Taalmaatje (2)

Ik heb in de bieb met haar afgesproken. De jonge vrouw waarvoor ik taalmaatje ben. Het had wat voeten in de aarde, maar nu zijn we hier. Ik pak zomaar een roman uit de kast en vraag of ze een stukje wil lezen. Het lukt niet goed. We zakken af naar de tienerleeftijd. Ook daar lukt het niet. Dan zakken we nog verder af naar 8-12 jaar. Ik pak een boek met grappige tekeningen erin. Dat gaat aardig, maar ik hoor nog steeds aan het lezen dat ze er bijna niets van begrijpt. Laten we er even bij gaan zitten, stel ik voor. We zakken in de peuter en kleuterafdeling op een paar stoeltjes. Dan vraag ik of ze nog wat wil lezen en we pakken het boekje en ze begint te lezen. Ik leg uit wat sommige woorden betekenen en het verhaal begint te leven.

Dan komt er een Turkse mevrouw aanlopen. “Ik heb hoofdpijn,” zegt mijn nieuwe vriendin en geeft het boekje snel aan mij en gebaart dat ik het moet wegstoppen. Ik doe verbouwereerd wat ze zegt. Als de Turkse mevrouw weer weg is, vraag ik haar wat dat nou was. Dan legt ze uit dat ze niet wil dat die mevrouw haar ziet en hoort. Er wordt onder de allochtone bevolking veel gekletst, zo legt ze uit. O, dat enorme eergevoel van deze mensen. Het was ook zo, dat was ik vergeten. Mijn vriendin schaamt zich dat ze daar met mij zit te lezen. Schaamte is echt een belangrijk terugkerend element in het leven. Vanaf die dag lezen we samen in haar huiskamer, maar het boek moet weg zodra er iemand binnenkomt, en dat kan helaas elk moment gebeuren. Mijn vriendin heeft vaak hoofdpijn. En er is altijd wel iemand van het gezin die haar iets komt vragen of zeggen. We laveren in ons lezen en onze gesprekken door het familieleven heen.

Ik besef in de loop van de weken, dat het een enorme klus wordt als ik grote resultaten verwacht en dat het een leuk samenzijn wordt als ik geen doelen stel, maar mijzelf instel op luisteren en een beetje aansturen. Als er geen druk op ligt, gaat het lezen en praten over de dingen van het leven beter. Er komt in dit contact veel op me af en ik besef dat begrijpend lezen voor deze vrouw, die in haar thuisland maar twee jaar onderwijs heeft gehad, een hele grote en enorme taak is, waar ze waarschijnlijk heel lang over gaat doen. Ze legt uit dat ze haar telefoon gebruikt om haar eigen dagboek te schrijven: ze maakt haar eigen verhaal door veel en vaak foto’s te nemen. Ik begrijp het wel. Salomo zei het al: het is oneindig vermoeiend om te lezen en te schrijven.
Frea Kroese