haar boek te willen verwerken. En daarom is het regelmatig bijna een opsomming van gebeurtenissen. We lezen over Napoleon, de instelling van de Nederlandse monarchie, de afsplitsing van België, enz. enz. Veel feiten, veel personen die soms maar heel even ‘langskomen.’ Dit gaat duidelijk ten koste van de karakteropbouw en de gelaagdheid van het verhaal.

Ja, als ik dit boek beoordeel als biografie, want eigenlijk is het dat. Voor wie veel te weten wil komen van zowel Betsy als Willem Groen van Prinsterer, én van de tijd waarin ze leefden, is dit een heel interessant boek. In weinig eeuwen vonden er zulke ingrijpende veranderingen in de maatschappij plaats als juist in de negentiende. Denk alleen aan de uitvindingen en de komst van grote fabrieken, met alle (sociale) gevolgen van dien.

De hoofdrolspelers in het verhaal zijn interessant en belangrijk geweest. Af en toe kijk je ze ook wel in even in het hart. Met name de beschrijving van de laatste levensfase van Willem Groen van Prinsterer, en zijn geloofsvertrouwen, raakte me.

Onze eigen oorlog

Het is begin 1945. Miekes moeder is er twee jaar geleden vandoor gegaan. Mieke, veertien jaar, zorgt zo goed mogelijk voor haar vader, die suikerziekte heeft, en haar jongere zusje en broertje. Ze heeft het idee dat haar vader in het verzet actief is en ze maakt zich grote zorgen. Hij heeft immers suikerziekte? Op een dag vindt ze een briefje van haar vader waarop staat dat hij een of twee dagen wegblijft. Maar hij blijft veel langer weg.

Mieke heeft goed contact met haar lerares en die weet haar op een gegeven moment te vertellen hoe het met haar vader gaat. Ze zegt dat ervoor wordt gezorgd dat Mieke met haar zusje en broertje op een boerderij kunnen verblijven. Er wordt een tijdstip afgesproken waarop ze klaar moeten staan. Maar voordat het zover is, staat moeder ineens voor de deur…

Een boeiende novelle over de innerlijke strijd van een tienermeisje in oorlogstijd. Ze worstelt met het feit dat haar moeder weg is en later ook haar vader. Op cruciale momenten hoort ze de stem van haar broertje in gedachten: De Heer’ zal u steeds gadeslaan. Ze beseft dat de Heere ook nu bij haar is.

Verdriet, dood en geloof

“Niemand heeft mij ooit verteld dat verdriet hetzelfde gevoel geeft als angst.” Met deze nadenker begint Lewis dit boekje waarin menselijke gevoelens van verdriet naar aanleiding van een sterfgeval centraal staan. Wat is dit verdriet? Wat voor gevoelens maakt het los in een mens? Wat doet de dood met jou? Wat doet het met je geloof?

Lewis kiest ervoor ons te laten delen in zijn persoonlijke verdriet, na het overlijden van zijn vrouw. Hij besluit zijn gevoelens en gedachten aan het papier toe te vertrouwen en maakt daar aantekeningen over. Alles wat een mens bezighoudt in het verdriet komt aan bod. De blijde herinneringen, het genot van het huwelijk, de angst dat haar beeld vervaagt, “langzaam, stil, als sneeuwvlokken.” Zo zal haar beeld ondersneeuwen. Dat benauwt hem.

Voor mij is het moeilijk te begrijpen dat Lewis schrijft over het bidden voor doden. Ik kan me daar weinig bij voorstellen en heb dat nooit gedaan. Voor zijn eigen overleden vrouw kan de persoon in het boekje niet bidden. Hij vraagt zich af waar ze is. Een prachtige zin: “Ze is, net als God, onbegrijpelijk en onvoorstelbaar.”

Een dun boekje, maar zeer de moeite waard om te lezen. En heel anders dan we gewend zijn van Lewis. Dit boekje is geschreven in de eerste persoon enkelvoud (ik-vorm). Dat maakt dat de gevoelens die Lewis beleeft heel dichtbij komen. Op elke bladzijde staan wel uitspraken om diep over na te denken. Vooral aan te bevelen voor mensen die te maken hebben met het verlies van een dierbare, maar ook geschikt voor iedereen, zodat je meer inzicht krijgt in wat het met mensen doet als ze hun partner verliezen.

Liefdestalen en Alzheimer

Steeds meer mensen zullen in onze maatschappij in aanraking komen met Alzheimer of een andere vorm van dementie. In dat kader is het goed dat Gary Chapman, de grondlegger van de theorie van vijf talen van liefde, co-auteurs heeft gezocht om een apart boek te schrijven voor deze groep mensen. Liefde en Alzheimer zijn twee begrippen die niet iedereen met elkaar in verband zal brengen. Daar ligt de uitdaging van dit boek, want ook als mensen dement worden, personen niet meer herkennen en andere basisvaardigheden wegvallen doordat hun geheugen hen in de steek laat, hebben demente mensen behoefte aan liefde en geborgenheid. De schrijvers gaan zelfs een stap verder en geven voorbeelden van hoe zelfs Alzheimerpatiënten daden van liefde kunnen laten zien en geven.

Het is een boek met veel (Amerikaanse) ervaringsverhalen. Het liefdesverhaal van Ed en Rebecca waarmee het boek begint, toont hoe heftig Alzheimer is, juist als dit zich op een jonge leeftijd zich openbaart. Ed Shaw is één van de co-auteurs van dit boek. Hij was al arts, maar na de diagnose Alzheimer bij zijn vrouw, heeft hij zich gespecialiseerd in de geestelijke gezondheidszorg. Zijn verhaal laat zien hoe moeilijk het is dat de liefdesrelatie tussen man en vrouw door Alzheimer verandert. Ondanks dat blijft hij trouw aan zijn huwelijksbeloften. In Amerika gebruiken ze daarvoor het woord chesed, een begrip waar in het Nederlands geen goed alternatief voor is, maar waarbij het gaat om trouw te blijven aan je keuze om liefde te geven.
Liefde is een keuze, dat is de basis van de theorie van vijf talen van liefde die door Gary Chapman is ontwikkeld. Hij stelt dat iedereen een moedertaal van liefde heeft. Een mens communiceert zijn liefde door één van deze vijf talen:
• positieve woorden
• door te dienen (helpen)
• door lichamelijk contact
• door cadeautjes
• door samen dingen te doen, dan wel tijd met elkaar door te brengenDe manier waarop een persoon liefde geeft is ook de manier waarop de persoon graag liefde ontvangt. Veel relatieproblemen zouden met deze kennis al geholpen kunnen worden, omdat inzicht in iemands liefdestaal kan helpen om liefde bij een ander te laten komen.

De liefdestalen en hoe zij werken, worden in dit boek opnieuw uitgelegd en met veel voorbeelden duidelijk gemaakt. Er is een test opgenomen en vragen waarmee men de liefdestaal van degene die dement is, kan achterhalen. Hoewel bij dementie de liefdestaal door de veranderingen in het brein kan veranderen. Het boek biedt ook veel basisinformatie over Alzheimer, (Amerikaans) wetenschappelijk onderzoek, waarvan ik sommige uitkomsten heftig vind en niet kan checken, ondanks de uitgebreide lijst met noten. Dat het belangrijk is om (medische) informatie en een diagnose te hebben, om meer begrip voor je partner te krijgen, blijkt wel uit de ervaringsverhalen.

De verhalen zijn vooral bemoedigend. Dat maakt het lezen van dit boek soms wat onrealistisch. Natuurlijk is er aandacht voor het onomkeerbare van de diagnose, de moeite, de pijn en het verdriet. Maar soms lijkt het wel alsof we met heiligen te maken hebben, die zelfs bij een hopeloos geval van hulp een positieve liefdesdaad zien. Woorden of een boek als dit kunnen tekortschieten als je zelf in relatie tot een demente staat. Er staat een rauw en indrukwekkend getuigenis in van Gracie, waarbij blijkt hoe geloof, het ervaren van de liefde van Jezus kracht geeft om liefde te geven, zelfs als die niet beantwoord wordt.

In het boek worden vooral de relaties tussen man en vrouw beschreven, waarbij één van beiden zorgpartner of zorgverlener wordt genoemd. Ook als er voor gekozen is om de man of vrouw met Alzheimer op te nemen in een tehuis of er netwerk van zorg voor thuis heeft. In Nederland hebben wij het over mantelzorgers. Ik weet niet of dit een verschil in cultuur of met vertalen op zich te maken heeft, maar mantelzorgers staan vaak in een veel meer gevarieerde relatie tot de demente, dan een zorgpartner. In dit opzicht vind ik het boek ernstig tekortschieten. Natuurlijk worden in het boek ook kinderen genoemd, maar lang niet zo concreet in de ervaringsverhalen. Er is slechts één voorbeeld van een moeder-dochterrelatie, maar geen van vader en een zoon. Daarnaast is er al helemaal geen aandacht voor het netwerk van een alleenstaande, die dement wordt. Vrienden en het sociaal netwerk worden genoemd voor de zorgpartner, omdat hij vanuit dat netwerk zijn eigen liefdestank kan laten vullen.

Voor Alzheimer is nog geen medicijn gevonden, terwijl het aantal mensen dat deze diagnose zal krijgen, in de toekomst alleen maar zal toenemen. Om deze mensen een menswaardig levenseinde te geven, is bewust liefde geven, de enige optie. Alleen daarom is dit wel een belangrijk boek om kennis van te nemen. Als je de theorie van de liefdestalen kent, dan weet je beter hoe je liefde aan de ander kunt geven, zelfs als hij of zij niet bij machte is om het terug te geven.

De student die zou trouwen

Negen dagen voor zijn trouwdag verdween de Utrechtse student Jan Willem de Geer. Dat gebeurde in de hete zomer van 1976. Met een geleende fiets reed hij naar een boekhandel waar hij een boek en een krant kocht. Daarna is hij nooit meer gezien. Zeven jaar later werd de fiets gevonden maar van Jan Willem ontbreekt elk spoor. Het blijft een onopgelost mysterie en uit wanhoop heeft de familie jaren later het recherchebureau van Robbie Corbijn in de arm genomen.

Dan doet een boswachter een gruwelijke ontdekking. Robbie en Lowina storten zich op de zaak. Allerlei mensen worden ondervraagd, diverse plaatsen bezocht maar ze komen geen steek verder. Dan ontdekt Lowina’s vriend dat er wat met Robbie aan de hand is…

Een bijzonder boeiend boek dat ik moeilijk weg kon leggen. Behalve het mysterie van de verdwenen student, houdt de auteur de spanning erin door het geheim van Robbie nog niet prijs te geven.

Hier voor jou

Exi heeft trouwplannen. Samen met haar verloofde Jeffrey wil ze een themabruiloft die voorbereid wordt met schrijfster Grace, een vriendin van haar. Grace is een hoofdpersoon uit het vorige boek ‘Ik wist het wel.’

Maar dan ontmoet Exi acteur Bo Corrigan en er is meteen een aantrekkingskracht bij beiden. Maar Bo staat bekend als een losbol en Grace waarschuwt Exi om niets met hem te beginnen. Met Jeffrey maakt Exi de afspraak om even afstand van elkaar te nemen om te ontdekken wat haar werkelijke gevoelens zijn. Dat gaat niet gemakkelijk. Bo leeft in een gevaarlijke omgeving, waardoor er zelfs op Exi geschoten wordt.

Het kostte me moeite om in het boek te komen. De eerste 150 pagina’s waren voor mij een wirwar van relaties. Ik vroeg me af hoe dat kwam, maar de conclusie is eenvoudig: er wordt helemaal van uitgegaan dat je het vorige boek hebt gelezen. Daarom zijn zaken onduidelijk en onlogisch. Zelfs later in het boek wordt nog teruggegrepen naar ‘Ik wist het wel’ waardoor je dingen niet snapt of er opeens een persoon opduikt die helemaal niet geïntroduceerd is. Het maakt het lezen van het boek erg lastig en minder prettig. Natuurlijk is de schrijfstijl van Heitzmann prima, maar juist daarom had ik erop gerekend dat je dit deel goed apart kon lezen. Een groot minpunt.

Het verhaal waarbij Bo geconfronteerd wordt met de zelfkant van de samenleving er erg mooi geschreven. Je leeft helemaal met hem mee. Ik kan er niet te veel van vertellen, want dan weet je te veel van de inhoud. Maar het is heel realistisch gedaan, ook de manier waarop de hulpverlening in beeld wordt gebracht. Ja, sommige mensen zijn te redden, maar erg veel verslaafden vallen terug en komen weer op straat of in de prostitutie terecht. Bij het schrijven hierover valt de eenvoudige manier van geloven van hulpverleenster Anne op: geen bekeringsdrang, maar eenvoudig getuigen van Gods liefde.

18108

Recensie

Jouw waardering

18107

Recensie

Jouw waardering

18106

Recensie

Jouw waardering

18105

Recensie

Jouw waardering

18104

Recensie

Jouw waardering

18103

Recensie

Jouw waardering

18102

Recensie

Jouw waardering

18101

Recensie

Jouw waardering

18100

Recensie

Jouw waardering

18099

Recensie

Jouw waardering