De erfenis van Adriaan

De erfenis van Adriaan is een familiegeschiedenis, die begint met een opmerking van de zoon van de schrijver over het bestaan van God. Sterker nog: omdat de jongen zo vrij durft te beweren dat je niet hoeft te rekenen op Gods bestaan, heeft de vader de behoefte om te vertellen over zijn godvrezende familie en dat Gods bestaan altijd een zekerheid is geweest in hun leven. Het is een autobiografisch verhaal van Johan Lock over het ontstaan van een evangelische gemeente in Rotterdam, die door de schrijver Huis van Licht wordt genoemd, maar in werkelijkheid de Kandelaar was.

Het is een prachtig boek met krachtige zinnen in de tegenwoordige tijd. Hoofdstukken opgebouwd met verschillende anekdotes, die het verhaal kleuren. De verschillende delen beginnen steeds met een citaat van de Truman Show. Ik proef respect en liefde, zeker voor zijn ouders en verwondering over het geloof. Mystieke ervaringen zoals in ‘Knielen op een bed van violen’, maar juist door de evangelische beleving met veel meer ruimte voor de liefde van God en nadruk op het feit dat geloof een vrolijk feest kan zijn.

Als gelovige lezer ervaar ik direct de spanning, want het is geen geheim; de schrijver heeft de geloofsgemeenschap waarin hij is opgegroeid verlaten. Er is iets wat niet deugt en dat terwijl de geloofsbeleving, de gebedshouding en soms zelfs de geestdrift herkenbaar is. Oké, al gauw komen er wat sektarische trekjes, zoals bijvoorbeeld het verbreken van het contact met mensen die niet bij het Huis van Licht horen en er is weinig ruimte voor andere standpunten. Langzaam maar zeker wordt duidelijk dat de bijbel op een misselijkmakende manier kan worden misbruikt. Wat dat betreft zou ik een leeswaarschuwing willen geven. Niet zozeer voor die enkele vloeken die geuit worden door een ongelovige verkoper van een pand, maar veeleer voor tekstverklaringen waarmee Adriaan, de grondlegger van het Huis van Licht zijn gedrag heeft goed geacht. Als uitkomt wat hij heeft gedaan, is het niet vreemd dat mensen breken met het geloof. Ik merk zelfs het effect van De erfenis van Adriaan; bijbellezen of naar de kerk gaan, voelt anders. Het zal nog wel even duren voordat dat die echo is verdwenen. Dit geeft wel aan hoe sterk het boek is.

Halverwege had ik het boek aan de kant gelegd, maar na een week toch uitgelezen. Juist omdat Johan Lock met een passie schrijft. In eerste instantie persoonlijk gericht aan zijn zoon, maar indirect spreekt hij mij aan over de ruimte die wij onze kinderen geven bij geloofsopvoeding. Daarnaast geniet ik van zijn onderzoekende stijl en het gebruik van taal. Dit bijvoorbeeld:
“Op de achterste rij in de grote zaal verwonder ik me over de honderden kubieke meters lucht die daar zonder enig economisch nut boven de stoelen en het podium blijft hangen. Er is een aanwezigheid in die ruimte die ik niet met een hoofdletter schrijf en die zich toch aan mij meedeelt met een weldadige kalmte en vrede.” (bladzijde 254 uit De erfenis van Adriaan)

Direct in het begin van het boek, (het valt mij op bij herlezing), merk ik hoe sterk de schrijver al bij de geboorte van zijn zoon het besef heeft van de onevenwichtige machtsverhouding die er is tussen ouder en kind. Dan is hij nog samen met zijn vrouw thuis in het Huis van Licht. Juist die macht is bepalend in de geloofsgemeenschap waar hij opgroeit. Hoe het toch zo ver heeft kunnen komen met die Oom Adriaan en wat hij daardoor heeft achtergelaten, maakt van dit boek een prikkelend verhaal.