Boekenmening

De andere wereld

Het verhaal van Betty Frank speelt zich af tijdens de Tweede Wereldoorlog. Betty is een Joods meisje dat met haar ouders en jongere zusje Daatje in Ochten woont. Haar vader heeft een winkel in manufacturen, maar omdat hij Jood is, mag hij zijn winkel niet houden. Meneer Gijsens wordt de nieuwe eigenaar. Betty kan het niet uitstaan dat alles van hen wordt afgepakt: de winkel, de auto, de fiets en de radio. Ze mogen steeds minder en ze moeten een gele ster dragen.

Dan krijgt de familie Frank een oproep voor het kamp Vught. Vader Frank wil daaraan gehoorzamen. Hij gaat ervan uit dat ze weer thuiskomen als de oorlog voorbij is. Onderduiken vindt hij te riskant en hij wil andere mensen niet in gevaar brengen. Met de bus gaan ze naar het kamp Vught. Ze zijn drie uur onderweg. Als ze in het kamp komen, worden ze van elkaar gescheiden. Er is een mannen- een vrouwen- en een kinderkamp. Omdat de kinderkampen in leeftijdsgroepen zijn ingedeeld, worden ook de twee zusjes gescheiden.

Betty komt al gauw tot de ontdekking dat het leven in een concentratiekamp letterlijk overleven is. Er is nauwelijks te eten, ze moeten urenlang op appèl staan en de vrouwelijke bewaking deinst er niet voor terug om de meisjes te mishandelen. Op moeilijke momenten fantaseert Betty over leuke dingen van thuis. Ze wordt steeds magerder en zwakker. Als ze op een dag door longontsteking in de ziekenbarak terechtkomt, ziet ze daar haar moeder die daar schoonmaakt. Ook zij is ernstig vermagerd en ze herkennen elkaar bijna niet meer. Na enkele weken mag Betty weer terug naar de barak en niet lang daarna wordt ze samen met haar moeder en zusje op transport gezet naar Westerbork. Vader is daar niet bij want hij werkt aan de Moerdijk. Ze overnachten in Westerbork en de volgende dag gaan ze op transport naar het vernietigingskamp Sobibor. Daar zijn ze alle drie om het leven gebracht. Enkele weken later is ook vader Frank in hetzelfde kamp om het leven gekomen.

Het gezin Frank heeft echt geleefd en veel wat er in dit boek is geschreven, is waargebeurd. Het doel van de schrijver is dat het verhaal van Betty doorgegeven wordt omdat zij dat zelf nooit heeft kunnen navertellen. En zodat we nooit zullen vergeten wat er tijdens de oorlogsjaren met veel Joodse mensen is gebeurd en dat we de slachtoffers blijven herdenken.

Rijk Arends geeft met dit boek een inkijkje in het leven van een Joodse familie tijdens de Tweede Wereldoorlog, waar vooral de verschrikkingen van het concentratiekamp aan het licht worden gebracht. Het verhaal van Betty is aangrijpend en laat diepe indruk na. Het is geschreven voor kinderen vanaf elf jaar.

Ook al besef ik dat voor kinderen van deze leeftijd en jonger, de verschrikkingen tijdens de oorlog realiteit zijn geweest, toch vind ik het heel heftig voor kinderen om het verhaal van Betty te lezen. Persoonlijk vind ik dit boek meer geschikt voor ouderen of voor tieners. Dat neemt echter niet weg dat Rijk Arends een uniek en waardevol boek op de markt heeft gebracht.

Dit geloof ik

In Dit geloof ik richt Willem Ouweneel zich op de kern van het christelijk geloof. Waar gaat het nu in wezen eigenlijk ten diepste om? Ouweneel heeft vele boeken en artikelen geschreven en vele preken en Bijbelstudies gegeven in zijn ondertussen drieënvijftigjarige bediening. Dit bracht hem tot de vraag wat nu eigenlijk de kern is van wat hij al die tijd heeft willen doorgeven. Daarover gaat dit boek.

Bij deze titel verwacht je een theologische uiteenzetting over de aangehaalde thema's. Maar de insteek van Ouweneel is anders, het leest niet als een theoretische verhandeling maar als - mag ik het zo stellen - een liefdesverhaal over het christelijk geloof (geen emotioneel gedoe, maar wel een hartsuiting), en tegelijkertijd toch stevig onderbouwd vanuit de Bijbel. Het boek is dan ook niet theoretisch, maar praktisch van aard.

Door de thema’s die in dit boek behandeld worden vallen er drie rode draden op. Ten eerste is er de grote aandacht voor de joodse wortels van het christelijk geloof. Voor Ouweneel kan het christelijk geloof niet los gezien worden van het jodendom. Door de jaren is zijn inzicht hierin gegroeid en hij heeft dan ook veel aandacht voor die joodse wortels. Het tweede hoofdstuk is hieraan gewijd, en ook komt dit verband tussen jodendom en christendom tijdens diverse andere onderwerpen aan bod.

De tweede rode draad die door het boek loopt kan omschreven worden als de Persoon en het werk van Jezus Christus. Hij is natuurlijk de centrale figuur in alle thema’s die aan bod komen. Ouweneel schrijft dan ook met veel respect, ontzag en liefde over Jezus Christus. Niet alleen zijn werk, zijn positie en daden zijn kostbaar, de Persoon Jezus zélf is kostbaar. Ik citeer: “Het is niet een bepaalde boodschap, een bepaald leerstuk, maar alleen de persoon van de Christus die het christendom tot christendom maakt” (blz. 62). Het vierde hoofdstuk is gewijd aan Jezus Christus, maar is ook doorspekt met andere thema’s. De laatste rode draad is de praktijk van de christelijke leefstijl. Het christelijk geloof kan niet slechts bestaan uit theorie, dat laat de Bijbel niet toe. Het christelijk geloof dient heel ons leven te doordrenken en zichtbaar te worden in onze daden en levenshouding. Daar gaat hoofdstuk acht over. Maar ook deze gedachte komt in diverse andere hoofdstukken terug.

Een ander onderwerp dat ook de nodige aandacht krijgt is het koninkrijk van God. Ouweneel meent dat dit een sterk verwaarloosd thema is en dat terwijl het zo vaak aan bod komt in de Bijbel. Maar het koninkrijk van God staat niet los van andere onderwerpen die deel uitmaken van de kern van het christelijk geloof. Een goed begrip van het koninkrijk van God is noodzakelijk om de andere thema’s beter te begrijpen.

Overige thema’s die aan bod komen zijn de Bijbel, verlossing, de gemeente en de toekomst. Verwacht geen klassieke benaderingen van deze onderwerpen zoals wel vaker het geval is in boeken en artikelen. Ouweneel slaagt erin om op een originele manier en via verassende invalshoeken deze thema’s te benaderen (wat bij de overige thema’s ook gewoonlijk het geval is). Zo begint hij bijvoorbeeld het onderwerp verlossing met de vraag of we het wel eerlijk en rechtvaardig vinden dat een onschuldig iemand de straf van een crimineel zou dragen en de crimineel daardoor vrijuit mag gaan. Welke rechtbank zou dat toestaan? Ik laat het aan de lezer om zelf in dit boek uit te zoeken hoe dat goed komt.

Zoals gezegd citeert Ouweneel heel wat uit de Bijbel en verwijst hij vaak naar personen, verhalen of gebeurtenissen of Bijbelverzen. Wellicht zal niet elke lezer meteen elke verwijzing begrijpen of het met zijn betoog eens zijn. Het boek is een aaneenschakeling van Bijbelverzen rond een bepaald woord of onderwerp. Dit kan voor sommige lezers wat overweldigend overkomen, maar anderzijds krijgt de lezer hierdoor de mogelijkheid om zich er zelf verder in te kunnen verdiepen. Echter, ook zonder alles te gaan opzoeken in de Bijbel kan de lezer de verhaallijn nog vlot volgen.

Ik kan dit boek dan ook van harte aanbevelen. Maar aan wie? Wel, aan iedereen die zich (opnieuw) eens wil verdiepen in de kern van het christelijk geloof. Wie dat nog niet eerder gedaan heeft, zal hier zeker zijn wat van zijn gading vinden. Wie hier wel al meer mee vertrouwd is zal wellicht toch nieuwe inzichten en boeiende invalshoeken ontdekken. Maar elke lezer zal toch (weer opnieuw) onder de indruk zijn van de schoonheid van het evangelie en van de kostbare persoon Jezus Christus.

Familiezaken

Elk stuk dat Gabriëlle Hoppenbrouwers schrijft in haar boek en op internet heeft de titel van een lied of een muziekstuk. Dat is niet voor niets. Ze is een groot muziekfan en zoals ze schrijft in dit boek, dat heeft ze van haar broer. Haar broer is de tweede hoofdpersoon in haar boek. Hij kreeg kanker en moest sterven. Daar gaat het over maar natuurlijk niet alleen. Gabriëlle is officier van justitie bij Jeugdzaken en dus gaat het altijd over families, opvoeding, verwaarlozing of verwennerij, grenzen of grenzeloosheid, liefde of het ontbreken ervan en heel vaak over scheiding, dood of andere ernstig traumatiserende gebeurtenissen in het leven van een kind. Terwijl Gabriëlle nu als volwassene weer een traumatiserende gebeurtenis moet doormaken, ontdekt ze patronen en pijn in haar persoonlijke leven. Ze heeft het lef om met nieuwe ogen terug te kijken: met mededogen en een objectiever oordeel. Ze is ontzettend dapper om zich zo open en kwetsbaar op te stellen in haar blogs en boek en daarom is het zo herkenbaar en vormt het geschrevene een spiegel. De vragen over eigen authenticiteit en eerlijkheid dringen zich aan de lezer op. Waar liggen onze grenzen en hoe ga ik daarmee om als ik moe ben of zelfs uitgeput? Als degene die een strafeis formuleert, is Gabriëlle goed op de hoogte van wat recht is en wat zou ik het gaaf vinden als zij de derde persoon die zij op haar voorblad noemt, zou ontdekken als de ontwerper daarvan, want zij ziet juist dat recht onderdeel is van het ultieme liefhebben.

Lifeliner 2 en het geheim van busy bee

Timo is piloot op lifeliner2, een traumahelikopter. Zijn broer Rob, is piloot bij Medic01 en vliegt daarnaast ook in een toestel uit de Tweede Wereldoorlog, Busy Bee. Met dit vliegtuig doet hij mee aan demonstratievluchten. Als Timo hiervan hoort, is hij verbaasd. Rob heeft zich namelijk altijd negatief uitgelaten over demonstratievluchten. Er is meer in de houding van Rob dat bij Timo vragen oproept. Want waarom is Rob zo vaak van huis en laat hij zijn vrouw Eveline zo vaak alleen terwijl ze is opgenomen met psychische problemen?

Als Timo en zijn vrouw Marjon Rob een paar keer ten eten vragen, is hij verhinderd. Ook dat bevreemdt Timo. Evenals het feit dat zijn broer hem bewust ontloopt.

Op een dag krijgt Timo een vermoeden en hij besluit om het tot op de bodem uit te zoeken wat er achter de vreemde houding van Rob schuilt.

Hij gaat op onderzoek uit in het vliegtuig Busy Bee en daar vindt hij iets op de bodem van de cockpit.

Rob heeft geld nodig. Heel veel geld. En daarom wil hij zoveel mogelijk meewerken aan de opdrachten die Taco hem geeft. Want dan kan hij goed verdienen.

Als Rob naar Genève moet voor een show op een luchtvaartbeurs, merkt hij tijdens de vlucht daarnaartoe, dat de oliedruk van het vliegtuig laag is. Gelukkig komt hij behouden en ongeschonden in Genève aan.

Nadat een monteur ernaar gekeken heeft en het euvel heeft opgelost, kan Rob later dan de planning was, weer terugvliegen naar Nederland.

Kort daarna moet Rob naar Mannheim voor een airshow. Voordat hij vertrekt blijkt de sensor defect te zijn. Een monteur is ondertussen gebeld. De man komt niet opdagen en Rob moet vertrekken.

Met de gedachte dat er niets onherstelbaars zal kunnen gebeuren omdat het alleen om de sensor gaat en verder alles goed functioneert, gaat Rob toch vliegen. Onderweg komt hij in de problemen. Hij gaat terug, maar moet een noodlanding maken. Zodra de wielen de bodem raken, breken ze af en het vliegtuig glijdt het water in. Rob weet uit de cockpit te klimmen, maar voelt een snijdende pijn in zijn borstkas. Hij is nog genoeg bij zijn positieven om 112 te bellen.

Even later komt Timo met de traumahelikopter. Samen met zijn collega’s helpt hij Rob. Hij blijkt een klaplong te hebben opgelopen tijdens de crash en wordt naar het ziekenhuis vervoerd.

Als Timo zijn broer in het ziekenhuis bezoekt laat hij Rob weten dat hij achter zijn geheim gekomen is. Hij wil hem niet aangeven als Rob belooft dat hij onmiddellijk met zijn verslaving zal stoppen.

Al bij het eerste hoofdstuk word je nieuwsgierig naar de geheimzinnige waas die er rond Rob hangt. Dat maakt dat je verder wilt lezen. Als lezer word je meegenomen in de werkzaamheden van Timo, als piloot van een traumahelikopter.

Adri weet de spanning in het verhaal op te voeren. Pas in het laatste hoofdstuk komt de ontknoping.

Een leuk jongensboek dat je meeneemt in de avonturen van twee broers met ieder een eigen verhaal, maar dat als een mooi vlechtwerk in elkaar past.

Voor degenen die het nog niet weten: de schrijver maakt ook zijn eigen tekeningen bij het verhaal.

De schuilplaats in groot gevaar

Ds. J. Mijnders heeft dit boek geschreven naar aanleiding van het feit dat het 75 jaar geleden was dat Nederland werd bevrijd van de Duitse overheersing.

Toen de oorlog uitbrak was de dominee 18 jaar. Op zijn 21ste jaar kwam er geestelijk een omkeer in zijn leven. Zijn vader las na het eten Psalm 91. ‘Die in de schuilplaats van de Allerhoogste is gezeten, zal vernachten in de schaduw van de Almachtige.’

Die tekst raakte hem tot in het diepst van zijn ziel want hij besefte dat hij altijd buiten die Schuilplaats, buiten God, had geleefd. Vanaf dat moment werd het zijn gebed en zijn verlangen om ook in die Schuilplaats te mogen verblijven.

Zoals de titel het al aangeeft, is ‘de Schuilplaats’ een rode draad die door het hele verhaal heenloopt.

Ds. Mijnders vertelt in de eerste helft van het boek dat hij als dwangarbeider naar Duitsland moest. Tijdens de dienst een dag voordat hij vertrok, preekte de dominee over Hebreeën 13:5b: ‘Want Hij heeft gezegd: Ik zal u niet begeven en Ik zal u niet verlaten.’

Hierdoor mocht ds. Mijnders geloven dat God Zijn belofte waar zou maken en dat hij weer gezond thuis zou mogen komen. Die belofte is voor de dominee vaak op de proef gesteld. Want de dood is verschillende keren heel dichtbij geweest. De verschrikkingen en de vernederingen die hij heeft moeten ondergaan in de werkkampen waar hij verbleef, laat je als lezer huiveren. Maar door alles heen schittert Gods trouw en mocht de dominee telkens weer de rust vinden in de veilige Schuilplaats.

In de tweede helft van het boek schrijft de dominee een aantal korte meditaties die verwijzen naar de herinneringen uit de werkkampen.

Heel mooi en indrukwekkend hoe hij een lijn weet te trekken vanuit de Bijbel naar de oorlogsherinneringen.

Ik heb diep respect voor deze dominee die op zeer hoge leeftijd zo helder en treffend de vreselijke oorlogsherinneringen op papier weet neer te zetten. Een uniek en waardevol boek, waarin de dominee wijst naar Gods veilige Schuilplaats en waarin hij dringend en liefdevol de lezer oproept tot bekering.

Ik raad het boek van harte aan!

Onder de linde

Gemma en Ruud hebben tien kinderen. Eén dochtertje is levenloos geboren.

Samen runnen ze een bakkerij en lunchroom. Dat Gemma kan blijven werken heeft ze te danken aan haar schoonouders die haar veel uit handen nemen. Gemma is een sterke vrouw die veel aankan. Totdat ze klachten krijgt van pijn en vermoeidheid waardoor ze haar taken niet meer kan uitvoeren zoals ze voor die tijd heeft gedaan. De huisarts doet het af als een griep dat niet overgaat omdat ze haar rust niet neemt.

Ruud neemt veel van haar taken in het huishouden over. In de lunchroom neemt hij een jonge vrouw aan die de taken van Gemma overneemt.

Ondertussen gebeurt er van alles in het grote gezin. Greetje beschrijft vanuit verschillende personages en dat maakt het verhaal boeiend en afwisselend.

De oudste dochter krijgt een relatie met een tien jaar oudere man met een dubieuze achtergrond en hun zoon Sem krijgt op school verkeerde vrienden.

Ieder kind vraagt zijn aandacht, maar Gemma merkt dat ze door haar heftige vermoeidheid en pijn steeds vaker fouten maakt en dingen vergeet.

Dat geeft spanningen tussen haar en Ruud.

Ondertussen groeien de zorgen en de problemen binnen het gezin.

Gemma verdenkt Ruud ervan dat hij verliefd zou kunnen zijn op de knappe en jonge Juliëtte die in haar plaats is komen werken in de lunchroom. Dat geeft spanningen tussen die twee. Die groeien nog meer als de extra taken die Ruud op zich genomen heeft, hem beginnen op te breken. Omdat er geen diagnose komt voor de klachten van Gemma, denkt Ruud dat het psychisch is. Gemma voelt zich gekwetst en onbegrepen door haar eigen man waardoor er onenigheid ontstaat.

Aan het eind van het verhaal komt er een klein beetje lucht, als er een tijdelijke vervanger komt voor de huisarts. Deze vervanger neemt de klachten van Gemma wel serieus en stuurt haar door voor onderzoek.

Het verhaal stopt abrupt. Dat geeft een onbevredigd gevoel.

Maar er komt gelukkig een tweede deel aan, waarin we verder kunnen lezen hoe het met Ruud, Gemma en de kinderen gaat.

Onder de linde is een aanrader! Ik ben heel benieuwd naar het tweede deel; Een nieuwe naam.

Gastarbeider

De auteur is arts op de spoedeisende hulp. In dit boek neemt hij de lezer mee naar zijn werk. Het boek bevat twaalf verhalen: verdrietige, schrijnende maar ook hoopvolle. Heel bijzonder vind ik het verhaal over de dronken man.

Gor is een beetje gestrest omdat hij heel druk is geweest en hij geen tijd had voor pauze. Dan wordt er een dronken man binnengebracht. Behalve dat hij buikpijn heeft, lijkt er niets met hem aan de hand te zijn. Hij wordt zolang in de enige kamer die nog beschikbaar is, gelegd. De man wil in het ziekenhuis overnachten maar dat kan niet omdat er geen medische noodzaak is en er geen bedden beschikbaar zijn. De man vertelt dat hij niet met de taxi naar huis kan omdat hij schulden heeft uitstaan bij de taxibedrijven. Na een innerlijke strijd besluit Gor om de man zelf naar huis te brengen. Dat resulteert in een diepgaand gesprek over God met deze man.

Alle verhalen zijn boeiend om te lezen. De auteur heeft een vlotte schrijfstijl en beschrijft zijn eigen gevoelens op een eerlijke en zuivere manier. De lezer krijgt een goed beeld van hoe het eraan toegaat op de spoedeisende hulpafdeling van het ziekenhuis.

Een kleine diamant

Jasmijn werd zwanger op haar zestiende en kreeg een zoontje, Tim. Hij heeft het syndroom van Down.

Als ze eenentwintig is, trouwt Jasmijn met Ben, een weduwnaar met twee dochtertjes. Het gezin groeit, er komen nog drie kinderen bij. Ben heeft een droom maar beseft dat die niet uit zal komen vanwege het gezin. Tim trekt zich steeds meer terug. Af en toe gaat hij naar papa Jordy, zijn biologische vader en daar heeft hij het reuze naar zijn zin. Jasmijn ziet het met lede ogen aan. Is Tim bij Jordy beter op zijn plaats dan in haar drukke gezin?

Deze roman is een opzichzelfstaand vervolg op ‘Een grijze parel’, realistisch en ontroerend geschreven. Net als bij het eerste boek moest ik af en toe een traantje weg pinken.

Een grijze parel

Jasmijn is zestien jaar en de jongste in een gezin met vijf kinderen. Ze vraagt niet veel aandacht en gaat haar eigen gang maar ze komt vaak bij haar overgrootmoeder. Omaatje heeft altijd een luisterend oor. Bij haar kan Jasmijn terecht als ze te ver is gegaan met Jordy, haar vriend die bij haar in de klas zit. Ze vindt het vreselijk en wil niets meer met hem te maken hebben.

Jasmijn vertelt het niet tegen haar ouders maar als ze zich steeds niet goed voelt, neemt haar moeder haar mee naar de dokter. Dan blijkt dat ze zwanger is. Haar moeder is hier overstuur van.

Jasmijn krijgt een zoontje, Tim. Later overlijdt omaatje en zij laat al haar bezittingen na aan Jasmijn omdat zij het goed kan gebruiken. Dat is voor Hannah, Jasmijns oudste zus, onverdraaglijk. Zij wil haar familie niet meer zien. Maar dat is niet de enige reden: wat er allemaal aan de hand is en wat er nog meer speelt bij Hannah wordt op een inlevende manier beschreven. De auteur is een meesteres in het vertolken van de gevoelens van de personages. Bij verschillende passages hield ik het niet droog.

Jasmijn is de hoofdpersoon maar het boek is vanuit verschillende personages beschreven.

Papieren paradijs

Diane Kooistra

Voor haar debuut ‘Papieren Paradijs’ heeft Marlies Medema zich verdiept in een vrij onbekend stuk van de geschiedenis. Een volksverhuizing van boeren en dominees naar Suriname met het doel daar de eerste nederzettingen op te richten zonder gebruik te maken van slaven.

We leren in dit boek eerst Anna kennen, een jonge vrouw die verliefd wordt op Marten maar door haar ouders in een gearrangeerd huwelijk belandt. Alles loopt voorspoedig tot haar man plannen maakt om als dominee met een aantal schepen vol boeren naar Suriname te emigreren. Daar zou het warm en mooi zijn, een waar paradijs.

Na een lange voorbereiding vertrekt Anne met haar gezin naar het verre Suriname. Eenmaal daar aangekomen, blijkt het allesbehalve een paradijs.

Marlies schildert de personages af met hun mooie en minder mooie kanten; dat maakt dat het echte personages worden.

Het verhaal wordt vanuit Anna verteld en de details die zij geeft over hoe ze zich voelt, wat ze denkt ook over haar omgeving zorgt ervoor dat het een boek is met diepgang. Ze laat de lezer nadenken over wat zij zou doen. Ook door de lezer te vertellen wat er in het verleden is gebeurd en hoe dit haar handelen van nu beïnvloedt, maakt dat je je goed in haar kunt inleven. Het is geen romannetje dat je even tussendoor kunt lezen, het vergt wel wat aandacht van de lezer.

Het duurt wel wat lang voor de reis naar Suriname plaatsvindt, dat zorgt voor een beetje ongeduld maar eenmaal daar maakt Anna een ommekeer in haar gedrag en gedachten. Ze is echt een domineesvrouw die de gaten die haar man laat vallen op probeert te vullen door goed te doen. De strijd met haar dochter is heel herkenbaar en haar omgang met de slavin Mara (ja, die waren er toch nog wel) zorgt voor een verrassing op het einde.

Kun je je eigen normen en waarden blijven volhouden als je in een andere wereld zit? Dat is de vraag die de lezer na het lezen van dit boek aan zichzelf zal stellen.

De geëmigreerden komen in Suriname in een epidemie terecht en hoewel dit verhaal toch meer dan anderhalve eeuw geleden speelt, zie je hier ook overeenkomsten in handelen maar ook in de onmacht die wij allen de afgelopen tijd hebben gevoeld.

“Als rupsen kruipen de woorden in mijn hoofd en nestelen zich in mijn hart, waar ze zich hopelijk zullen ontpoppen als een vlinder.”

Deze en andere mooie teksten in het boek getuigen van het schrijftalent van Marlies Medema. Ze heeft de vaderlandse geschiedenis mooi verweven in deze roman, laat personages tot leven komen en de lezer genieten van het verhaal dat ook verteld moet worden.

Antoinette Schram

Het papieren paradijs is het verhaal van Anna Pannekoek die in 1840 ontdekt dat haar man, de eerzuchtige predikant Arend van den Brandhof, een plan maakt om naar Suriname te emigreren. Hij is dan al lange tijd predikant in Elst en krijgt geen nieuw beroep. Er is ook geen vacature in Suriname, maar samen met twee andere predikanten (één daarvan is zijn zwager Dirk Copijn) bedenkt hij een kolonisatieproject waarbij arme boeren in Nederland een stuk grond in Suriname gaan bewerken. Dit is echt gebeurd en daar heeft Marlies Medema een boeiende historische roman over geschreven. Anna Pannekoek, die een longziekte en acht kinderen heeft, wil niet emigreren maar ze is inmiddels al lang genoeg getrouwd met Arend en ze weet dat ze niet tegen hem in kan gaan. Na deze introductie gaat de roman terug in de tijd en vertelt Anna over haar jeugd rond 1811 en later 1820. Anna Pannekoek komt uit een voornaam geslacht maar haar jeugd is niet zonder zorgen. Haar broer sterft aan suikerziekte en haar jongere zusje is verdronken. Daar voelt Anna zich schuldig over. Zij heeft daar een chronische longaandoening en een panische angst voor varen aan overgehouden. Tegen de tijd dat ze kan trouwen, ontdekt ze dat haar ouders haar huwelijk hebben geregeld met Arend van den Brandhof en dus loopt het mis met haar jeugdliefde. Anna is zelf aan het woord en vertelt in de tegenwoordige tijd. Die schrijfstijl zorgt ervoor dat de gebeurtenissen lekker vlot lezen. Elk hoofdstuk springt verder in de tijd en je ontdekt hoe verschillend Arend en Anna in het leven staan en ondertussen ook hoe het leven er in Nederland in de 19^e eeuw uitziet. Lang lijkt die emigratie er niet van te komen maar halverwege het boek maken ze dan toch de oversteek naar Suriname. Het leven in Suriname is moeilijker dan verwacht. Die hoofstukken maken minder grote stappen in de tijd want de rest van het verhaal bestrijkt nog maar een half jaar, maar wat een ontwikkelingen! Allereerst is er niet gewoon woonruimte; breekt er een epidemie uit; worden de verschillen in werkwijze tussen Arend en Dick duidelijk en komt het tot een moord. De confrontatie met de slavernij doet Anna beseffen dat hoe gevangen zij ook zit in haar eigen leven, het altijd nog erger kan. Het is hartverwarmend om te lezen hoe Anna Pannekoek er het beste van maakt terwijl er om haar heen veel mensen sterven. Ten slotte is er een bloedkoralen ketting die meer mensen met elkaar verbindt dan gedacht. Het is de ketting die als een rode draad door het verhaal loopt waarmee volgens mij een fout is gemaakt in het begin van het verhaal. Hij wordt gevonden in 1811 door Anna, terwijl zij hem al draagt in 1810 tijdens een belangrijke scène. Verder is het een prima boek om te lezen. Door de Nederlandse setting voelt het vertrouwd aan en Suriname wordt door deze roman dichterbij gebracht.

20218

Recensie

Jouw waardering

20217

Recensie

Jouw waardering

20216

Recensie

Jouw waardering

20215

Recensie

Jouw waardering

20214

Recensie

Jouw waardering

20213

Recensie

Jouw waardering

20212

Recensie

Jouw waardering

20211

Recensie

Jouw waardering

20210

Recensie

Jouw waardering

20209

Recensie

Jouw waardering