Boekenmening

Zeven wegwijzers

Gerechtigheid, liefde, spiritualiteit, schoonheid, vrijheid, waarheid en macht zijn belangrijke elementen om de wereld te begrijpen. Wegwijzers. Hoewel het “gebroken” wegwijzers zijn, bekijkt Tom Wright ze goed en wil van deze wegwijzers leren.

De schrijver nodigt de lezer uit om met nieuwe ogen naar het Johannesevangelie te kijken en vanuit dit evangelie de wegwijzers of beter nog, de werkelijkheid waar ze naar wijzen, in het licht te stellen. We willen allemaal dat het goed komt als ons iets is aangedaan, of als wij iemand iets hebben aangedaan. Toch zijn er zo veel oorlogen en is er zo veel ellende.

We hebben allemaal een diep verlangen naar die echte liefde en toch zijn er zo veel scheidingen. We ervaren schoonheid in een zonsopgang en toch gaat het moment voorbij en laat het ons achter met een diep besef van de glorieuze scheppingskracht van God.

Een mens wordt vrij geboren, maar zo veel mensen ervaren dat ze gevangen zitten aan mensen of dingen in het verleden of het heden. Wat is dat toch precies: vrijheid?

Langzaam verdwijnen de goede gewoonten zoals een gebed voor het eten uit de cultuur en aan de andere kant bloeit de spiritualiteit. Waar vinden we de kracht dat leven geeft? En hoe zit het met de waarheid als we zelfs in staat zijn onszelf voor de gek te houden?

Al deze kwesties komen in dit prachtige boek aan bod. Tom Wright schrijft op een makkelijke manier over de moeilijkste vragen in ons leven. Hij is toegankelijk op een mooie manier en vraagt van de lezer een open houding om wat hij tegen het licht houdt, zelf te doordenken.

De keuze

Zwaar bevochten vrijheid. Dat is wat Edith Eger beschrijft, terwijl ze haar weg in vrijheid gaat. Je kunt het kind uit de oorlog bevrijden, maar hoe haal je de oorlog uit het kind. Dat is precies wat Edith doet. Nauwelijks volwassen en nooit een onbezorgde tiener geweest. Ze komt tot de conclusie dat ze het verleden nooit zal kunnen veranderen maar wel kan omarmen als deel van haar leven. Met de steeds terugkerende nachtmerries, vlucht- en vechtreacties op geuren en geluiden in het nu, leren erop te reageren en een bewuste keus te maken.

Edith overleeft op bovenmenselijk wonderlijke manier de moordmachine van de Tweede Wereldoorlog terwijl haar ze haar ouders en de liefde van haar leven verliest. Ze zegt regelrecht vanuit haar ervaring: Als we onszelf niet toestaan te rouwen om ons verdriet, onze wonden en teleurstellingen, zijn we ertoe verdoemd ze steeds opnieuw te beleven. Maar hoe doe je dat: rouwen? Edith worstelt er zelf mee en vertelt ons erover. Zo helpt ze ons met de keuzes die we moeten maken.

Ze zegt: slachtofferschap is optioneel. Ze ontkent daarmee niet dat ze slachtoffer is en evenmin hoe gruwelijk de moordenaars hun werk deden. Ze zegt dat we ervoor kunnen kiezen verantwoordelijkheid te nemen voor ons eigen gedrag als reactie op onze pijn en ons verlies. Niemand kan van jou een slachtoffer maken, dat doe je zelf.

Dit is geen goedkoop hulpboek, dit is een boek vanuit de diepste pijn en verschrikkelijkste worsteling met die pijn geschreven. Haar focus op pijn: “Waarom bleef ik leven?” veranderde naar een focus op het nu: “Wat moet ik doen met dit leven, dat ik heb ontvangen?”

Een van de eyeopeners voor mij is, dat als ze schrijft dat ze als psychiater in aanraking komt met een veteraan die woedend is en zijn woede uitschreeuwt en scheldt en tiert. Ze is jaloers op hem en vraagt zich af wat er zou gebeuren als zij haar woede deze vorm zou geven en eruit zou gooien.

Ieder mens gaat anders met zijn gewond zijn om maar ik vind het prachtig dat ze zegt: “Ik leerde voor mijn wonden te zorgen.” Achter die uitspraak zit een leven lang leergierig zijn en het beste willen, zich kunnen verbinden met zichzelf en anderen, moed en wilskracht, hulpvaardigheid en trouw en boven alles echte liefde. Een keus kun je alleen maken als je werkelijk liefhebt. Jezelf en het leven liefhebt. Anderen liefhebt.

Maisha Safari

De titel van het boek Maisha Safari betekent levensreis. Dit is het verhaal van Mugisha en dat heeft hij met hulp van Laurence Bollen, in het boek Rens genoemd, aan het papier toevertrouwd om de lezers een beeld te geven van mensen die vaak over een kam geschoren worden, de vluchtelingen.

Het boek vertelt het levensverhaal van de achtjarige Mugisha die in zijn geboorteland Oeganda tot vreselijke dingen wordt gedwongen. Dingen die hij niet kan rijmen met wat hij hoort over wat er in de Koran staat. Hij vlucht voor zijn leven en komt na een lange en moeilijke reis in Italië terecht. Midden in de armen van mensenhandelaren. Ook hier lukt het hem om alles achter zich te laten en hij vlucht naar Amsterdam om uiteindelijk in Eindhoven terecht te komen. Als illegale vluchteling. Hier ontmoet hij Richard en Rens en hun familie. Zij kijken naar hem om en helpen hem waar ze kunnen ook als hij daarna problemen tegenkomt die zijn toekomst hier onzeker maken. Het blijkt nog lang spannend hoe deze reis af zal lopen.

“Zodra we een perron bereiken valt het me op hoe gestructureerd het landschap is ingericht. Nederland is klaar. Het is af. Welke problemen hebben de mensen hier eigenlijk nog?”

Het boek wordt ingeleid met de visie van Ubuntu en dit voorwoord geeft de sfeer van het verhaal gelijk goed weer. Ubuntu is een Zulu woord en komt uit Zuid-Afrika. Het betekent:

“Ik ben omdat wij zijn.”

Mugisha maakt nare dingen mee maar in plaats van verbitterd te raken, klinkt er rust en liefde en een rotsvast geloof in zijn woorden. Hij is een inspiratiebron voor velen. Hij geeft de lezer het gevoel dat hij veel ouder en wijzer is dan iemand van zijn leeftijd kan zijn. Toch is het geen sprookje want tussen de regels door wordt de lezer geraakt door het verdriet waar de hoofdpersoon tijdens de reis weinig tijd voor kan nemen. Het is overleven voor deze jongeman.

Een van de krachten van Ubuntu is storytelling. Mugisha verrijkt hier zijn verhaal ook mee, mooie oude Afrikaanse verhalen met een boodschap om anderen te bemoedigen of juist op een andere manier naar de situatie te laten kijken.

Dit alles is op een krachtige manier beschreven in een persoonlijk verhaal. De lezer kan niet anders dan geraakt worden door de situaties waar Mugisha in terechtkomt. Daarnaast is het een wijze les die je laat stilstaan bij hoe je zelf om kunt gaan met de dingen die jou als mens overkomen.

Zijn beschrijvingen van wat hij moet doorstaan zijn direct en schokkend. Hij beschrijft hoe hij het ervaren heeft, zonder in een slachtofferrol te vallen. Zo spreekt de reactie op zijn land zoals hierboven geciteerd boekdelen. Hij kijkt met een open blik om zich heen en neemt alles in zich op. Hij probeert in zijn ellende er ook voor anderen te zijn.

Maisha Safari maakt het mogelijk voor de lezer om getuige te zijn van het ware verhaal van mensen die op de vlucht zijn. Een boek om ontroerd van te raken en om op een andere manier naar de wereld om je heen te kijken.

Hij kent mij

Silvia (1951-2013) woont in Roemenië ten tijde van het communisme. Ze groeit op in een christelijk gezin. De leerkrachten op de middelbare school maken het geloof in God belachelijk.

Silvia vraagt God om een teken en haar gebed wordt op een wonderlijke manier verhoord.

Later wordt ze betrokken bij het Bijbelsmokkelwerk. Met haar vriendin Genovieva helpt ze Bijbels te verbergen die het land binnen gesmokkeld zijn. Dan komt ze erachter dat haar vader jarenlang Bijbels heeft verborgen in een houten ton in de achtertuin.

Silvia wordt steeds lastiggevallen door de geheime politie en langdurig verhoord. Ze wil daarom het land verlaten. De tweede reden is dat Genovieva naar New York is vertrokken. Als ze naar het politiebureau gaat om hiervoor toestemming te vragen, wordt ze afgesnauwd en het bureau uitgeduwd.

Uiteindelijk probeert ze via een andere manier het land uit te vluchten. Ze lijdt ontberingen maar uiteindelijk komt ze met een gids en een groepje andere Roemenen in Joegoslavië terecht. De opluchting is van korte duur. De hele groep wordt opgepakt en teruggebracht naar Roemenië.

Silvia komt in de gevangenis terecht en krijgt daar veel ellende te verduren maar ze blijft op God zien. Ze weet het vast en zeker: Hij kent mij.

Dit is een aangrijpende biografie van een dappere vrouw die door alles heen op Jezus blijft zien.

Dominee Beer en Siep gaan naar de kerk

Het schaap Siep en zijn vrienden, de giraffe, de olifant en nog andere dieren gaan naar de kerk. Ze worden verwelkomd door koster Hond. Als ze op hun plaats zitten, komen de dominee en de ouderlingen binnen. Het zingen, vertellen uit de Bijbel en de collecte worden beschreven, allemaal op rijm. Na de kerkdienst krijgen de dieren limonade en wat lekkers.

Achter in het boekje staat een liedje over dominee Beer op de wijs van ‘Boer wat zeg je van mijn kippen’.

Zeer geschikt voor jonge kinderen. De illustraties zijn duidelijk en aansprekend.

Sommige woorden zijn schuingedrukt. De uitleg daarover is te vinden op: www.domineebeer.nl

Keigoed

Hai en Shing zijn goede vrienden. Ze zitten bij elkaar in de klas, maken samen huiswerk en trekken ook in hun vrije tijd veel met elkaar op. Shing heeft een nichtje, Mei-Lin. Er is iets met haar want zijn moeder lijkt haar voor te trekken ten opzichte van hem, haar eigen zoon. Als zijn ouders hem vertellen wat er met Mei-Lin is, vertelt hij het in zijn enthousiasme aan Han. Die wordt woedend en wil niets meer met Shing te maken hebben. Het wordt nog erger voor Shing. Hij gaat met zijn ouders naar de niet-geregistreerde kerk. Er komt een overval en als de klasgenoten erachter komen, kijken ze Shing niet meer aan. Ze zijn bang voor de regering.

Dan krijgt Shing een appje van de vader van Hai. Hai is na schooltijd niet naar huis gekomen. Shing heeft een vermoeden waar hij is. Hij verkeert in tweestrijd. Moet hij Hai gaan helpen of niet?

Dit is een boeiend en realistisch verhaal over de situatie van christenen in China.

Meer dan corona

Zoals de ondertitel meldt, gaat het de schrijver over de door hem geconstateerde secularisatie. Hij legt nergens in het boek uit wat hij daaronder verstaat, waar de grenzen van de secularisatie liggen, wat het precies inhoudt. Op dezelfde manier is het boek geschreven vanuit een eigen theologie en vooronderstellingspakket met de bijbehorende clichés, die voor insiders van het reformatorische gedeelte van ons volk waarschijnlijk begrijpelijk zijn en een bepaalde betekenis en draagwijdte kennen. Dat kriebelt een beetje. Bijvoorbeeld: “Als niet het woord van God licht werpt over een vraagstuk, zal de wereld het doen.” Is dat een dreigement? Moet het woord van God licht werpen over alle vraagstukken van deze tijd? Ik weet niet precies wat ik met zulke uitdrukkingen aan moet. Hoewel hij de houding van de mens tot God en die van de mens tot zijn omstandigheden duidt, doet hij dat vanuit een naar een oordeel neigende positie.

Het gevoel van ‘dit mag en dat mag niet’ komt tijdens het lezen van dit boek naar mij toe en waarschijnlijk zal dit ook de bedoeling van het boek zijn. Hij schrijft meer vanuit een waarschuwende positie als vanuit een zich verheugende positie over het feit dat wij ons mogen verhouden met God en anders kunnen kijken naar de omstandigheden. Dat vind ik wel een beetje jammer. Ik begrijp veel van wat de schrijver beweert, alleen zijn vertrekpunt vind ik wat somber, terwijl de heerlijkheid van God zo gaaf en goed is. Voor het grootste deel vind ik dat deze dominee mooie dingen schrijft, ze helpen me na te denken over mijn eigen houding ten opzichte van de wereld om mij heen. Hoe dan ook, christen binnen of buiten de reformatorische sfeer, we hebben allemaal te maken met hoe wij ons opstellen ten opzichte van God en onze medemens. Wat vraagt Hij van ons, waar kunnen we Zijn liefde laten zien en hoop brengen. Maar over coronavaccins slaat de schrijver de plank even mis. Er is wel degelijk voorlichting geweest over mogelijke bijwerkingen, ze worden genoemd en je kunt zelf je afweging maken. Om je zo sterk uit te drukken en te beweren dat het vaccin een afgodisch middel is en gezien wordt als de nieuwe Messias, lijkt me polariserend werken en is niet in dezelfde lijn als de woorden van Paulus dat we van alles gebruik mogen maken, als wij God ervoor danken.

De auteur laat zien dat de nieuwe tijden niet meer in de oude tradities passen en maakt daarmee een punt. Om de oude tradities en vormen dan zo te veranderen dat wij in deze tijd toch kerk kunnen zijn, zover komt hij niet en dat is een gemiste kans.

Het meisje de draak en de dominee

Ternauwernood. Dat is het woord dat in me opkomt bij het lezen van deze roman. Anna is de hoofdpersoon en ze vertelt zo levensecht dat je denkt dat de roman autobiografisch is. Het is confronterend en soms bijna eng om zo in iemands hoofd en hart te mogen kijken. Dit is niet ‘zomaar een verhaal’, dit is een leven. En misschien wel een leven zoals heel veel andere levens. Dan mag je hopen dat ook die mensen ternauwernood gered gaan worden. Anna heeft het voordeel dat ze gek is op lezen, intelligent is en ook nog zich verbonden weet met God, ook al moet ze dingen over Hem en zichzelf nog ontdekken. Nergens is die relatie verbroken. Dat is het sterke van dit boek. Uiteindelijk krijgt Hij de eer haar Schepper en Redder te zijn. Haarscherp onderscheidt de volwassen Anna dat zij in haar volwassenheid mag groeien en bloeien, gezien en gekend zijn, terwijl dat alles in haar kind zijn een enorme rem heeft gekregen door verschillende nare gedragingen van mensen om haar heen. Ze stelt opnieuw de vragen die gesteld moeten worden, maar dan vanuit het zich geborgen en gered weten door haar hemelse Vader, hoewel ze voortdurend vecht met de gevolgen ervan in haar geest en lichaam. Dat maakt werkelijk alles uit in haar verhaal. Hoe schrijnend en pijnlijk het ook verliep. Dat is heel knap en het is een ongelooflijk mooi getuigenis van hoe je, niet zonder hulp van andere mensen, gered wordt door de liefde. Die liefde heeft veel facetten, dat gaat niet buiten de inzet van je eigen ik om. Anna is, hoewel vechtend en bloedend, een vastberaden vrouw. En door dit boek geeft Jannie van den Brink hoop en een stem aan vrouwen die dezelfde dingen hebben meegemaakt en vechten tegen de gevolgen ervan. Elk christelijk meisje hoe jong of oud ook (ongeveer vanaf 16 jaar) zou dit boek moeten lezen en elk ander meisje zou het ook moeten lezen, ook al zou je niet alles begrijpen over de rol van het geloof in iemands leven.

Villa De Wartburg

Ik was nog best jong toen mijn vader me de bestseller ‘Mijn weg naar het licht’ van dominee (Herman) Hegger aanreikte. Ik was diep onder de indruk. Hegger beschreef zijn jeugd, zijn opleiding tot priester in de Rooms-Katholieke kerk, en zijn breuk met diezelfde kerk en opende daarmee een voor mij volkomen onbekende wereld. Als je in de jaren vijftig als priester deed wat Hegger deed, betekende dat vrijwel automatisch dat je jezelf ernstig in de problemen bracht. De kerk was je leven. Eigen bezittingen had een geestelijke niet en bij geloofsafval verloor je je vrienden en vaak ook je familie. Hegger maakte dat mee en nadat hij ondanks veel strijd goed was terechtgekomen in Nederland, waar hij de kans kreeg om te studeren en protestants predikant te worden, besloot hij zijn lotgenoten te gaan helpen. Inmiddels was hij getrouwd en samen met zijn vrouw Willy begon hij een opvang, gevestigd in een statig pand in Velp: de Wartburg, genoemd naar de plek waar de bekende reformator Luther een schuilplaats vond. De stichting In de Rechte straat bekostigde het een en ander.

Jarenlang werden er ex-priesters opgevangen, soms met hun echtgenotes. Die kwamen uit tal van landen. Een van de dochters van Hegger, Loes, beschrijft hoe ze als kind in De Wartburg woont en leeft, en kennismaakt met de logees. Een heel boeiend verhaal.

Lof uit kindermonden

De meeste levensbeschrijvingen van Christenen gaan over volwassenen, die terugblikken op hun vaak bewogen leven. Dat is niet verwonderlijk. Persoonlijke verhalen over kinderen die jong tot bekering komen zijn er minder, maar door de eeuwen door kom je ze wel tegen. Al in de zeventiende eeuw was er een Puriteinse predikant, James Janeway, die een boekje schreef over jonggestorven kinderen, die God leerden kennen.

‘Lof uit kindermonden’ is enkele honderden jaren later geschreven, in de negentiende eeuw. In een harde tijd, met een hoge kindersterfte, maar tegelijk ook in een periode waarin grote geestelijke opwekkingen plaatsvonden, onder andere in de Verenigde Staten en in Engeland.

Octavius Winslow (1808-1878) was een bekende predikant, die veel preken en pastorale boeken publiceerde, maar ook een levensbeschrijving van zijn jong overleden zoon John Whitmore: ‘Het verborgen leven.’ Dat boek heb ik eerder besproken.

In ‘Lof uit kindermonden’ beschrijft hij de levens van enkele kinderen die jong tot geloof kwamen en ook jong zijn overleden. Deels beschrijft hij zijn eigen indrukken, deels put hij uit de aantekeningen van een juffrouw van een Bijbelklas. Zo komt hij tot ontroerende portretten van Elizabeth Linn en Elizabeth Aitchinson, beiden bezoeksters van een Bijbelklas in Edinburgh, die voor hen tot een rijke zegen werd. Ik kwam onder de indruk van de wijsheid die deze jonge kinderen mochten hebben, met name in geloofszaken, maar vooral van de vreugde en blijdschap die ze in het leven met Jezus Christus mochten ervaren.

202327

Recensie

Jouw waardering

202326

Recensie

Jouw waardering

202325

Recensie

Jouw waardering

202324

Recensie

Jouw waardering

202323

Recensie

Jouw waardering

202322

Recensie

Jouw waardering

202321

Recensie

Jouw waardering

202320

Recensie

Jouw waardering

202319

Recensie

Jouw waardering

202318

Recensie

Jouw waardering