Botsende wereldbeelden

In dit boek worden botsende wereldbeelden op drie niveaus besproken:

• Kosmos
• Leven
• Menselijk brein

Tenslotte werpen Deepak en Leonard zich op het ultieme mysterie: God.

Steeds is er een eerste essay van een van de twee schrijvers, de ander reageert daarop. In de inleiding lezen we onder andere het volgende: "De wetenschap heeft nooit pure objectiviteit bereikt en zal dat ook nooit doen. Het ontkennen van de waarde van subjectieve ervaring staat gelijk aan het ontkennen van het meeste van wat het leven waardevol maakt." Wat moeten we met iets als liefde of de kennis van goed en kwaad als de geest slechts als een bijproduct van de hersenen wordt gezien? De uiteindelijke basisvraag is: Wat is de werkelijkheid?

De visie van Leonard is duidelijk: de mens is een dier, ontstaan uit de natuur (materie). Deepaks opvatting: de sleutel tot een antwoord op alles is het begrijpen van het bewustzijn. De wetenschap is nog maar kort bezig met antwoorden op dit gebied. Hoe komt het dat onze 'geest' niet kan worden verklaard?

Volgens Leonard is de oerknal wetenschappelijk bewezen. Het universum kan spontaan zijn ontstaan uit het niets, maar we weten het nog niet zeker. De wetenschap zal met een bewijs moeten komen, waarschijnlijk met behulp van de wiskunde.

Deepak: de leegte is het begin van elk scheppingsverhaal. Wanneer de wetenschap gelijk heeft, is er sprake van willekeurige ontwikkeling. Maar hoe verklaar je dat het doelgerichte uit het doelloze ontstaan is? Spiritualiteit geeft inzicht over wat er achter ruimte en tijd is, de wetenschap niet. De kosmos wordt gestuurd door scheppend vermogen, de evolutie gaat ervan uit dat er plotseling een eigenschap ontstaat die er voorheen niet was. Zij maakt dus sprongen die niet verklaarbaar zijn. Een mooie vergelijking van Deepak: 'De kans dat alles uit materie is ontstaan is net zo groot als de kans dat er een nieuwe wolkenkrabber ontstaat uit het stof van een met dynamiet opgeblazen exemplaar.'

Wat maakt ons menselijk? Deepak gaat ervan uit dat wij eerst geest zijn en dan pas materie. Fysieke overblijfselen uit de historie vertellen ons veel, maar niet waarom wij zijn zoals we zijn. De neurowetenschap plaatst onze menselijke eigenschappen in het hersenweefsel. Volgens Leonard is de mens gewoon een complexe diersoort. Hij gelooft dat de wetenschap ooit zal bewijzen dat een mens geen ziel heeft.

Leonard zet uiteen hoe volgens de wetenschap genen werken en hoe de relatie tussen DNA en genen is. Deepak legt uit, o.a. aan de hand van een voorbeeld van tweelingen, dat er meer is dan dit en dat gedrag en bewustzijn daarom van een vrije wil afhankelijk zijn. Zelfs een foetus lijkt beslissingen te nemen.

Op deze polemische manier gaat het hele boek door aan de hand van nog meer onderwerpen. Het is alles bij elkaar een bijzonder boeiend boek, met veel voorbeelden uit de wetenschap die op begrijpelijke wijze worden verteld. Deepak haalt in zijn bewijzen ook de Bijbel aan, zoals Hebr. 11: 3: 'dus het zichtbare is ontstaan uit het niet-zichtbare.' Maar daarnaast put hij ook uit andere spirituele geschriften. Hij is geen christen. Toch is dit boek voor christenen wel aan te bevelen, ook al geloof je in de schepping. Ik heb door het lezen van dit boek geleerd hoe ingenieus de wereld en ook de mens in elkaar zit. Dat heeft geleid tot een versteviging van mijn geloof in de schepping en in de bijzondere waarde van de mens ten opzichte van dieren.