Naar Lillehammer

Sjoerd Veenman

Vonne van der Meer is een schrijfster die inmiddels een indrukwekkend oeuvre heeft opgebouwd. Een oeuvre waarin, zeker na haar overgang naar de Rooms-Katholieke kerk, God en religie een nadrukkelijke plaats hebben gekregen. Dat geldt ook voor het nieuwe boek: Naar Lillehammer, een roman die ik zowel snel als met genoegen heb gelezen. Snel, omdat het verhaal vlot wegleest. Iets dat onder meer komt doordat het behoorlijk spannend is. De roman heeft verschillende elementen van een detective, compleet met een politieman die een kleine maar belangrijke rol in het verhaal vervult.

En ook zonder die rechercheur weet Van der Meer spanning op te roepen. Dat doet ze al aan het begin van haar boek, als de hoofdpersoon, de 49- jarige, alleenstaande Cécile, wordt gevraagd om even op een klein kind te letten, waarna de moeder van het meisje in het niets lijkt te verdwijnen. Spannend op een dieper niveau zijn de innerlijke conflicten van de belangrijkste personages. Subtiel wordt er een strijd tussen goed en kwaad verwoord. Daarbij gaat het o.a. om het kwaad van vrouwenhandel en gedwongen prostitutie.

Er komen grote vragen aan de orde, op een lichte maar toch zeker niet oppervlakkige manier. Lezers die op zoek zijn naar een boek waarin de christelijke moraal voortdurend leidend is, zullen zich af en toe teleurgesteld voelen. Daarbij denk ik aan de manier waarop de hoofdpersonen met seks omgaan, maar ook over de eigenaardige plaats die een occulte vloek in het verhaal inneemt. Om die vloek weg te nemen wordt gebruikgemaakt van de diensten van een voodoo-priesteres. Dit had van mij met veel meer afstand beschreven mogen worden, want het gaat niet om onschuldige zaken.

Niettemin is dit een boek dat prettig leest én aan het denken zet.

Antoinette Schram

Voor Cecile Landsma begint op een maandagmorgen in het begin van de zomer niet haar vakantie. Ze heeft haar baan opgezegd en haar man verlaten. Ze weet niet precies wat ze met haar tijd aan moet. Ze besluit in Amsterdam te blijven, nadat ze heerlijk heeft gezwommen in water vlak bij de flat waar ze sinds een half jaar woont. Later die ochtend raakt haar leven in een stroomversnelling als ze op een bank zit bij een speelplaats. Een donkere vrouw vraagt Cecile om haar kind op de schommel te duwen in haar plaats. De vrouw moet iets dringends regelen. Zo komt Cecile, die zelf geen kinderen heeft gekregen, in contact met Faith, een peuter van drie. De moeder lijkt spoorloos te verdwijnen. ’s Avonds krijgt Cecile nog een briefje in haar brievenbus: ‘Zorg een paar dagen voor Faith, zodat ik een plek kan zoeken waar we veilig kunnen wonen.’  Dan opent zich voor Cecile deze zomer, die en passant ook nog een leuke man tegen het lijf loopt, de wereld van mensenhandel, waar de moeder van Faith uit wil ontsnappen.

Ongewenst kinderloos zijn is een thema wat vaker voorkomt in de boeken van Vonne van der Meer. In haar laatste roman Vindeling, verlangde een vrouw naar een kind voor haarzelf. Maar deze keer heeft Vonne van der Meer het verweven met een ander actueel probleem, namelijk mensenhandel. Dat ze zulke beladen onderwerpen niet schuwt, blijkt doordat ze eerder schreef over voltooid leven in Winter in het Glosterhuis. De stabiele kracht van deze schrijfster is dat ze vertelt over gewone mensen. Ondanks de titel blijft Naar Lillehammer, dicht bij huis en daarmee laat Vonne van der Meer zien dat mensenhandel en gedwongen prostitutie geen ver-van-mijn-bedshow hoeven te zijn. Stap voor stap ontdekt Cecile hoe complex deze wereld in elkaar zit. Dan komt daarbij het vooroudergeloof van Gladys, de moeder van Faith, die uit Nigeria komt. Iets wat Cecile niet kan begrijpen. Heel mooi hoe Vonne van der Meer laat zien in deze roman, dat ook Nederlandse vrouwen kunnen afrekenen met een boze geest.

Vonne van der Meer kiest voor een alwetend verteller, die vooral heel dicht in het hoofd van Cecile kruipt, haar twijfels en vragen benoemt. Lang niet alle emoties worden uitgewerkt en blijven soms tussen de regels hangen, alsof de lezer zelf een conclusie mag trekken hoe Cecile zich voelt. Soms voelt het boek gedateerd, als de schrijfster oude kinderliedjes of oude kinderspelletjes noemt, maar intussen kan ze als geen ander door simpele scènes laten zien dat zorgen voor een kind heel basaal is en ongemerkt gaat Cecile zich hechten.  Hoewel die andere wereld van mensenhandel en geloof in voorouders wordt verkend in Naar Lillehammer blijft het op afstand. Het wordt aan het voorstellingsvermogen van de lezer overgelaten hoe beroerd de werksituatie van Gladys nu echt is. Cecile regelt een bezoek aan een voodoopriester maar is niet bij de ceremonie. Het is alsof Vonne van der Meer voorzichtig is geweest op dit terrein en niet alle rafelranden heeft willen aftasten.