Bekentenissen

Tijdens de lessen kerkgeschiedenis was ik vroeger niet zo scherp als Suzanne Wolfe. Toen zij les kreeg over de belijdenissen van Augustinus, was zij nieuwsgierig wie de kerkvader heeft bedoeld met Una, de vrouw over wie Augustinus met liefde schrijft en die de moeder is van zijn zoon. Haar naam is onbekend, maar nu heeft de schrijfster haar een stem gegeven. In Bekentenissen vertelt zij het verhaal van hun liefde. Daarmee heeft Suzanne Wolfe een boeiende historische roman geschreven, die zich afspeelt in de 4de eeuw na Christus toen het noorden van Afrika nog hoorde bij het Romeinse Rijk.

Het boek begint terwijl de bisschop van Hippo op sterven ligt. Een oude vrouw zit tegen een boom en haalt de herinneringen aan vroeger op. Haar moeder is bij de geboorte gestorven, haar vader was een begaafd mozaïeklegger, maar het leven was hard en ze leden een armmoedig bestaan. Ze heeft geen naam, haar vader noemde haar liefkozend vogeltje. Tijdens een van de opdrachten van haar vader sluit ze vriendschap met de zoon van landheer. Hij noemt haar Najade. Later als haar vader overleden is en zij bij haar tante in de hoofdstad Carthago woont, komt ze via hem in contact met Augustinus. Zij is dan 16 en Augustinus is iets ouder. Ze worden verliefd, maar kunnen door het standsverschil niet trouwen. Hij vraagt haar als concubine, volgens de schrijfster betekende dat toen, dat zij een monogame seksuele verhouding hadden, maar om een maatschappelijke reden niet konden trouwen. In deze roman is er in elk geval sprake van ontroerende liefde en ongekende trouw. Augustinus wordt neergezet als een ideale man, die zijn vrouw volledig steunt en helpt. Omgekeerd is de grote liefde van Augustinus een vrouw, die hem intellectueel aan kan, ook al heeft zij in eerste instantie geen scholing gehad. Door de omgang met de vrienden van Augustinus is zij goed is staat om een mening te vormen en met haar wijsheid Augustinus helpt. Dit fictieve liefdesverhaal is doorspekt met anekdotes die wij kennen uit de Belijdenissen, zoals het voorval van het stelen van de peren en de tranen die moeder Monica heeft vergoten. De roman heeft mooie quotes waarvan wij sommige kunnen herkennen als van Augustinus. De roman schetst ook een interessant tijdsbeeld van de periode waarin Augustinus heeft geleefd, de invloed van de Griekse filosofen, de Romeinse cultuur met hun spelen, heidense godsdiensten en het leven in de vroeg christelijke kerk. De vele details en beschrijvingen van het dagelijks leven in die tijd maken Bekentennissen tot een boeiende roman om te lezen. De schrijfster maakt mooie zinnen, waarin ze wel veel bijvoeglijk naamwoorden gebruikt die duidelijk een sfeer neerzetten. Verschillende metaforen, maken het verhaal groter, maar worden uitgelegd dus het is makkelijk om te lezen. De overpeinzingen van de onbekende vrouw weten regelmatig mijn hart te raken. Soms bevreemdt mij dat; zijn onze gevoelens als vrouwen zo universeel en tijdloos of is de geliefde van Augustinus ongemerkt neergezet als een vrouw ver voor haar tijd? Aan de andere kant, de woorden van Augustinus zelf weten de mensen ook door de eeuwen heen te inspireren.

Het bittere van dit liefdesverhaal zit in het historisch gegeven dat dit liefdespaar niet bij elkaar kon blijven. Hoewel Augustinus op latere leeftijd niet met een ander trouwt, vindt hij uiteindelijk rust in het geloof. Natuurlijk blijft deze bekering niet ongenoemd in het verhaal van de vrouw, maar helemaal duidelijk waarom Augustinus tot die keuze komt, wordt het niet in deze roman en blijft onbevredigend. De vrouw zelf kan er niet toe komen om de God van de christenen te dienen: “Die had me te veel afgenomen.” Hoe groot haar invloed op Augustinus is geweest is natuurlijk de vraag, maar de roman is meer dan de moeite waard als een kennismaking met Augustinus en de tijd waarin hij leefde.