Boekenmening

Rondom het kruis

Jezus zal worden gekruisigd door mensen die wel zien, maar niet begrijpen.

Een auteur schreef voor elke lijdensweek zes meditaties met een vraag aan het eind. Vanuit verschillende perspectieven wordt een meditatie geschreven.

Johannes, Petrus, Pilatus, soldaten, Joden, Nicodemus en Jozef van Arimathea, Maria Magdalena.

Bij elke dag staan er een of meerdere Bijbelteksten en vervolgens wordt daarop ingegaan vanuit het perspectief van de betreffende persoon/personen. Het is een geschikt boekje om elke dag in de lijdenstijd uit te lezen.

Geboortelot

Het thema van ‘Geboortelot’, voor zover ik weet de eerste historische roman van Anita Larkens is zonder meer boeiend. Ze schrijft over gewone vrouwen in de negentiende eeuw en hun harde levens. Jannetje is de dienstmeid van een sympathieke dominee. Bouwina is landarbeidster. In het begin van de roman hebben die twee niets met elkaar te maken, maar gaandeweg het verhaal verandert dat. Eerlijk gezegd kon ik niet zo makkelijk in het boek komen. Het voortdurend veranderende perspectief wekte enige bevreemding, en de beschrijving van op zich aangrijpende gebeurtenissen is behoorlijk zakelijk en soms zelfs bijna opsommend. De auteur schrijft niet zozeer vanuit de personages, maar vooral over hen. Er gebeurt veel in de levens van de vrouwen. De leefomstandigheden waren voor de gewone man nogal belabberd. Er was een enorme kindersterfte en ook als je je jeugd wist te overleven, waren er voortdurend dodelijke ziektes, zoals cholera. Het werk was zwaar, de lonen laag. En vrouwen kregen vaak nog net wat meer voor hun kiezen dan mannen.

Al hadden die het ook niet makkelijk. Zo gaat een deel van het boek over een jongen die al op zijn negende (!) in de gevangenis belandt.

Voor mij was niet het verhaal, maar de historische informatie het interessantst aan dit boek.

Bommel en de Bijbel

Klaas Driebergen heeft zijn afstudeerscriptie Bommel en de Bijbel Bijbelse intertekstualiteit in de Bommelverhalen van Marten Toonder, bewerkt tot een uitstekend boek als je meer wilt weten over hoe in de verhalen van Marten Toonder gespeeld wordt met uitdrukkingen in de Nederlandse taal en woorden en verhalen in de Bijbel. Ik ben blij dat de schrijver eerst iets vertelt over het denken in het leven van Marten Toonder. In dat kader plaatst hij de verhalen over Tom Poes en Olie B. Bommel en laat zien hoe hij gebruik heeft gemaakt van de taal. Tegelijk laat hij zien dat Marten Toonder door gebruik te maken van die taal parodieën schreef op ontwikkelingen in de maatschappij of misstanden in de maatschappij op een milde manier aan de kaak stelde. Een paar verhalen zijn geënt op Bijbelse ideeën, poëzie, geschiedenissen of verhalen. Het heeft de Nederlandse theologische en literaire wereld niet onberoerd gelaten.

Onder andere het verhaal De grote Onthaler heeft stof doen opwerpen. De schrijver laat zien hoe elementen uit onze taal en cultuur zijn verwerkt in die verhalen en hoe gebruik is gemaakt van de teksten in Bijbel en cultuur. Driebergen legt aan het begin uit hoe deze vormen van gebruik heten: parodie, allusie, constructieve en destructieve functies van de intertekstualiteit en hij noemt vier verschillende functietypen van de intertekstuele relaties. “De zelfkant is een van de mooiste voorbeelden van Bijbelse intertekstualiteit binnen het Bommeloeuvre”, zegt de schrijver. In dit verhaal levert Marten Toonder impliciet commentaar op het boek Job en ook op de gangbare christelijke visie erop. Het is tegelijk een verhaal waarbij meer spirituele en wijsgerige invloeden zijn aan te wijzen. Als je een liefhebber bent van de Bommelverhalen en de Bijbel goed kent is dit zeker een boek om kennis van te nemen. Als je begrijpt wat ik bedoel.

Het boek bestaat uit twee delen: Het eerste deel bevat een algemene inleiding en een hoofdstuk over Toonders levensbeschouwing. Dan iets over de Bommelverhalen en hoe de schrijver er zelf tegenaan keek, daarna volgt een overzicht van de manier waarop de Bijbel en het christendom in de Bommelverhalen voorkomen. In het tweede deel geeft Driebergen elf verhaalbeschouwingen waarbij hij dieper ingaat op de verhalen waarin de Bijbel en het christendom een grotere rol spelen. En natuurlijk ontbreken de literatuurlijst en de lijst met noten en een beknopte biografie van Marten Toonder niet alsook registers van de Bommelverhalen en Bijbelboeken.

Dochter van Jesaja

Het leger van Israël nam tweehonderdduizend vrouwen en kinderen uit Juda als gevangenen mee naar hun stad Samaria.

Hiermee begint het verhaal van Ishma, een klein meisje dat met haar vriendin Yaïra als buit wordt meegevoerd. Beiden komen terecht in het huishouden van de profeet Jesaja. Door alle ellende heeft Ishma niet meer gepraat.

Hizkia’s broer wordt aan Moloch geofferd door koning Achaz. Hij raakt zijn spraakvermogen kwijt en als Ishma hem ontmoet, krijgen ze beiden hun stem weer terug. Ze raken bevriend en krijgen samen les van meester Jesaja.

Later adopteert Jesaja Ishma en noemt haar Chefsiba (afgekort Siba): tot vreugde van de Heer.

Als Hizkia koning wordt, is hij inmiddels getrouwd met Siba. Hij zuivert het land van de afgoden en heropent de tempel.

Siba krijgt meerdere miskramen en ze vraagt zich wanhopig af of ze Hizkia een troonvolger kan schenken. Uiteindelijk krijgt ze die na Hizkia’s ziekte en genezing.

Dit is een boeiende roman over het leven van Hizkia en zijn vrouw en Jesaja. De lezer kan zich goed identificeren met Siba. Hier en daar is het een beetje langdradig, maar het boek zit goed in elkaar en geeft een interessante inkijk in het leven van die tijd.

Hallel, de schoondochter van Jesaja, stierf een jaar na de geboorte van haar derde kind toen ze haar vierde kind trachtte te baren. In die tijd zoogden ze de kinderen tot hun vierde of zesde jaar en werden ze doorgaans niet zwanger in die tijd.

Heel mooi wordt de nabijheid van God omschreven na de genezing van Hizkia:

Jahwes nabijheid stroomde over de muren van Zijn tempel en straalde van alle Judese gezichten.

Zonder publiek

Catherina Pecheur is de oudere dame in dit boek over vrouwen en generaties, Laura is haar dochter en Puck is de dochter van Laura, de kleindochter van Catherina. Het geschreven perspectief wisselt tussen Laura en Catherina. Door mee te denken beleef je hun onmacht en hun verlangens intens mee. Afstand en nabijheid spelen constant een rol in de relaties tussen deze vrouwen, maar beide kunnen er niet voor zorgen dat je in staat bent om werkelijk te zien wat er in je leven aan de hand is of er mogelijk iets aan te doen. Er is een diepe tragiek gaande maar heel voorzichtig kijken hoop en bewogenheid om een hoekje, onwillig en beschadigd, maar toch, ze willen graag een rol spelen in de levens van deze drie. Moederschap is een regelrechte uitdaging, en zoals Marjolein Beumer in haar dankwoord schrijft, toch wil je het niet missen. Verrijkt gebrokenheid je leven? Ja, alleen heb je dat niet zo in de gaten. Je moet ermee leven, je moet erdoorheen. De laatste bladzijde is het mooist. “Ze had geen idee dat haar verleden zo dichtbij was.”

De intimiteit die beschreven wordt en in een ander leven en op de eerste bladzijde van dit boek begon, maakt dat de hoop en de liefde uiteindelijk het laatste woord hebben.

Een pleidooi voor geloof

Na het schrijven van Bewijs genoeg, dat twee jaren van onderzoek kostte naar het historische bewijs dat hem liet besluiten dat God echt bestaat en dat Jezus daadwerkelijk zijn eniggeboren Zoon is, is Strobel nog steeds niet gerust. Er zaten knagende bezwaren aan dit bewijs. In dit boek heeft Strobel acht bezwaren, die mensen ertoe brengen niet te geloven, onderzocht en in kaart gebracht door in gesprek te gaan met mensen die aan elk van die bezwaren heel veel tijd en aandacht hebben besteed en een duidelijk antwoord hebben. Strobel doet de interviews live zodat hij de mensen in de ogen kan kijken en kan zien, wanneer ze moeten nadenken, of wanneer besliste overtuiging duidelijk is. Dat maakt dit boek bijzonder lezenswaardig. Als een bom lanceert hij de ontmoeting met Charles Templeton, de beste vriend van Billy Graham in hun jonge jaren, die zich bekeerd had en daarna God weer afgewezen heeft.

Het hoofd voert in het interview de boventoon, maar wat zegt het hart?

Is het mogelijk om met rationele bezwaren toch te geloven?

Ik ben blij met dit boek. Ik beveel het bij ieder aan die nieuwsgierig is naar de bezwaren tegen het geloof en de overtuigingen van mensen die die bezwaren hebben onderzocht.

Hij sluit het boek af met een conclusie die enorm veel kracht heeft en waar je niet omheen kunt.

Na elk hoofdstuk vind je een lijst vragen om verder na te denken en een lijst boeken. Het onderzoek van Lee Strobel is uitputtend geweest. Ik ben blij dat hij dit heeft gedaan en er zo’n goed leesbaar boek van heeft gemaakt. Het helpt me om genuanceerder na te denken over de bezwaren die er zijn om te geloven.

Van huis uit

Van huis uit hebben wij allemaal boodschappen meegekregen. Boodschappen die ons hebben opgebouwd, maar soms ook hebben verwond. Marion Lutke beschrijft op een toegankelijke wijze hoe ouderboodschappen vanuit het verleden van invloed kunnen zijn op ons denken, voelen en communiceren in het heden. Zij gebruikt hierbij de contextuele theorie als kapstok. De lezer wordt stap voor stap aan de hand van de dimensies feiten, psychologie, interacties en relationele ethiek meegenomen op de zoektocht naar hoe deze dimensies invloed hebben gehad op wie je bent en hoe je in relatie staat met anderen. Haar uitleg wordt regelmatig met concrete praktijkvoorbeelden toegelicht.

Elk hoofdstuk is voorzien van verwerkingsopdrachten, bemoedigingen en tips om de lezer te laten groeien in het bewustwordingsproces. Zij gebruikt voor dit proces heel mooi het acroniem ‘heal’; herkennen, erkennen, accepteren en loslaten. Bij de stap ‘loslaten’ is Marion heel genuanceerd maar ook realistisch over de weg van herstel en vergeving; het is een proces waar niet mee begonnen moet worden, maar waar wel stap voor stap naar toe ontwikkeld kan/mag worden. Bij alle opdrachten is veel ruimte gelaten om antwoorden of ervaringen op te schrijven. Dit boek kan daarom goed gezien worden als een zelfhulpboek voor lezers die meer willen weten over de invloeden vanuit hun gezin van herkomst en die vooral praktisch aan de slag willen. Voor een lezer die al enigszins thuis is in de contextuele theorie zal dit boek al snel te eenvoudig zijn.

In haar aanpak kiest zij vooral voor een cognitieve benadering. Wat ik persoonlijk in dit boek mis is dat bepaalde ervaringen die op zeer jonge leeftijd zijn opgedaan soms moeilijk toegankelijk zijn voor een cognitieve en talige benadering. Aandacht voor de lichamelijke kant hiervan had het boekje nog completer kunnen maken.

De inhoud wordt heel eenvoudig en vooral in spreektaal beschreven. Het vertelperspectief is dan ook vooral dat van een coach naar de lezer. Marion lijkt daarbij met name in de latere hoofdstukken, waar de intergenerationele factoren meer aan bod komen, geregeld te veronderstellen dat haar lezers kinderen hebben. Een lezer zonder kinderen kan zich hierin mogelijk minder aangesproken voelen, maar de inhoud van dit boekje kan ook voor hen zeker waardenvol en toepasbaar zijn.

Al met al een boek dat ogenschijnlijk eenvoudig geschreven is, maar waarvan de inhoud en uitwerking een hele opgave kunnen zijn als deze persoonlijk uitgewerkt gaan worden.

Er was eens een kleerkast

Patti Callahan schreef eerder ‘Joy’, een prachtige historische roman over de vrouw die de liefde van de bekende christelijke schrijver en apologeet C.S. Lewis wist te veroveren.

Ook haar nieuwe boek heeft alles met Lewis te maken. Meg Devonshire, een intelligente jonge vrouw die wiskunde studeert aan de gerenommeerde universiteit van Oxford, heeft veel mooie dingen in haar leven, maar ze heeft ook een grote zorg. Die betreft haar broertje George, die lijdt aan een ernstige hartkwaal, waarvan hij niet zal genezen.

Als de fantasierijke George kennismaakt met de Narniaboeken van Lewis, is hij diep onder de indruk en wil hij meer weten van de achtergronden. Meg Devonshire kent Lewis vaag. Hij geeft les op een van de beroemde colleges, maar nu zorgt ze ervoor hem te spreken te krijgen, om de wens van haar broertje te kunnen vervullen.

Lewis staat haar welwillend te woord, maar geeft geen concrete antwoorden op haar vragen. In plaats daarvan vertelt hij verhalen, vooral over zijn eigen leven. Voor wie biografieën over Lewis heeft gelezen, zijn die niet erg verrassend. Maar voor George worden ze steeds belangrijker.

Dit boek heeft wat weg van een sprookje en gezien het belang dat Narnia in het verhaal speelt, is dat een goede keuze. De sfeer in de jaren vijftig, niet lang na de Tweede Wereldoorlog, wordt goed getekend. En de ontwikkeling die ‘cijferfanaat’ Meg doormaakt is interessant.

Durf te leven

Rosalie heeft de auto-immuunziekte SLE waardoor ze niet kan functioneren zoals ze zou willen. Als haar contract niet wordt verlengd, geeft dat een grote deuk in haar zelfvertrouwen. Ze gaat op zoek naar een nieuwe baan en de ene sollicitatie na de andere gaat de deur uit. Helaas zonder resultaat. Rosalie wordt er moedeloos van. Dan komt weduwnaar Martin op haar pad. Door het vele werk dat hij heeft, is hij weinig thuis en dat heeft gevolgen op het gedrag van zijn veertienjarige dochter en zijn elfjarige zoon. Rosalie gaat hem ‘s morgens helpen met de administratie in zijn makelaarskantoor en ‘s middags maakt ze maaltijden klaar en vangt ze de kinderen op. Er komt eindelijk weer structuur en gezelligheid in het gezin.

Hoewel Rosalie Martin niet zo graag mag omdat hij heel bot kan reageren, groeien ze in de loop van de tijd toch naar elkaar toe. Maar Rosalie denkt er niet aan om een relatie met hem te beginnen. Zeven jaar geleden is ze door een man aan de kant gezet door haar ziekte SLE. Dat heeft haar diep gekwetst en ze wil dat niet nog een keer meemaken. Martin denkt daar echter anders over...

Het boek leest als een trein. Jolanda Dijkmeijer weet de sfeer goed weer te geven. Je voelt de onmacht en frustratie van Rosalie als haar lichaam het op bepaalde momenten af laat weten. De puberbuien van Amber en de aanhankelijkheid van Dennis zijn goed weergegeven. De manier waarop Martin en Rosalie elkaar steun bieden en elkaar aanvullen op momenten dat het nodig is, zijn heel goed uitgewerkt.

Er zit diepgang in het verhaal en de Bijbelse boodschap is er op een natuurlijke manier doorheen verweven.

Het boek spreekt mij op een bijzondere manier aan, omdat ik zelf ook SLE heb. Het is heel realistisch geschreven en ik zie veel herkenning.

Kortom, het is een prachtig boek dat ik graag aanbeveel.

Ik ga leven

“Schaamte is een vorm van zelfhaat, en als we iets doen uit schaamte, handelen we niet vrij en vreugdevol,” schrijft Marshall B. Rosenberg in zijn boek ‘Geweldloze Communicatie’. En dit is het onderwerp van Büsra’s gevecht in het gezin waar ze wordt opgevoed. De boosheid hierover spat van de bladzijden af. Scherp en ongenadig beschrijft ze haar thuissituatie. Het geweld is er altijd en overal. Schaamte en geweld kenmerken de handel en de wandel van dit Turkse gezin. De kloof tussen de orthodoxe ouders en de zich ontwikkelende dochter, die een enorme passie heeft voor kennis en dus de bibliotheek leegeet, wordt steeds groter. Totdat het dubbelleven haar te veel wordt en ze voor dat ene leven kiest dat ze wil leven, waar ze in de titel van getuigt.

Om een beeld te geven van haar strijd, spuwt de schrijfster gif als een gewonde slang. Bijt als een uitgemergelde hond. Brult als een gekooide leeuw.

In haar analyse van de ongelijkheid in de behandeling van zonen en dochters, is Lale superscherp. En natuurlijk gaat het dan met name om de dubbele moraal met betrekking tot seksualiteit.

Bij de expliciete beschrijving van de seksuele omgang van Büsra met haar vriend wordt haar eigen begrip en omgang met lust en liefde op dat moment van haar leven ook duidelijk. Het benadrukt de rauwheid van haar zoektocht en de wanhoop van haar honger naar vrijheid, wat dat dan ook zijn mag.

Heel interessant vind ik de discussie met haar vriend bijna aan het eind van het boek.

Ondanks het grove woordgebruik, is het zinvol om dit boek samen met je tieners te lezen wanneer jij orthodox bent en dan maakt het niet uit orthodox in welk geloof of niet-geloof dan ook. Heb het erover! Wat ervaar jij als liefdeloos in ons gezin? Wat zijn jouw gedachten? Waarin zijn we inconsequent? Wat is jouw begrip van vrijheid? Hoe belangrijk is vrijheid voor jou? Herken je het dubbelleven? Op welk gebied zijn we over jouw persoonlijke grenzen gegaan? Is dit boek op een of andere manier een spiegel voor jou of je kinderen?

Als het boek niet geëindigd is, zoals ze geëindigd is, was ik het met Abdelkader Benali eens geweest, dat het een slecht geschreven boek is. De herhalingen zijn ontelbaar, maar in dit boek kennelijk functioneel omdat we er waarschijnlijk niet aan willen als we het op één manier horen vertellen. Maar het einde is verrassend en hoopgevend en iets wat ik het minst had verwacht.

De kern zit in ‘eigen verantwoordelijkheid’. De keuze om verantwoordelijkheid te dragen voor eigen gedachten en gedrag en de verantwoordelijkheid voor andere mensen en systemen los te laten. Dat is een prachtige conclusie.

202367

Recensie

Jouw waardering

202366

Recensie

Jouw waardering

202365

Recensie

Jouw waardering

202364

Recensie

Jouw waardering

202363

Recensie

Jouw waardering

202362

Recensie

Jouw waardering

202361

Recensie

Jouw waardering

202360

Recensie

Jouw waardering

202359

Recensie

Jouw waardering

202358

Recensie

Jouw waardering