De eigenzinnige juffrouw Ellison

Lavinia Ellison woont in St. Hampton Heath, een dorp op het platteland van Engeland, wat in 1813 betekende dat je of arm of rijk was, of iets minder arm omdat je vader dominee was en je tot een graafschap behoorde. Dat betekende dat je je pacht en huur aan de eigenaar afdroeg en dat je mocht hopen dat hij het goed met je voorhad. Tegelijk hoorde een meisje van betere komaf – wat je als domineesdochter was – zich niet bezig te houden met bijvoorbeeld het onderhoud van de tuin.

Nicholas Stamford, de zevende graaf van Hawkesbury, komt na veertien jaren studeren, reizen en in een oorlog meevechten, thuis. Hij heeft helemaal geen zin om zich te bemoeien met het landgoed, maar ontdekt wel dat de baljuw, mijnheer Johnson niets voor het huis en de pachters heeft gedaan en bovendien een potje maakt van de boekhouding. Lavinia laat geen ontmoeting voorbijgaan om hem er met zijn haren bij te betrekken dat de arme mensen betere woon- en leefomstandigheden verdienen en dat het goed zou zijn om voor de kinderen van het dorp een school te starten. Lavinia is een eerlijke meid, die niet uit is op een relatie, maar meer dan dat uit is op het doen van Gods wil in haar leefgemeenschap. Haar belangstelling gaat uit naar de mensen die kwetsbaar zijn en ziek.

Met zijn lichaam is ook Nicholas’ hart in de oorlog gewond geraakt. Hij zoekt naar de zin van zijn bestaan en heeft een diep voornemen om geen relaties aan te gaan, omdat hij dan de kans loopt om nog meer pijn te moeten lijden en het lijden van het verleden heeft zijn lijdenspot boordevol gemaakt. Ondanks dat hij het uitstekend heeft gedaan in de oorlog, voelt hij zelf alleen maar schuld en schaamte bij de gedachte aan al de manschappen die de dood gevonden hebben en hun gezinnen die als weduwen en wezen zijn achtergebleven.

In het contact met de graaf is Lavinia zeer vasthoudend over het falen van de baljuw en dus van de graaf in het zorgen voor de behuizing van de pachters en de boeren. Hierdoor haakt de graaf totaal af, terwijl hij haar eigenzinnigheid eerst wel aantrekkelijk vond. Dan neemt Nicholas een vriend mee naar zijn landgoed. Een vriend wiens ideeën aansloten bij de ideeën van Lavinia. Vanaf dat moment verandert de jonge graaf opnieuw zijn opinie over Lavinia. Maar doordat Lavinia alles bekijkt vanuit haar vastgeroeste vooroordelen, is er geen enkele kans dat er een warmer contact zou ontstaan tussen die twee. De ijssplinters vonken eraf. En het wordt allemaal nog erger. Totdat bijna het ergste gebeurt.

Negentiende eeuw, het Engelse platteland, de aristocratie en de boeren, romantischer kan het allemaal niet, behalve dat het helemaal geen romantische tijd was, gezien de honger en de oorlogen en de sociale misstanden, de ontbrekende hygiënemaatregelen zoals wij die kennen en de ernstige ziekten die met name in de druilerige en koude winters toesloegen.

Toch is dit een prachtige roman voor een druilerig weekend. Om lekker weg te dromen bij de gouden glans van blonde haren en de kaaklijn van de heer, die natuurlijk altijd een heer blijft. Soms brengt de vormelijkheid en de etiquette vervreemding omdat daardoor de mensen in het boek iets anders zeggen, dan zij werkelijk voelen of denken. Het blijkt daardoor een langere weg te zijn om elkaar werkelijk te leren kennen. Het verhaal wordt er ook enigszins langdradig door of kan als langdradig overkomen. Het bijgeloof en het geloof is ook nooit ver weg in deze gemeenschap, waarin evenzeer als in alle tijden geworsteld wordt met de grote thema’s van het leven.