Yvonne van den Berg heeft een autobiografische roman geschreven over de verschrikkingen die een lid van de tweede en derde generatie NSB-kinderen kan treffen. Het stigma van slechtheid en schuld is een voortwoekerend trauma in de levens van deze mensen. Het zorgt voor enorme barsten in de familie- en vriendschapsrelaties en ook in de school- en werksituatie werkt het nog door.
Mevrouw van den Berg heeft een ontzettend indringend verhaal over haar leven geschreven. Een verhaal waarin muziek een grote verwoestende en tegelijk reddende rol speelde. Het is heel knap hoe Yvonne de onmacht van de moeder van Else beschrijft. Het is ook knap hoe ze haar eigen beleving van onmacht in het leven van Else neerlegt. Hoe kan een kind, hoe kan een tiener, leven met problemen die veel te groot zijn voor haar bevattingsvermogen? Hoe kan een kind omgaan met haar moeder, terwijl de oorlog haar tentakels ver vooruitwerpt in de vrijheid? Is het goed om alles te weten? Is het goed om de waarheid te weten? Alles levert ontzettend veel emotionele spanning op. Spanning die geen goede wegen gaat. Spanning die Else eronder houdt en die ervoor zorgt dat ze veiligheid moet zoeken voor zichzelf, wil ze er niet door verwoest worden.
Na zoveel verhalen van Joodse mensen en verzetsstrijders, vond ik het een eye-opener om dit eerlijke en prachtige boek te lezen. Oorlog is nergens goed, niet aan de kant van de verliezers, maar ook niet aan de kant van de 'winnaars'. De verschrikkelijke realiteit van de gevolgen van de oorlog is tekenend voor het leven van Else en het laat je nadenken over je eigen reacties, onmacht, angsten en schuldgevoelens. Ik geef dit boek 5 sterren om de integere en eerlijke manier waarop Yvonne is omgegaan met dit vreselijke taboe.
Geef een reactie