Irma Joubert heeft echt talent om geschiedenis in een verhaal te verweven, dat merk je gelijk al in het begin als Katrien samen met Agaath (het kind van de zwarte hulp in de huishouding) boerenoorlogje speelt. Maar eigenlijk is Tolbos vooral het verhaal van het wel en wee, het leven van twee kinderen, allebei nakomertjes in het gezin, die worden gevolgd totdat ze volwassen zijn, terwijl hun land op het keerpunt van de geschiedenis staat. Allereerst dus van Katrien Neethling. Terwijl ze opgroeit, ontdekt ze dat zwarte mensen minder mogen. De nieuwsberichten over de protesten van schoolkinderen tegen het Afrikaans maken diepe indruk op haar.
In dezelfde tijd groeit Wladek Kowalski op in Polen. Hij loopt mee in een protestmars tegen de hoge voedselprijzen in zijn land. Het protest loopt uit op een bloedbad en dat heeft invloed op zijn verdere leven. Wladek is een neef van oom Jacob, die ook de oom is van Katrien. Jacob en Gretl waren de hoofdpersonen uit ‘Het meisje uit de trein’, het eerste deel dat uitgekomen is in deze trilogie. Langs de zijlijn van het verhaal komen dus oude bekenden terug, maar het boek kan zonder voorkennis van de andere delen gelezen worden.
In het begin worden de hoofdstukken afgewisseld en volg je de tienerjaren van Katrien in Zuid-Afrika en van Wladek in Polen. Hun belevenissen op school, universiteit, examenfeestjes, uitgaan, het ontstaan van vriendschappen, liefdesrelaties, gebeurtenissen in de familie. Eigenlijk alledaagse gebeurtenissen, waar je al lezend toch razend nieuwsgierig naar bent, maar voor je het weet word je getrokken in de spannende wereld van het ondergrondse verzet waar Wladek bij betrokken is. Totdat hij wordt verraden en hals over kop moet vluchten naar Zuid-Afrika. Voor Katrien begint haar ontdekkingstocht dan pas om te zien hoe zij zich in kan zetten voor een rechtvaardige samenleving. Het karakter van Katrien Neethling ontwikkelt zich duidelijk in dit boek. Heel treffend wordt de pijn verwoord van het gezien willen worden in een gezin waar je als nakomertje wordt geboren en hoe je je losworstelt van je familie, terwijl je juist ook naar hun liefde verlangt.
Ik vind het vooral heel sterk dat Irma Joubert aandacht heeft voor het verzet vanuit het Afrikaans, de taal van de onderdrukker, in literatuur en muziek. Ik denk dat ze daarmee voor veel lezers een nieuw perspectief opent. Bovendien vind ik het echt top, dat er in deze roman ook aandacht is voor de zwarte bevolking in Zuid-Afrika. Het is interessant om te zien hoe er een parallel is in 'vrijheid' strijd in de jaren tachtig in Oost-Europa en Zuid-Afrika. Oké misschien moet je wel politiek geÏnteresseerd zijn, maar het is allemaal heel boeiend geschreven en de roman was voor mij een echte pageturner.
Geef een reactie