Dit is niet een vrolijk verhaal over hoe en waar je het beste kerstinkopen kunt doen. Herman Paul gebruikt het beeld van winkelende mensen in de donkere dagen voor kerst, die blijkbaar niets meer begrijpen van het evangelie wat klinkt als er in de stad een carillon een oud kerstlied speelt:
‘God rest ye merry gentlemen
Let nothing you dismay
Remember Christ our Saviour
Was born on Christmas Day’
Volgens Herman Paul is dit hoe secularisatie er nu in West Europa uitziet. Secularisatie is een begrip dat veel associaties oproept zoals een samenleving waar God niet meer aanwezig is of die sommigen doet denken aan de leegloop van de kerken. Nu in coronatijd wordt er wel gesproken dat het proces nog harder gaat. Herman Paul is hoogleraar geschiedenis aan de universiteit in Leiden en hij heeft veel over secularisatie gestudeerd en geschreven. Dit boek is uitgegeven naar aanleiding van zijn afscheid als bijzonder hoogleraar secularisatiesstudies aan de Rijksuniversiteit in Groningen. Het heeft dus heel wat moeilijke woorden en Latijnse termen in het verhaal. Hoewel de hoogleraar begint met een hartenkreet van een dominee, die verzucht dat zijn kerkgangers haast niets lijken te doen met de preek die hij elke zondag geeft.
In zeven hoofdstukken neemt Herman Paul de lezer mee over hoe je over secularisatie kunt denken. Hij toont aan dat de toegenomen welvaart ervoor heeft gezorgd dat mensen de kerk in de jaren zestig hebben verlaten. Consumentisme is echter ook bij kerkgangers aanwezig. Welke invloed heeft dat op het geloof? Herman Paul laat zich vooral inspireren door wat Augustinus zegt over verlangen en de bekende quote: onrustig is ons hart totdat het rust vindt in U. Augustinus heeft ook geschreven dat alle verlangens nog niet hier op aarde worden vervuld. Gods koninkrijk is hier, maar nog niet volledig. Christenen verwachten daarom de wederkomst en dat is dan ook het Advent in de titel. Niet alleen de periode voor kerst. Christenen leven altijd in een tijd van verwachten. Dit besef heeft invloed op hoe secularisatie vat op gelovigen heeft. Kortom dit betoog geeft veel aanzetten om verder om na te denken. Dat blijkt uit de vele citaten van verschillende boeken waaruit Herman Paul heeft geciteerd. Vaak is dit in het Engels, waardoor het boek niet eenvoudig is om te lezen. Of Herman Paul slaagt om een breed publiek, aan te spreken (wat ooit de bedoeling was van de leerstoel in Groningen) is de vraag. Mensen die willen nadenken over wat secularisatie anno 2020 inhoudt, krijgen veel meer dan ze in eerste instantie hadden verwacht.
Geef een reactie