Boekenmening

Gods heil laat zich zien in de roeping om onze zelfhandhaving over te geven aan Gods missie van naastenliefde, gerechtigheid en verbondenheid met de schepping, schrijft Stefan Paas op bladzijde 358 na een in thema’s uitgewerkt betoog over hoe dat er vroeger voor verschillende groepen uitzag. Hij laat in het betoog merken dat het zoals hij het noemt piëtistisch bekeringsdrama niet meer passend kan zijn voor de huidige tijd.

Hij beschrijft het op zo’n manier dat iedereen er kennis van kan nemen en dat is knap. Omdat hij zijn betoog zoals hij zelf schrijft van onderaf benadert. Vanuit eigen en andere mensen hun ervaringen. In noten onderaan de bladzijden licht hij de keuze van zijn formulering toe met uitleg en verwijzingen naar mensen die erover hebben geschreven.

De trits naastenliefde, gerechtigheid en verbondenheid is een heel andere dan zonde, verlossing en dankbaarheid, die al eeuwen in de christelijke westerse wereld de boventoon heeft gevoerd wat, zoals de schrijver uitlegt, geleid heeft tot ernstige misvattingen en gedragingen met betrekking tot landbezit en landbeheer, en de omgang met mensen en goederen. De vraag die dit oproept hoe veel heil God heeft kunnen brengen door zijn piëtistische kinderen heen in de laatste honderden jaren dringt zich daarom tijdens het lezen van dit boek aan je op.

De pijnpunten worden duidelijk. Hoe wij de dood en opstanding van Jezus duiden heeft invloed op de ontwikkeling van de verlossingsleer. Het bepaalt ook hoe wij omgaan met elkaar en de wereld die ons door God is geschonken om te beheren en te bewaren. Omdat, zo stelt Paas, de aarde niet zal vergaan maar vernieuwd zal worden en wij vanuit God verantwoordelijkheid hebben om aan die vernieuwing mee te werken. Hij noemt dat participatie, in Christus zijn, deelnemen in de verlossing en onze verantwoordelijkheid op ons nemen die daaruit volgt.

Dat betekent dat we met hoofd, hart en handen bezig zijn als deelnemend in het heil en vrede brengend voor onszelf en onze omgeving. Dat betekent dat je nadenkt over vraagstukken die niet meer hypothetisch zijn. Stel je twee mensen voor die elkaars ergste vijanden zijn, schrijft Paas, wat zou er nodig zijn voordat die twee personen elkaar broer of zus zouden gaan noemen, elkaar oprecht liefhebben. Wat zou er rechtgezet moeten worden, wat moet er veranderen. Hoe kunnen zij blijvend in vrede leven? Stel dat jij een van die twee mensen bent. Niet mogelijk? Toch wel! Door verbinding met Jezus, die volkomen toegewijd was aan gehoorzaamheid en shalom en die ons opdraagt volmaakt te zijn, zoals onze hemelse Vader volmaakt is.

Als ‘nabestaande’ van mijn eigen piëtische erfgoed herkende ik alles vanwege die benadering van onderop. Dat zorgt ervoor dat ik meegenomen kan worden in het gedachtengoed van Stefan Paas en laat me verlangen naar een dikkere en bredere opvatting van Gods heil voor ons leven en dat van de ander en de wereld waarop we leven.

Dan doemt na zijn boek onmiddellijk de vraag op: Hoe dan? Maar misschien wil hij daar in een volgend boek over nadenken en het liefst ook van onderop.