Boekenmening

Vlucht voor de wolf

Eva is de niet zo slimme, maar ontzettend lieve en altijd behulpzame zus van Walt. Ze gaat niet naar school maar helpt Mutti thuis met allerlei klusjes. Walt houdt heel veel van zijn zus. Op een dag moet Evi naar het ziekenhuis omdat ze een blindedarmontsteking heeft. Als ze weer beter is, wil de dokter niet dat ze weer naar huis gaat. Volgens hem is ze beter af in een tehuis voor kinderen met een beperking. Walts moeder vindt het vreselijk, maar toch doet ze wat de dokter zegt.

Na lange tijd zijn Walt en zijn moeder in de gelegenheid om Evi te bezoeken. Ze schrikken geweldig, Evi is sterk vermagerd en de lichtjes in haar ogen zijn verdwenen. Volgens Walt is haar leven in gevaar maar wat kan hij doen?

Dit is een jeugdboek maar ook heel boeiend voor volwassenen. Ik heb het in een adem uitgelezen. Levensecht heeft de auteur het leven van een Duits gezin in 1936 beschreven. Het geloof komt er op een mooie manier in naar voren.

When God seems gone

Heb je ooit ervaren dat God afwezig was of jou lang liet wachten op antwoorden? Of ben je soms teleurgesteld geraakt hoe God jouw leven leidde? Adam Mabry kende dit gevoel ook en neemt je mee in de lessen die hij uit deze ervaringen geleerd heeft. Met Bijbelse voorbeelden laat hij zien dat we daarin niet alleen hoeven te staan. Hij neemt Habakuk als vertrekpunt. God die ondanks al het bidden en roepen zolang stil blijft. Of Abraham die zolang moest wachten tot God Zijn woord in vervulling bracht. En Elia die ondanks al zijn eigen inspanningen zo moedeloos werd. Of Jezus die angstig Gods wil aanvaardde en uiteindelijk verlaten werd.

Adam laat ons zien dat God in de emotioneel beleving misschien wel afwezig lijkt, maar juist ook in deze crisis heel nabij is. Onze ervaring is niet altijd gelijk aan de realiteit van de ´Ik ben die Ik ben´. Hij moedigt de lezer aan om lessen te trekken uit onze ervaring van Gods afwezigheid of traagheid. God heeft een doel met Zijn zwijgen. Soms moeten we leren af te zien van onze eigen behoeftebevrediging of moeten we leren loslaten om ons vertrouwen in God te verdiepen.

Soms moet geleerd worden jezelf niet in Gods plaats te zetten, maar jezelf te onderwerpen aan Gods soevereiniteit. Adam vergelijkt dit groeiproces met een kind dat moet leren om volwassen te worden. En daarin mogen we verwachtend blijven uitzien en vertrouwen dat de verlatenheid niet oneindig zal zijn. God heeft ons niet als kinderen aangenomen om ons daarna te negeren.

Vooral Gods vaderhart zet hij centraal. Hij schrijft heel pastoraal en met veel compassie vanuit zijn eigen ervaringen. Hij gebruikt daarbij ook levendige voorbeelden vanuit zijn eigen rol als vader. Hij legt geen sterke nadruk op zijn eigen ervaringen van verlatenheid en hij geeft ook geen theologische antwoorden. Zijn doel is vooral om gelovigen te bemoedigen en hoop te geven. In het geloof zal niet alles halleluja zijn. Het is daarbij nodig om juist ruimte en openheid te creëren voor deze ervaringen van verlatenheid en elkaar hierin te bemoedigen. Elk hoofdstuk behandelt een ander aspect van verlatenheid en eindigt met diverse werkvormen om biddend te verwachten, te belijden, te leren van je spirituele familie en op te zien naar Jezus die de grootse verlatenheid ervaren heeft.

Van harte aanbevolen aan alle lezers die willen leren uit de momenten dat God soms afwezig lijkt. Een nadeel is wel dat dit boek momenteel alleen in het Engels te verkrijgen is. Een vertaling naar het Nederlands zou heel welkom zijn.

Het lied van ooievaar en dromedaris

Alleen al de kaft van het boek, met subtiel een ooievaar en dromedaris erin verwerkt, is indrukwekkend. Wat kan ik nog zeggen over een boek dat door alle bekende recensenten in Nederland is bejubeld?

Vooral de vorm van het boek vond ik verrassend. In feite lees je losse verhalen, die één gemeenschappelijke factor hebben; ze hebben iets te maken met het leven van Eliza May Drayden. Zij leefde rond 1850 op het platteland van Yorkshire. Zij was een eenvoudige vrouw, maar ze schreef en rond haar schrijven doen veel verhalen de ronde in het dorp. Zelfs in de twintigste eeuw nog. Wie was deze vrouw, wat is er met haar aantekenboekje gebeurd? Al is ze de hoofdpersoon, er is geen verhaal over haar.

Zelf zegt Daanje inspiratie te hebben gehaald uit het boek ‘Weithering Heights’. Dat kan ik niet echt zeggen. Twee dingen hebben de boeken wel gemeen: waar Weithering Heights twee verhalen heeft, heeft dit boek er elf. En in beide boeken speelt het bijgeloof van mensen in die tijd een zeer grote rol. Bij Daanje is deze soms te veel aanwezig.

Het boek begint somber en indrukwekkend. Het eerste verhaal is dat van een aflegster. Altijd bezig met de dood, altijd in gezelschap van lijken van mensen die afgelegd moeten worden. De manier waarop Daanje dit beschrijft is imponerend, dicht bij de werkelijkheid en laat je rillen. Het meest indruk maakte op mij het verhaal van de tweeling, je moet het echt lezen om mee te leven met een meisje dat er niet mocht zijn. Altijd in de schaduw levend, niet eens aangegeven bij de geboorte.

Om het boek te lezen moet je wel ergens tegen kunnen. De dood speelt een centrale rol en alles wordt tot in detail beschreven, Het boek is niet prettig, niet leuk, maar geeft wel een goede indruk van het leven rond 1850 op het Britse platteland. Poëzie is verwerkt en past goed bij het boek.

Omdat veel ‘verstopt’ zit lukte het me niet meteen alles te pakken. Die ervaring hebben anderen ook. Daarom een boek om beslist binnenkort nog eens te herlezen. Knap, indrukwekkend, maar vooral intrigerend.

Liever licht

Angst ervaren we allemaal weleens. Maar wat als je in duizend angsten zit? Als de angst je belemmert? Angst is soms helpend maar kan ook een slechte raadgever zijn. Marinus van den Berg en Maartje Punt hebben in dit boek het begrip angst heel treffend verwerkt. Met kleurrijke gedichten en prachtige illustraties hebben zij de vele gezichten van angst in beeld gebracht. Herkenbaar, soms heel treffend in eenvoud en hier-en-daar met een luchtige kwinkslag. De woorden of beelden die gebruikt worden, laten regelmatig een verrassend perspectief zien. Het ademt hoop doordat angst woorden, maar niet het laatste woord krijgt.

Bij enkele gedichten ontstond bij mij de verwondering hoe met weinig woorden de kern zo scherp aangesneden kan worden.

“Leegte

het weegt niets

maar is toch zo zwaar”.

De vormgeving van het boekje is heel verzorgd. Elk gedicht is van een illustratie voorzien. Bij één gedicht ontbreekt een illustratie, wat tijdens het lezen als een pijnlijke lege plek gevoeld werd. Het is ook jammer dat in de gedichten ook wat taalfouten achtergebleven zijn. Maar waar angst graag wijst op alle imperfecties, getuigt de liefde van de schoonheid die vele malen groter is.

Levenslessen van een rabbijn

Een goed doorleefd verhaal zal je altijd raken en een indruk achterlaten. Dit boek, verkozen tot theologisch boek van 2023, doet dat ook. Rechtstreeks vanuit het hart en met een emotionele bewogenheid, blikt rabbijn Awraham Soetendorp samen met journaliste Annemieke Laclaire terug op zijn leven. Als Jood geboren, werd hij in de oorlog als baby in een koffer naar een onderduikersgezin gebracht en pas na twee jaar weer herenigd met zijn ouders. Zijn leven werd gevormd door deze vroegere ervaring en de pijn van de Holocaust. Toch heeft Awraham zijn pijn en zijn schuldgevoelens weten om te zetten in hoop. Als vertegenwoordiger van het liberaal Joods gedachtegoed heeft hij zich altijd ingezet voor verzoening; verlangend naar vrede en recht. Hij richt zich op een betere wereld, uitstrekkend naar de oogst die in het heden gezaaid wordt. Door het hele boek wordt voelbaar dat elke levensles een heilig moment is die in stilte en in de kleine ogenschijnlijk alledaagse ervaring geleerd wordt. Zijn persoonlijke indrukken, vormgegeven in verhalen, gedichten en allerlei anekdotes worden toegankelijk met de lezer gedeeld. Een boek dat je in één adem uitleest.

Miss Austen De eerste affaire

Steeds vaker maken de schrijvers van misdaadboeken gebruik van werkelijk bestaande hoofdpersonen. Zo is de voormalige Duitse kanselier Angela Merkel tot speurder gepromoveerd (of gedegradeerd?), net zoals de onlangs overleden Engelse koningin Elisabeth. Dit gebeurt met wisselend succes. Jessica Bull nam het idee over en bombardeerde de bekende achttiende-eeuwse schrijfster Jane Austen tot haar held. Een interessant idee.

Pluspunten.

Om een boek met Jane Austen in de hoofdrol te kunnen schrijven, moet de auteur iets, en het liefst behoorlijk veel, afweten van de tijd waarin ze leefde. Jessica Bull blijkt zich goed te hebben ingelezen. Ze schetst de man/vrouwverhoudingen en andere culturele feiten behoorlijk waarheidsgetrouw. En in die context zet ze een interessant misdaadraadsel neer, dat veel lezers zal boeien. Op een nuchtere en soms bijna vrolijke toon maakt ze hen deelgenoot van haar avonturen.

Minpunten.

Het is heel lastig voor hedendaagse schrijvers om echt terug te gaan in de tijd. De Jane Austen van Jessica Bull is erg bijdehand. Vermoedelijk veel bijdehanter dan de echte schrijfster ooit had durven zijn. Voor zover bekend heeft die dan ook geen misdaden opgelost.

Psalmen voor jou

De psalmen zijn rijk van inhoud, maar is het ook begrijpelijk voor kinderen?

Carlien van Westenbrugge liep er als moeder tegenaan dat er woorden in de psalmen voorkomen die kinderen niet kennen. Juist omdat er zo’n rijkdom in de psalmen ligt, is het belangrijk om dit aan de kinderen mee te geven.

Voor in het boekje staat een voorwoord voor ouders en voor kinderen.

Vanaf psalm 1 t/m psalm 150 heeft de schrijfster versjes genomen om dit helder en duidelijk aan kinderen uit te leggen.

Ieder psalmversje wordt in drie bladzijdes beschreven. Op de 1ste bladzij staat het psalmversje met een tekening. Op de 2de en 3de bladzij de uitleg, met aan het eind een vraag.

Goed om op die manier het kind aan het denken te zetten en het kan een aanleiding zijn tot een mooi gesprek. Dit boekje is een mooie aanvulling én hulpmiddel in de christelijke opvoeding. Het zal zeker in een behoefte voorzien.

Op de voorkant is een vrolijk, gekleurd hertje te zien. De tekeningen binnen in het boekje zijn eenvoudig en zwart-wit. Dat is jammer. Gekleurde illustraties zouden het boekje nog aantrekkelijker hebben gemaakt. Vooral voor kinderen die nog niet kunnen lezen zou dit extra waarde en betekenis kunnen hebben.

Ik wil dat jij bent

De woorden God en liefde lijken logischerwijs bij elkaar te passen en ogenschijnlijk zo eenvoudig, maar hoe vanzelfsprekend zijn beide woorden vandaag de dag nog en wat vragen deze woorden van ons? Thomáš Halík neemt ons mee in zijn ervaringen en gedachten over hoe wij God, onszelf en onze naasten lief kunnen hebben. Zijn vertrekpunt is daarbij de uitspraak van Augustinus: ‘Ik heb lief: ik wil dat je bent’. Hij wil met zijn boek laten zien dat we pas in de diepe menselijke ervaring van de liefde de betekenis van God echt kunnen begrijpen. We kunnen God slechts door onze liefde en verlangen omarmen. Hij presenteert zijn betoog als een voorlopig reisverslag waarbij hij zoekend onderweg is naar een hedendaagse toepassing en waarbij hij aan alle reisgenoten inspiratie en bemoedigingen wil meegeven.

Halík definieert eerst de liefde. Hij zoekt God vooral via de mystieke weg. Ontzag voor God ontstaat vanuit het besef van eindigheid en onvolkomenheid, waarbij alle zekerheden en gedachteconstructies ineenstorten, maar waarbij Zijn licht en grootheid tot je komen. Hij benadrukt dat geen enkel concept of systeem God kan beschrijven, want hij is de radiaal Andere. De ervaring van liefde is de koninklijke weg naar de ontdekking van Gods nabijheid. Pas in de liefde kunnen geloof en kennis volledig zijn. De liefde moet dan ook radicaal anders zijn. God gebeurt en echte liefde gebeurt daar waar wij liefhebben. De vraag ‘bestaat God?’ en 'heeft de liefde zin?' zijn volgens hem dan ook gelijk. En Gods liefde vernietigt niet en sluit de ander niet uit. Halík benadrukt dan ook dat onze liefde voor God vooral tot uiting moet komen in onze liefde voor andere mensen. En daarvan kunnen we alleen maar met ons eigen leven van Hem getuigen.

Om deze radicaal andere liefde te kunnen zien, moeten we in het gelaat van Jezus kijken. Jezus als vleesgeworden Woord is het raam waardoor wij God aan het werk zien. In zijn offer werd Gods liefde zichtbaar. Hem volgen vraagt dus zelfopoffering. Verrassend is dat Halík haat niet tegenover de liefde plaatst, maar juist de zelfliefde tegengesteld aan de liefde ziet. Zelfverafgoding staat liefhebben in de weg. De sleutel tot liefde is jezelf niet langer als middelpunt stellen, maar anderen de eerste plaats geven. Liefde kan niet zonder God en hoe meer de mens zichzelf overgeeft aan God, hoe meer hij zichzelf zal terugvinden. En dit gevecht is een strijd voor de Heer.

Vervolgens ontleedt Halík de huidige tijd door haar diagnostisch te beschrijven en een verbinding te zoeken tussen de christelijke en de humanistische seculiere tradities. Hij waarschuwt voor het gevaar om bij het onderscheiden van goed en kwaad ook onschuldigen af te wijzen. Tolerantie betekent niet dat we elkaar verdragen. Het humanistisch concept van tolerantie is ontoereikend, want Jezus maant ons om onze vijanden lief te hebben. De liefde van God houdt ook in dat we de verscheidenheid accepteren zoals kinderen in een gezin ook verschillen, zonder daarbij de dialoog te vermijden. Hij verwijst daarbij naar de gelijkenis om het onkruid niet vroegtijdig van de akker te willen trekken maar het oordeel aan God te laten. We moeten ons niet afsluiten voor de seculiere wereld of andersdenkenden uitsluiten maar elk contact actief en liefdevol aangaan; in solidariteit en dienstbaarheid. Juist elkaar in deze liefde vinden want echte liefde verbindt vanuit eigenheid. Ons resten geloof, hoop en liefde, maar de grootste daarvan is de liefde. De mens wordt uiteindelijk zelf God voor mensen. En zo is niet alleen Gods en Zijn liefde maar ook Zijn gebod om lief te hebben geheel anders.

Halík heeft met dit boek een heel eigentijds en verrassend perspectief weten aan te reiken voor Gods liefde voor de wereld. Een beetje doorzettingsvermogen heb je wel nodig omdat de inhoud hier en daar niet altijd eenvoudig is en soms ook wat theologisch en filosofische achtergrondkennis vraagt. Voor allen die op zoek zijn naar God en Zijn liefde en deze in verscheidenheid durven omarmen, wordt dit boek van harte aanbevolen.

Er groeit een opa in de tuin

Fenno is dol op zijn opa. Maar hij maakt zich ook zorgen. Net als mama ziet hij dat opa soms in de war is. Maar met opa kan hij leuk oorlogje spelen, want opa heeft zelf vroeger in het leger gezeten. Hij heeft een echte oorlog meegemaakt.

Maar dan is opa ineens kwijt. Weggelopen. Samen met zijn moeder gaat hij op zoek, en gelukkig, ze vinden hem terug. Toch worden de zorgen om opa steeds groter. Hij vergeet te betalen in de winkel en wordt beschuldigd van stelen. Zo krijgt Fenno steeds meer zorgen. En dan komt er ook nog een echte oorlog in Oekraïne. Dat maakt opa in de war en ook de kinderen in Fenno’s klas. Daardoor krijgt hij ruzie met zijn klasgenootje Aisha. Komt dit allemaal nog wel goed?

Helga van Kooten heeft een losse manier van schrijven. Maar intussen komen er behalve dementie en oorlog nog veel andere maatschappelijke zaken aan de orde. Vriendschap, ouderschap, communicatie, angstgevoelens. Toch is het boek luchtig, makkelijk te lezen en onderhoudend voor kinderen van ongeveer 9 tot 12 jaar. Heel knap gedaan, met veel inzicht. De schrijfster heeft dan ook al verschillende prijzen gewonnen. En terecht. Dit boek over de vriendschap van Fenno met zijn grootvader, maar ook met zijn moeder is van hoog niveau en bovendien leuk om te lezen.

De belofte van een arts

De auteur beschrijft zijn loopbaan als arts vanaf zijn opleiding. Voorin staat de Eed van Hippocrates, waarop in Nederland in 1878 de artseneed is gebaseerd. De arts kan de belofte afleggen of de Eed van Hippocrates: ‘Zo waarlijk helpe mij God almachtig’.

In september 1976 stapt Lodewijk als derdejaars student het Academisch Ziekenhuis in Groningen binnen. Hij gaat aan de slag als student-assistent op de afdeling Oogheelkunde. In mei 1977 houdt het assistentschap op en krijgt hij voor twee jaar een baan als ‘hartenjongen’ op de afdeling Thoraxchirurgie. Het houdt in dat hij geopereerde hartpatiënten moet bewaken. Hij is er blij mee dat hij hier begint, op de hoogste trede in het Academisch Ziekenhuis want de ziekten die hij daarna leert kennen, lijken minder erg te zijn, niet direct levensbedreigend.

Lodewijk krijgt een afwisselende loopbaan, huisarts aan de Friese Waddenkust, en later als sociaal geriater en bij de crisisdienst. Ook heeft hij een halfjaar in Colombia gewerkt in een leprakolonie. Hij maakte de eerste levertransplantatie ter wereld mee, die plaatsvond in het Academische Ziekenhuis in Groningen, in 1979.

Dit boek is een aanrader voor lezers met of zonder medische achtergrond. In afgeronde hoofdstukken, afgewisseld met grappige anekdotes en een prettige schrijfstijl, neemt de auteur je mee in de interessante wereld van de medische wetenschap.

Wachten op God

Als gelovigen en leden van een geseculariseerde maatschappij zijn we geneigd om van alles te gaan ondernemen om onze kerk weer belangrijk te laten zijn. Want dat is wat we graag willen als mens: gezien worden, gehoord worden en iets betekenen. Maar dat houdt in de wereld in dat we daar marketingstrategieën voor hebben en die gaan toepassen. De schrijvers analyseren deze neiging en brengen ertegenin dat crises hoort bij gelovig zijn. Door crises gaan we bidden en op Gods antwoord wachten. De oorzaak is dan niet dat we vinden dat we te zwak zijn geworden of iets dat daarop lijkt, maar de motivatie om dat te doen is dat we ons op alle tijden en plaatsen op God richten, sinds dat de gemeente eendrachtig samenkwam in een bovenzaal in Jeruzalem om te bidden en te wachten. Zij stellen dat bezige mensen in een bezige kerk voor een tijdje kan werken maar uiteindelijk zal sterven. We willen geen schaalvergroting van onze gemeente maar resonantie, zeggen de schrijvers. Dat bestaat uit: Focus op God, verwachtingsvol met Hem spreken en naar Hem luisteren totdat Hij ons wil ontmoeten en met ons zal spreken. En dat zal altijd anders, uniek en verrassend zijn. We stoppen met het hebben van een gemeente en voortgaan met het zijn van de gemeente. We zijn immers bezig in het zoveelste hoofdstuk van de Handelingen van de Heilige Geest? Spanningen en crises zitten in het DNA van de kerk. Als de gemeente gehoorzaam wil zijn aan de opdracht van Jezus zal zij voortdurend in spanning leven. Het voelt meestal niet comfortabel, maar we leven! Is het je wel eens opgevallen dat in een gezin altijd spanningen zijn? Waar ze niet zijn, daar hebben de leden van het gezin niets (meer) met elkaar, daar is de gemeenschap dood. God komt naar ons toe in het lijden, in onze verlangens. God heeft zich in de geschiedenis geopenbaard aan een hoogbejaard stel dat de hoop bijna was verloren dat ze nog een kind zouden krijgen; aan een herder die een spraakgebrek had en toch een miljoen mensen zou bevrijden; een tienermeisje dat zwanger werd; en nog zo veel meer andere mensen. Het is niet te voorspellen hoe of wanneer God zich zal openbaren. Binnen de dimensie tijd wachten we op de Eeuwige om tot ons te spreken en ons richting te geven. Hij kan niet worden geprogrammeerd. Hij is niemands bezit.

De schrijvers moedigen in hun boek kerken en gemeenten aan om te experimenteren met soorten van ontmoeting om God en elkaar werkelijk beter te leren kennen. Luisteren naar Gods verhalen en elkaars verhalen, zodat God zich openbaart door die verhalen heen.

Ze laten in drie casestudies zien hoe een gemeente gezamenlijk heeft gewacht totdat zij een gezamenlijk wachtwoord hadden ontvangen. Door met dat wachtwoord gemeentebreed te werken ontstond doel en richting. Het is prachtig om deze casestudies te lezen. En natuurlijk zijn het geen verhalen van volmaakte kerken. Er gebeurt van alles en niet alles is constructief, maar de gemeenten leefden een tijd vanuit dat wachtwoord, door Gods liefde, tot Gods eer.

202612

Recensie

Jouw waardering

202623

Recensie

Jouw waardering

202622

Recensie

Jouw waardering

202622

Recensie

Jouw waardering

202621

Recensie

Jouw waardering

202620

Recensie

Jouw waardering

202619

Recensie

Jouw waardering

202618

Recensie

Jouw waardering

202617

Recensie

Jouw waardering

202616

Recensie

Jouw waardering

202615

Recensie

Jouw waardering