Mijn strijd

‘Mein Kampf’ was jarenlang een zogenaamd verboden boek in Nederland. Het eerste deel werd door Hitler al geschreven in 1924. In 1925 werd het in Nederland uitgegeven als ‘Mijn kamp.’ In 1927 volgde het tweede deel. Maar na de Tweede Wereldoorlog besloot de regering dat zij het recht op herdruk van het boek hadden. Het drukken van het boek werd daarmee illegaal. Daardoor was het nauwelijks verkrijgbaar. Dit veranderde enigszins met de komst van internet.

In het boek ageert Hitler tegen het verdrag van Versailles. Communisten, Joden en pacifisten worden landverraders genoemd en het Arische ras superieur. Veel van zijn ideeën werden werkelijkheid tijdens zijn periode van macht. Al in de jaren dertig werden in Duitsland discriminerende maatregelen van kracht, nog voor de grote oorlog. Langzaam maar zeker kwam het tot uitvoering van zijn gedachtegoed. We kennen nog wel de verhalen van onze ouders en grootouders over die verschrikkelijke tijd. Het is dan ook begrijpelijk dat de regering niet wilde dat dit boek gelezen werd.

Toch waren er ook tegenstemmen. Daarom mocht ‘Mijn strijd’ wel gelezen worden voor wetenschappelijke doeleinden. Een kleine toegeeflijkheid. Maar met de komst van internet was er geen houden meer aan. Nee, het boek werd zeker niet herdrukt, maar bleek nog regelmatig te koop te komen. De vraag werd steeds sterker: kun je een gedachtegoed tegenhouden door een boek te verbieden? Dan komt Duitsland in 2016 met een nieuwe vertaling. Voorzien van vele commentaren om het een en ander toe te lichten. Het boek werd zowel positief als negatief ontvangen. Wel kwam hiermee een einde aan het verbod van het boek in Duitsland.

Aan het NIOD (Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies) werd gevraagd een Nederlandse vertaling te organiseren. Die kwam echter niet tot stand. Uitgeverij Prometheus (ook de uitgeverij van Anne Frank) besloot toen deze klus aan te pakken. Sinds eind vorig jaar is de Nederlandse versie van ‘Mein Kampf’ in de winkels verkrijgbaar als ‘Mijn strijd’. Evenals de Duitse versie is het boek voorzien van vele aantekeningen en commentaren. Het is in principe een wetenschappelijke uitvoering.

Hoewel ik erg graag historische werken lees, heb ik besloten deze uitgave niet te recenseren. Mijn reden is dat ik er letterlijk misselijk van word. Ik wil dat toelichten door één fragment:

‘De Jood is en blijft een typische parasiet, een profiteur, die als een schadelijke bacil zich steeds verder verspreidt, zodra er een gunstige voedingsbodem toe uitnodigt. Het gevolg van zijn bestaan echter lijkt eveneens op dat van een parasiet: waar hij optreedt, sterft na kortere of langere tijd de waardplant af.’

Maar ik wil er wel aandacht aan besteden. Daarom op deze manier. Ik kan me voorstellen dat het voor studenten geschiedenis belangrijk is dat ze toegang hebben tot het boek. Maar waarom zou een geïnteresseerde leek het boek niet mogen lezen? Ik heb dat altijd vreemd gevonden. Het ligt dan ook voor de hand dat het wankele verbod dat Nederland hanteerde inmiddels verleden tijd zal zijn. In 2014 werd nog 1.000 euro boete opgelegd aan een antiquariaat dat het boek in zijn winkel aanbood. Deze liet de zaak tot de Hoge Raad gaan. In 2017 werd hij vrijgesproken. Het einde van het verbod lijkt met deze nieuwe uitgave een feit te worden. Een ieder handele naar zijn of haar geweten.

‘Mijn strijd’ is vertaald door Mario Molengraaf.

Cora van Dijk
11-03-2019