Boekenmening

Harthorend

Door de podcast ‘Bij Jorieke’ met Harry van de Pol te luisteren, werd ik nieuwsgierig naar dit boek: Harthorend. Dit boek over luisteren heeft een bredere insteek dan ik in eerste instantie verwachtte. Een sterk uitgangspunt is dat je pas goed kunt luisteren naar anderen als je ook goed kunt luisteren naar jezelf. Daar zit een scharnierpunt.

Gelukkig reikt Harry dan ook verschillende zaken aan om dat te leren. Hij maakt het nog helderder met goede voorbeelden, zodat je ziet hoe dat bij iemand anders ging. Het kwartje moet vallen. En dat gaat pas als je gaat oefenen met luisteren. Gelukkig bekent Harry dat hij zelf graag praat. Bijzonder dus, dat hij dit boek heeft geschreven. Sleutelwoorden: Zonder oordeel angst behoefte ruimte echt horen proeven gevoel begrijpen aanvaarden erkennen luisteren met de intentie om te geven.

De zwarte koningin

Fiora Salviati, de mooie dochter van de bibliothecaris die door Catherine de Medici wordt aangetrokken, komt op die manier aan het hof van deze oude koningin. De koningin heeft haar eigen bijzondere geschiedenis. Ze trouwt met de Franse koning Hendrik II. In de tijd dat deze historische roman speelt, is zij oud en heeft ze te maken met een strijd om de troon van Frankrijk, die Catherine wil behouden voor de Valois. Maar haar zoon Henri heeft niet zoveel belangstelling voor de instabiele politieke situatie in Frankrijk, waar twee partijen voortdurend met elkaar overhoop liggen: de hugenoten en de katholieken. Fiora wordt Catherines eerste hofdame en er ontwikkelt zich een hechte band tussen die twee, hoewel dat op langere termijn een haat-liefde verhouding wordt doordat Catherine wil dat Fiora in de hofhouding van haar zoon infiltreert en haar informatie geeft over wat er tijdens de avonden tussen Henri en zijn intimi wordt besproken en gedaan.

Ze doet het, maar komt daardoor in een onmogelijke positie terecht. Ze heeft liefde opgevat voor de jonge schildersgezel Amédee van Catherines hof en tegelijkertijd wordt haar het hof gemaakt door een van Henri’s intimi, die ze dus aan het lijntje moet houden om in de kring van intimi te kunnen blijven. De situatie wordt steeds minder prettig en de opdrachten komen steeds minder overeen met haar geweten. Tijdens deze ontwikkelingen gaat het over de onverkwikkelijke zaken die in Parijs gebeuren en lees je over de Bartholomeusnacht, waarin De Coligny, de voorman van de Hugenoten bruut aan zijn eind komt.

De openbaring van Zacharia

Dit boek is een mooie uitgewerkte studie over het Bijbelboek Zacharia. Hoewel deze studie voortbouwt op zijn eerdere boek ‘De beelden van Openbaring’, is dit boek heel goed als een opzichzelfstaand boek te lezen. Peter Scheele weet de profetieën in het groter verband van de profeten Ezra, Haggaï en Daniël neer te zetten. Hij beschrijft daarin heel mooi de historische context van de terugkeer van de ballingen vanuit Babel en het tijdspad waarin de profetieën geschreven werden. Vandaaruit worden hoofdzakelijk de duiding en de verbanden binnen de profetieën gezocht. Hij geeft daarmee een mooie inkijk in de tijd waarin Zacharia leefde en de toekomstverwachting die de profeten hadden. Na het lezen van deze studie zullen de verbanden met het tweede testament (NT) en Openbaring ook meer helder worden. Om de grote lijn van het gehele boek te blijven volgen is het wel aan te raden om de hoofdstukken relatief snel na elkaar te lezen.

Peter Scheele is goed in staat om zijn lezers op een eenvoudige wijze in relatief complexe verbanden mee te nemen. Er worden in zijn uitleg geregeld Bijbelteksten aangehaald, die ook duidelijk gemarkeerd worden. Daar waar de beeldspraak soms wat lastiger te duiden is, heeft hij soms een neiging om wat speculatief tot een invulling te komen. Jammer dat hij daarbij relatief weinig vermeldt uit welke bronnen hij geput heeft. Zijn schrijftrant neigt vooral naar spreektaal; het taalgebruik is soms wat populair en luchtig. Enerzijds is dat bij de best pittige inhoud vlot en verfrissend, maar anderzijds doet het soms wat afbreuk aan de inhoud. Desalniettemin beveel ik dit boek van harte aan bij allen die zich grondig willen verdiepen in Zacharia want dit boek draagt zeker bij om de grote lijnen in de profetieën helder te krijgen.

Paarse wolken zwarte zon

Jannes dochter Marthe is geboren met een verstandelijke beperking. Op haar werk leert ze Erik kennen die hersenschade heeft opgelopen bij een motorongeluk. Ze worden verliefd en krijgen een relatie. Janne heeft haar keer op keer gewaarschuwd dat Marthe niet met Erik naar bed mag gaan. Marthe verzekert haar dat ze dat niet zal doen. Dan blijkt dat ze zwanger is. Janne is helemaal van slag maar Marthe verzekert haar dat ze niet met Erik in bed heeft gelegen. Ze vertelt haar moeder dat het fijn was om met Erik op de bank te knuffelen.

Ze trouwen en Marthe trekt bij Erik in die al een huis heeft. Als baby Janneke geboren wordt, blijkt dat Erik niet tegen haar gehuil kan. Als het hem te veel wordt, trekt Marthe een tijdje bij haar moeder in maar het helpt niet. Erik gaat er uiteindelijk vandoor en Marthe blijft achter met Janneke.

Ondanks dat ze begeleiding krijgt, gaat het niet helemaal goed.

Als Janneke naar school gaat, komt ze er langzamerhand achter dat het er bij haar thuis anders aan toegaat dan bij andere kinderen. Ze komt emotioneel veel tekort en dat uit zich in allerlei dingen. Ze krijgt een relatie met Luuk maar dat gaat moeizaam. Ze besluit een eind te maken aan de relatie.

In deze aangrijpende roman krijgt de lezer een goed beeld van iemand met een beperking.

Rome en het Nieuwe Testament

Dit boek beschrijft de Romeinse cultuur ten tijde van het Nieuwe Testament. De lezer krijgt een duidelijk beeld van verschillende facetten van het leven in die tijd, zoals de opkomst en de regering van Rome, de verschillende keizers, het leger en de Romeinse godsdienst. Er wordt ook aandacht geschonken aan de sociale verhoudingen, de economie en de cultuur. Het verkeer en de communicatie komen eveneens aan de orde. Het is op een interessante en toegankelijke manier beschreven.

Lukas lijkt in Handelingen te verwijzen naar klassieke schrijvers. Paulus houdt in Handelingen 17 zijn verdedigingsrede op de manier van Socrates.

Dit boek is een aanrader voor lezers die geïnteresseerd zijn in de achtergronden van het Nieuwe Testament.

De buurtbarbecue

In deze novelle wordt het leven van verschillende bewoners van de Kruisingastraat beschreven.

Op een dag krijgt iedereen een uitnodiging voor een buurtbarbecue. Er wordt gevraagd met hoeveel personen men komt. Iedereen reageert op zijn eigen manier. De soldaat met PTSS gooit de envelop met de uitnodiging weg. De weduwnaar die nog steeds treurt om zijn vrouw, schrijft dat hij met twee personen komt. De moeder met de gameverslaafde zoon geeft door dat ze met z’n drieën komen in de hoop dat haar zoon meegaat.

Er zijn tien hoofdstukken waar het huisnummer van de betreffende bewoner(s) boven staat. Elk hoofdstuk beschrijft een persoon of familie met hun zorgen en problemen. Aangrijpend is het verhaal van de soldaat met PTSS; Sara’s tekentalent wordt in de grond geboord door haar vader die haar tekeningen weggooit en keer op keer zegt dat ze een dom gansje is; Ellen heeft geen contact meer met haar broer. Hij ging na het overlijden van hun moeder naar het buitenland en trouwde daar. De onbekende schoonzus staat onverwacht bij Ellen voor de deur met een verzoek.

Op de flaptekst staat: Als de buren elkaar ontmoeten bij de barbecue vermoeden ze niet half wat zich achter de voordeuren van bun buren afspeelt.

Deze zin is overbodig want de buren ontmoeten elkaar niet; de barbecue wordt niet beschreven.

De lezer wordt door deze zin nieuwsgierig gemaakt naar iets wat in dit boek niet gebeurt.

Voor in het boek staat een Latijnse zin zonder vertaling. Het betekent: ieder huisje heeft zijn kruisje.

Het is een vlotlezend boek maar de lezer blijft dus met de vraag zitten hoe de buren op elkaar reageren.

Paradijsbloem

De eerste zin van dit verhaal is tekenend voor de hoofdpersoon Julia. Ze krimpt ineen. Julia krimpt bijna overal: in haar gezin van herkomst; in het tegemoet treden van haar onbekende werelden; in haar contacten. Met het krimpen is er ook het stil zijn. Geen woorden hebben. De neiging tot vluchten. Het lijkt of Julia een stevige opvoeding heeft gehad maar het is een rammelend raamwerk. De regels thuis blijken in de boze buitenwereld niet te werken en Julia ontdekt vrijwel niets over het bouwen van een relatie met zichzelf en de mensen om zich heen. Ze blijft haar identiteit zoeken in de oude vormen en regels en ze blijft zichzelf veroordelen omdat die niet voldoen. Ze wordt verliefd. Dan neemt ze andere beslissingen dan je misschien zou verwachten.

Ze gaat er niet voor om haar eigen leven te bouwen en voor zichzelf op te komen maar om in afhankelijkheid van een man te leven. Ze krimpt zelfs tegenover hem en neemt genoegen met een veredelde schoonmaakbaan. Haar ouders zitten vast in het raamwerk en ondernemen schadelijke acties.

Angst en spanning zijn de hoofdingrediënten in deze liefdesroman. Nergens is sprake van een ommekeer of herstel. Dat vind ik een gemiste kans. Het is misschien moeilijk maar niet onmogelijk om een liefdevolle basis te creëren, ook in een reformatorisch gezin. Het is mogelijk om dezelfde vragen die Julia heeft in een minder karikaturale setting te plaatsen. Er zijn kansen in zo’n roman om de seksualiteit een mooiere rol te laten spelen.

In dit boek is de maagdelijkheid het scharnierpunt in de gezinsdogmatiek en bevordert een schuld en schaamtecultuur. Daardoor gaat de seksualiteit ondergronds en voert oorlog tegen het geloof, waarbij het geloof als het niet tot leven is gekomen, het onderspit delft en niet meer blijkt te zijn dan een set regels.

De paradijsbloem staat in dit boek symbool voor de maagdelijkheid. Het wordt een symbool van schaamte en schuld, net als het witte zakdoekje, speciaal geborduurd voor de maagdelijke bruid. Beide boeken zetten de orthodoxie te kijk en bieden geen hoop voor het gelovige tienermeisje. Geen hoop dat ze aan die set regels zou kunnen voldoen. Aan het eind van dit boek lijkt de hoofdpersoon veroordeeld tot een herhaling van zetten.

De proloog geeft een vervreemd gevoel door grensoverschrijdende seksuele uitingen van de gynaecoloog, die Julia bezoekt. De epiloog laat de lezer onbestemd achter door nieuwe en schokkende informatie. Er zijn kleine taalfouten, maar ook stijlfouten. Wanneer je hard remt, schiet je lijf naar voren en niet, zoals de schrijfster beweert naar achteren. Maar daar valt nog mee te leven.

Henriëtte van 't Wout reageert:

In de wetenschap dat iedere lezer vanuit zijn eigen referentiekader recenseert, is het niet mijn gewoonte om tegen een recensie in te gaan. Maar deze beschreven mening vind ik echt stuitend.
Deze recensie zegt waarschijnlijk meer over de denkwijze van degene die bij deze zijn mening geeft, dan over de inhoud van het boek.

Vrouwen met autisme

Veertien portretten in beeld en woord.

In dit boek komen veertien vrouwen aan het woord die hun ervaringen delen over hoe autisme hun dagelijks leven beïnvloedt. Dit boek biedt geen theoretische uitleg, maar eerlijke en persoonlijke verhalen over autisme bij vrouwen. Deze vrouwen vertellen op indrukwekkende wijze over hun moeite om staande te blijven in een wereld vol (tegenstrijdige) prikkels. Daarbij worden hun ervaringen van overprikkeling, hun moeite met sociale signalen en de leegte die zij kunnen ervaren bij het anders zijn, goed belicht. De inhoud is vlot en eenvoudig geschreven en eventuele moeilijke termen worden voor de leesbaarheid steeds in de voetnoten toegelicht. Bij elk verhaal worden de vrouwen met een foto en enkele persoonlijke feiten ingeleid, waarmee zichtbaar wordt dat deze vrouwen ondanks hun autisme actief in de maatschappij participeren. Hoewel er in deze verhalen enige overlap aanwezig is, wordt de moeite die deze vrouwen ervaren om zich aan te passen aan de eisen van het maatschappelijke leven, extra duidelijk. Wel is het daarbij jammer dat vrijwel alleen normaal tot hoger begaafde vrouwen aan het woord komen. Het boek biedt geen duidelijke handvatten of praktische tips, maar draagt wel bij aan meer begrip voor en herkenning van de problematiek die deze vrouwen ervaren. Daarom is dit boekje vooral aan te bevelen aan iedereen die in zijn of haar leven of kennissenkring met autisme te maken heeft.

Dit broze bestaan

Dekker is een systematisch theoloog. Hij probeert aan de hand van meerdere Schriftpassages en de huidige cultuur de schepping te doordenken en interpreteren. Dit doet hij op een verrassende en heel eigen wijze. Daarin biedt hij eigentijdse perspectieven naast de meer gangbare theorieën. In zijn proloog beschrijft hij dat schepping en evolutie geen conflicterende verklaringen hoeven te zijn, omdat beide stromingen met een andere taal over de werkelijkheid spreken; een theologische duiding vanuit het menselijke perspectief en een duiding op basis van natuurkundig vastgestelde feiten. Schepping is theologisch gezien wat anders dan natuur. Hij noemt zichzelf een theïstische evolutionist en beschouwt Genesis niet als een historisch verslag maar als een antroposofische en theologische duiding. Het beschrijft niet zozeer het verleden, maar eerder het heden. Scheppen wordt daarmee neergezet als een voortdurend proces waarbij God scheidend, zegenend of sprekend handelt.

Vervolgens beschrijft hij de schepping vanuit verschillende perspectieven, waaronder het ontstaan van de aarde (Genesis 1-2), de zonde (Genesis 3), de mens als geheimenis (Psalm 8), Gods scheppen in de geschiedenis (Jesaja 45) of het zuchten van de schepping (Romeinen 8). Zijn uitwerking roept op tot een kritische doordenking van een al te rooskleurig scheppingsgeloof en mensbeeld. Het scheppen vanuit het niets wordt door Dekker afgewezen. Hij beschrijft Gods scheppen als een scheiding maken tussen licht en duisternis; daar waar de chaos door God overwonnen wordt. In de goede schepping blijkt het kwaad aanwezig, maar daarin is wel een grens gesteld. De mens wordt neergezet als een afhankelijk schepsel in het broze bestaan, gemaakt uit het stof. De totale kwetsbaarheid van de mens is dus een gegeven bij de goede schepping, door God gewild. En dit wordt in Genesis ‘goed’ genoemd. Voor ons moderne mensen is het leven vaak pas goed als we niemand meer nodig hebben, ook God niet. Dekker betoogt dat het verlangen naar een volmaakte tuin uiteindelijk een uiting is van hoogmoed. Het als God willen zijn in het kennen van goed en kwaad en de mogelijkheid van eeuwig leven te bezitten. Beide bomen in de hof getuigen echter van onze afhankelijkheid en kwetsbaarheid. Het ontsnappen aan deze kwetsbaarheid is dwaasheid. Juist in onze moderniteit waarin alles maakbaar lijkt, willen we ontkomen aan onze broosheid, en zijn we gevlucht voor God die ons broze bestaan gewild en gedeeld heeft. Dekker pleit ervoor om juist weer meer ruimte te laten voor onze kwetsbaarheid, omdat zij bij de schepping en dus bij het wezen van de mens hoort. Ook wijst hij de zondeval als historisch feit af. Het kwaad is er al vanaf het begin en de dood hoort bij de schepping. De mens is een wezen dat fundamenteel niet beantwoordt aan zijn doel. Wij mensen hebben de mogelijkheid tot zondigen realiteit laten worden. Ieder mens zondigt voortdurend.

Gods soevereiniteit blijft bij Dekker overeind staan. Hij beschrijft vanuit Job dat met God, ondanks alle tegenspoed en onrecht niet te twisten valt. Hij blijft de Schepper en Hij heeft de orde van de wereld in elkaar gezet. God vraagt daarin van ons mensen gehoorzaamheid en erkenning van Zijn almacht. Ook al proberen wij als mensen ons broze bestaan te ontlopen en God voor de voeten te lopen, God houdt vol dat wij mensen zijn. De mens blijft betrokken bij de schepping en heeft deel aan het scheiden van de oerchaos. Dekker benadrukt daarbij het belang om schepping vanuit het perspectief van de gehele werkelijkheid te bezien. Nadat Dekker duidelijk heeft neergezet wat we onder schepping moeten verstaan, wordt de stap naar evolutie genomen. Hij waarschuwt ervoor dat als wij het debat over schepping en evolutie alleen laten betrekken op het begin van de wereld, er een ontstellende reductie van de schepping plaatsvindt. De schepping is ook nu.

Het laatste hoofdstuk komt wat willekeurig over. Dekker breekt hierin de lans voor het populisme. Dekker roept vanuit zijn scheppingstheorie op om begrip te hebben voor de verlieservaringen die mensen door globalisering, verstedelijking en de multiculturele samenleving ervaren. De mensen voelen zich ontworteld omdat zij niet meer van het bestaande en hun tradities kunnen houden, omdat zij door alle idealen losraken van het plattelandsleven en niet meer weten wat aarde is. Door deze ontworteling ontstaat er chaos en zoeken mensen houvast in het populisme. De idealen leiden ertoe dat het geluk maakbaar is geworden. De mensen verliezen daarmee de mogelijkheid tot lijden. De mensen proberen het lijden te vermijden, maar Dekker roept juist op om je roeping te verstaan op de plaats en op het moment waar je gesteld bent. Ontvang het leven als komende uit Gods hand. Dan wortel je weer in de aarde. In zijn afwijzen van het idealisme en ontwikkelingsdenken, waarbij de PKN ook niet buiten schot blijft, lijkt hij soms een wat eenzijdige benadering te hanteren; waarbij ontwikkelingen minder vanuit het kenbaar maken van de schepping geduid worden. De toon getuigt soms van een rauwe realiteitszin, waardoor elk romantisch beeld van de schepping teruggebracht wordt naar een afhankelijk leven dat te dealen heeft met dit broze bestaan. Vanuit zijn duiding op de schepping is het onvolmaakte eerder een gegeven waardoor er weinig ruimte overblijft voor herschepping en vernieuwing. In die zin vindt hij de troost in een Almachtige schepper die in de geschiedenis blijft scheppen en een Vader die het boze ten goede keert, maar is deze troost minder aanwezig in een hoopvolle toekomst.

Tot slot zou ik dit boek van harte aanbevelen aan allen die breder willen nadenken over de schepping en niet schuwen om gangbare denkbeelden te onderzoeken en te toetsen. Het middengedeelte van het boek, waarin hij meerdere hoofdstukken vanuit de Bijbel verklaart, zijn goed toegankelijk geschreven. Ondanks de pittige inhoud is de schrijfstijl (soms wat te) luchtig. De inleiding en de laatste hoofdstukken zijn wat pittiger en abstracter van aard. Daarbij wordt van de lezer enig inzicht in het toepassen van de exegese, theologische- en filosofische stromingen verwacht. Al met al een aanrader waar je goed de tijd voor moet nemen.

Zegen door Israël

Wat geloven we als christen over Israël? Het volk van Abraham, Izak en Jakob. Heeft dit volk een bijzondere plek bij de Heere of is dit door de komst van de Heere Jezus veranderd? Er wordt heel verschillend over gedacht.

Eén ding is zeker: “Wij hebben allen gezondigd en derven de heerlijkheid Gods,” zo spreekt Paulus in de Romeinenbrief. Dit geldt voor zowel Joden als heidenen. De verlossing ligt in het geloof in de Messias, Jezus, de Zoon van God. En daar denken Joden en christenen verschillend over.

In dit boek legt Oscar Lohuis heel laagdrempelig uit waarom Israël bijzonder is. Vroeger, in de tijd van het Oude Verbond, maar ook nog nu, in de tijd tussen hemelvaart en terugkomst van de Heere Jezus. God had met hen een bijzonder plan, God heeft met hen een bijzonder plan. Ondanks dat het een makkelijk leesbaar boek is, staaft Lohuis zijn woorden met veel Bijbelteksten, die hij eenvoudig uitlegt. Daardoor ga je begrijpen dat het niet gaat om een overdreven ‘Jodenliefde’ maar dat de liefde voor het volk van God in het hart gelegd wordt door de Heilige Geest.

Lohuis heeft dit boek geschreven tijdens een verblijf in Jeruzalem. Je krijgt dan ook af en toe een kleine rondleiding door de stad. Hij neemt je mee naar plekken waar ook Jezus rondgelopen heeft en hij neemt je mee door de Bijbel om te leren begrijpen waarom God zo veel van dit volk houdt.

In het verleden heb ik ook boeken gerecenseerd die spraken over christelijk zionisme. Daarbij werd vurig de theologische visie verdedigd dat in Christus alles is vervuld en er dus geen aparte plek meer is voor het volk van Israël. Toch doe je hiermee het Woord van God tekort; Lohuis laat zien welke profetieën vervuld zijn, welke op dit moment vervuld worden en welke nog in vervulling moeten gaan. Het verschil van mening zit niet zozeer in Israël, maar in de visie op vervulling. De ene christen gelooft dat met de komst van Christus alle profetieën zijn vervuld en dat er na Zijn opstanding geen sprake meer is van vervulling van Oudtestamentische profetieën. Persoonlijk geloof ik dat er wel degelijk profetieën zijn die nog vervuld moeten worden. God doet nog altijd wonderen, tekenen, genezingen en bevrijdingen. Ook voor Israël.

Wanneer je alleen al kijkt naar de manier waarop het Joodse volk teruggaat naar het land van hun vaders, dan kun je niet ontkennen dat er een wonder plaatsvindt.

Op het moment dat ik dit schrijf is er een oorlog gaande tussen Rusland en Oekraïne. Daarbij komen ook de Joden die daar wonen in het gedrang en velen zijn al op de vlucht geslagen naar... Israël! Dat gebeurt niet zomaar. Daar zit een plan van God achter.

Ik ben dankbaar dat Lohuis dit boek heeft geschreven en ik hoop dat het velen tot zegen mag zijn. Ik hoop dat jouw gebed voor de vrede van Jeruzalem, voor Israël en voor de Joden die nog in de verstrooiing leven regelmatig mag klinken. Het is tenslotte een Bijbelse opdracht.

202387

Recensie

Jouw waardering

202386

Recensie

Jouw waardering

202385

Recensie

Jouw waardering

202384

Recensie

Jouw waardering

202383

Recensie

Jouw waardering

202382

Recensie

Jouw waardering

202381

Recensie

Jouw waardering

202380

Recensie

Jouw waardering

202379

Recensie

Jouw waardering

202378

Recensie

Jouw waardering