Boekenmening

Jezus, de enige weg

Het evangelie is het goede nieuws dat God de wereld zo lief heeft gehad, dat Hij Zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft, opdat ieder die in Hem gelooft niet verloren gaat maar eeuwig leven heeft. De vraag die John Piper stelt, is of je in Christus moet geloven om gered te worden. Hij merkt in de hedendaagse evangelieverkondiging de tendens op om het evangelie meer inclusief en aantrekkelijker te maken. Hij spreekt zich uit tegen diverse stromingen die de exclusiviteit van Jezus’ verlossingswerk ontkennen of afzwakken (annihilationisme, universalisme, pluralisme en inclusivisme). Om tot een goede Bijbelse onderbouwing te komen, werkt hij de volgende drie vragen uit. Zullen mensen een eeuwige bewuste pijniging ondergaan onder Gods toorn? Is het werk van Christus noodzakelijk voor redding? Is bewust geloof in Christus noodzakelijk voor redding? Al deze vragen beargumenteert hij op grond van heel veel Bijbelse citaten bevestigend. Zijn argumentatie is, zoals we bij John Piper kunnen verwachten, vooral gestoeld op het calvinistisch gedachtegoed. Verlossing is alleen mogelijk door het geloof in Jezus Christus. Hij benadrukt dat met Jezus een nieuw tijdperk van heil is aangebroken; alle volken moeten van dit goede nieuws horen. Over de volken uit het Oude Testament schrijft hij dat God ‘voorbijziet’ en dat de gebeurtenissen zoals de uittocht getuigenissen waren van Gods reddend werk. Hij werkt echter nauwelijks uit wat dit ‘voorbijzien’ dan betekent voor hun heil. De vraag die mij hierbij parten speelt, is of de geschiedenissen in het Oude Testament wel zo makkelijk vanuit een heenwijzen naar het verlossend werk van Jezus uitgelegd kunnen worden. Ook bespreekt hij nauwelijks hoe hij denkt over alle volken uit de afgelopen duizenden jaren die nog nooit over Jezus gehoord hebben. Zij die wel van Jezus gehoord hebben en hier niet naar handelen, zullen veroordeeld worden. Maar hoe zit het dan met hen die wel een ingeschapen kennis van God hebben en hier rechtvaardig naar handelen maar het Evangelie nog nooit gehoord hebben? Hoe reikt Gods Vaderhart naar deze mensen uit? Misschien moeten we onze ideeën hierover loslaten en het oordeel bij God in Christus laten. Het gevaar is dat we anders mogelijk een te eenzijdig beeld van God benadrukken, waarbij rechtvaardigheid en soevereiniteit meer aandacht krijgen dan Gods Vaderhart en Zijn liefde.

De hel krijgt bij Piper nadrukkelijk de plaats van oneindige verschrikking en pijniging als straf op de zonde. Hij beschrijft dat de ernst van het kwaad zo groot is, dat de hel een demonstratie is van de oneindig waarde van Gods heerlijkheid waaraan zondaars hebben tekortgedaan. Alleen geloof in Jezus kan je van de hel redden. Piper benadrukt dat evangelisatie daarom zo belangrijk is. Zijn argumenten zijn door eenzijdigheid wat onbevredigend. Hoeveel rijker had zijn boodschap kunnen zijn als hij Christus als Overwinnaar op de hel meer had laten schitteren. Hij heeft het kwaad overwonnen en dit terzijde geschoven. Hij is de hel ingegaan om het kwaad zijn plek toe te wijzen en ons het leven te geven. Het argument van Piper is vanuit zijn theologie begrijpelijk, maar zijn accent verschuift mijns inziens hiermee te veel naar de mens in plaats van De Mens.

Hij draagt in dit compacte werk ook een warm hart toe aan het zendingswerk. Alle volken moeten bereikt worden en als wij de boodschap van het Evangelie afzwakken, zeggen wij daarmee ook iets over alle zendingswerkers. Hij moedigt ons vooral aan om juist hen goed te ondersteunen, zodat daarmee aan Gods opdracht voldaan kan worden. Hiermee reikt John Piper voor heel de gemeente een waardevolle opdracht aan.

Door het hele boek worden verwijzingen gegeven naar extra noten die achter in het boek zijn opgenomen. Deze zijn ook zeker de moeite waard om te lezen. Hier wordt niet alleen verwezen naar geraadpleegde literatuur, maar wordt ook regelmatig een overtuiging of discussie verder uitgediept.

Een brug naar God

Hoe leren we God kennen en komen we meer over Hem te weten? De Bijbel leert ons dat we kennis van God kunnen krijgen door Zijn Woord en door de natuur. Er wordt vaak gedacht dat wetenschap en filosofie hier niet onder vallen en hiermee in strijd zijn. Van Woudenberg onderzoekt of moderne wetenschap en geloof conflicterend zijn en of filosofie en geloof samen kunnen gaan. En uiteindelijk stelt hij de vraag of we via deze invalshoeken ook dichter bij God kunnen komen.

Het boek is opgedeeld in vier delen: God en wetenschap, God en evolutie, God en filosofie en God en waarheid. Van Woudenberg laat zien dat wetenschap geen strikte bewijzen kan leveren maar vooral stoelt op hypothetische verklaringen waarvoor een bepaalde mate van evidentie gevonden kan worden. Het opstellen van deze verklaringen gebeurt vaak op een wijze die het beste past bij onze persoonlijke overtuiging. Tussen geloof en wetenschap vindt dus voortdurend een dialoog plaats. Hij wijst op verschijnselen waarbij meer evidentie aanwezig is voor het bestaan van God; bijvoorbeeld de ordelijkheid en patronen in de materiële werkelijkheid die wetenschappelijk niet te verklaren zijn. Het christelijke geloof kan/mag daarom functioneren als een regulerende overtuiging bij het ontwerpen en beoordelen van theorieën. Religie zou volgens hem daarom prima passen binnen de wetenschap.

Hij spitst zijn betoog ten aanzien van evolutie vooral toe op toeval en moraliteit. Hij laat zien dat toeval Gods wil nog niet uit hoeft te sluiten. We mogen er niet zomaar van uitgaan dat God alleen het waarschijnlijke doet. Ook pleit hij voor de objectiviteit van het moraal. Dat wat evolutionair gezien voordeel oplevert, hoeft moreel gezien nog niet goed te zijn.

Verder analyseert hij de verhouding tussen geloof en weten. Beide hoeven elkaar niet te bijten. Weten impliceert geloof, terwijl geloof geen weten hoeft te impliceren. Een gelovige gelooft zonder bewijs dat God bestaat. Dit veronderstelt echter nog niet dat als er geen bewijs voor God geleverd is, dat er wel bewijs bestaat dat God niet bestaat. Filosofisch gezien is het onmogelijk om vanuit onze begrensde schepping iets over de Schepper te kunnen zeggen. De mens kan niet voorbij zijn eigen mogelijkheden denken. Van Woudenberg benadrukt daarbij dat vanwege onze begrensde logica het zoeken naar Godsbewijzen niet mogelijk is. Waarheid wordt niet alleen vanuit het rationele denken verkregen. Onze voorstellingen moeten altijd geïnterpreteerd worden. Hiervoor is een kader nodig. Dit kader is zelf vaak niet het product van wetenschappelijk onderzoek en heeft soms (onbewust) een voorwaardelijk karakter. Ze komt vaak voort uit een overtuiging en geloof. Geloof in God kan het kader zijn waarbinnen interpretaties vormgegeven worden. Dit vraagt een pluralistische benadering waarbij kennis uit verschillende bronnen verkregen kan worden; hij noemt hierbij de mystieke weg, rationeel inzicht, redeneringen, getuigenissen of goddelijke openbaring.

Juist daar waar de grenzen van de wetenschap gevoeld worden en daar waar ons kennen beperkt blijkt te zijn, kan God gevonden worden. Daar ligt ruimte voor verwondering, ontzag en een brug naar de overzijde. Van Woudenberg biedt alle ruimte om van deze brug gebruik te maken. Deze brug ligt er nu eenmaal en is heel nuttig gebleken. De brug zelf is niet de bestemming, maar mag gezien worden als een traject tussen de mens en God. Hij benadrukt wel dat deze brug geen eenrichtingsweg is. God komt naar de mens en de mens zoekt naar God. Theologisch gezien ligt vaak de nadruk op Gods initiatief om mensen te trekken en met een ‘Adam waar ben je?’ in relatie te treden. Maar van Woudenberg beantwoordt vooral de weg van de mens naar God, zonder daarbij de persoonlijke, relationele kant te benadrukken.

Uiteindelijk kan gezegd worden dat Van Woudenberg in zijn doelen goed is geslaagd. De argumenten die hij aanreikt tegen de objectiviteitsclaims van de wetenschap en evolutietheorie zijn niet heel vernieuwend, maar hij weet hieraan wel een nieuw perspectief toe te voegen. Geloof in God en wetenschap kunnen samengaan. Filosofie kan ons helpen inzien waarom dit mogelijk is. Maar ook demonstreert hij hoe deze filosofie vormgegeven kan worden. Zijn argumenten zijn helder en scherpzinnig verwoord zonder te willen overtuigen. Het helpt de lezer vooral om kritisch te kijken naar de eigen overtuigingen en biedt voldoende argumenten om de weg naar God aannemelijk te maken. De inhoud van de argumentatie is voor een niet-filosofisch ingestelde lezer mogelijk best pittig. Argumenten worden regelmatig niet volledig uitgewerkt omdat enige voorkennis of belezenheid verondersteld wordt. Dit houdt het tempo er goed in en zorgt ervoor dat Van Woudenberg niet al te langdradig wordt, maar naar mijn mening wordt iets te vaak benoemd dat hij op een redenatie niet dieper in kan gaan omdat dit elders al uitgebreid beschreven is. Ook is jammer dat er toch aardig wat taalfouten zijn achtergebleven; in zinnen komen met enige regelmaat dubbele werkwoorden voor.

De vormgeving van de omslag sluit mooi aan bij de inhoud. De gulden snede als een abstracte weergave hoe de verhoudingen in weten en geloven liggen. Maar zij kan ook gezien worden als uiting van een diep verlangen naar een herstelde harmonie tussen God en mens.

Dit boek is vooral een aanrader voor ieder die zich meer wil verdiepen in filosofische beschouwingen over wetenschap, evolutie en geloof.

Anda Kerkhoven

Anda Kerkhoven, van Indische komaf, christelijk, was studente geneeskunde in Groningen vanaf 1938. Ze koos voor Groningen omdat daar voor de medische studie geen vivisectie nodig was. Ze was pacifiste en toen al beschermster van de natuur: het “eerbied voor het leven” van Albert Schweitzer. Ze schreef pacifistische artikelen in het toenmalige studentenblad.

In de Tweede wereldoorlog sloot zij zich aan bij de groep de Groot, ongeveer dertig mensen, van wie er maar tien de oorlog overleefden. Zij werd verraden en opgesloten en gemarteld in het beruchte Scholtenshuis aan de Grote Markt, maar liet geen enkele naam los: ze bleef zwijgen. Op 19 maart 1945 werd zij geëxecuteerd in Glimmen bij Groningen. Dit boek is, terecht, een eerbetoon aan deze moedige vrouw.

Help! Hoe hou ik het vol?

De hoofdpersonages zijn Fleur en Fenna. Ze zijn stiefzusjes. De oneven hoofdstukken gaan over Fleur, de even hoofdstukken over Fenna.

Fleur heeft veel aan haar hoofd. Ze heeft een baantje in de supermarkt, huiswerk voor school, gitaarles, catechisatie, ze gaat naar de jeugdvereniging van de kerk en dan heeft ze ook nog verkering met Juda waar ze meer tijd mee zou willen doorbrengen.

Ze raakt het overzicht kwijt en ze weet niet meer hoe ze haar tijd op de juiste manier kan indelen. Gelukkig heeft ze fijne ouders die haar goede adviezen geven.

Fenna heeft een bijbaan op een naaiatelier waar ze het goed naar haar zin heeft. Ze krijgt de opdracht om een trouwjurk te vermaken wat een mooie uitdaging voor haar is.

Maar dan blijkt dat een collega haar die opdracht niet gunt, en voor problemen zorgt. Fenna weet niet hoe ze die op moet lossen, maar haar grootouders raden haar aan om er met deze collega over te praten.

Dan is Fenna ook nog verliefd, maar ze weet niet of dat wederzijds is. Ze houdt het dan ook krampachtig voor zichzelf en wil dit niet delen met haar vriendinnen. Hoe gaat dit aflopen?

‘Help! Hoe hou ik het vol!’ is een gezellig meidenboek waarin het gaat over alledaagse gebeurtenissen die herkenning zal oproepen bij tieners.

Mooi hoe Mirjam Schippers het geloof en vragen rond de Bijbel in haar verhaal verwerkt. Dat zal de lezers aan het denken zetten.

De woordkeus is eenvoudig en toegankelijk.

Het boek heeft een aantrekkelijke cover die nieuwsgierig maakt naar het verhaal erachter. Mijn verwachtingen waren daardoor een beetje te hoog, want een spannend plot en een verrassende wending of ontknoping aan het eind van het verhaal was er niet. Het blijft bij een beschrijving van gebeurtenissen waarin verliefdheden, teleurstellingen en schoolperikelen elkaar afwisselen.

Dat neemt niet weg dat tieners dit boek met plezier zullen lezen.

De typiste

De Joodse Lien de Vries is weduwe en moeder van twee kinderen. Ze werkt bij het Bevolkingsregister, maar omdat het oorlog is en zij Joods is, wordt ze ontslagen.

Om toch in het onderhoud van haar en haar kinderen te voorzien, zoekt ze naar een nieuwe baan. Die krijgt ze als typiste bij de Joodse Raad in Amsterdam. Ze is blij dat ze het financieel weer beter heeft maar al gauw slaat de twijfel toe als de directeur onder druk wordt gezet door de Duitsers. Zij dwingen hem om mee te werken aan opdrachten die zij zullen geven. Dat betekent dat Lien voor het Joodsche Weekblad berichten moet typen die tegen haar geweten ingaan. Dat brengt haar in een spagaat.

Als ze stopt, is ze haar inkomen kwijt. Bovendien kan ze belangrijke informatie doorsluizen naar Gerda die in het geheim werk doet voor het verzet. En ze blijft veilig zolang ze voor de Duitsers blijft werken.

Dat haar familie en vrienden haar dat kwalijk nemen, veroorzaakt dat de keuzes die ze moet maken nog zwaarder.

Het verhaal is boeiend beschreven. Je voelt de spanning en de dilemma’s waar Lien tegenaan loopt. De karakters van de personages heeft de schrijver goed uitgewerkt.

Hij weet de spanning zo op te bouwen dat je nieuwsgierig wordt naar het einde van het verhaal. Helaas vind ik dat het heel onbevredigend afloopt. Naar mijn mening is het verhaal niet af en blijf ik met veel vragen zitten.

Jammer dat het zo moet eindigen.

Vuile was

Roxy Emery en Rich Pink zijn een podcast begonnen over ADHD. Dat resulteerde in dit humoristische en schrijnende boek. Roxy heeft geleerd om te vertellen dat ze ADHD heeft en besloten om geen smoesjes meer te verzinnen. Ze schaamde zich erg om alles wat er gebeurde in haar leven. Ze snapte er niet zo veel van en dempte de pijn door alcohol te gaan gebruiken. Ze begreep ook niet hoe het kwam dat ze niet in staat was om een relatie van blijvende liefde aan te gaan totdat ze Rich ontmoette. Samen hebben ze geleerd onder leiding van een goede therapeut om met ADHD om te gaan want NEE, het is geen trend en NEE, het gaat niet over.

In dit boek behandelen ze tien onderwerpen die in het leven problemen kunnen opleveren als je te maken hebt met ADHD als partner of als degene die het heeft. En JA, ADHD heeft mooie kanten. Ik heb het boek in een middagje gelezen. En wat fijn om de herkenning te beleven en ook te zien waar het in mijn geval anders zit.

Dit boekje is een bemoediging en een hulp. Hulp, ja, zoek vooral hulp van mensen die begrijpen dat er verschillende neurosystemen bestaan en dat je een neurodivergent persoon bent net zoals er neurotypische mensen zijn.

De kracht van verwondering

Anton de Wit heeft een zorgvuldige greep gedaan uit een klein deel van Chestertons essays om hem en zijn verwondering te presenteren.

Gilbert Keith Chesterton was letterkundige en journalist. Hij leefde van 1874 tot 1936. Hij was bevriend met Shaw en H.G. Wells en Bertrand Russell maar ontwikkelde een ander gedachtegoed.

Chesterton kunnen we een belangrijke leermeester noemen in de leerschool van de verbeelding die grote moderne sprookjes voortbracht zoals The Lord of the Rings en The Chronicles of Narnia.

Hij was een schrijver van de korte geestige stukken waarin hij ook reageerde op de tijd waarin hij leefde maar vooreerst en vooral de wereld en de cultuur totaal anders benadert dan andere schrijvers doen. Zijn essays zijn grappig en ontroerend en ze laten je anders kijken naar de wereld om je heen. Hij geloofde in God op een prachtige manier en baant de weg voor de schrijvers van het mysterie zoals Tolkien en Lewis.

Mooi om te lezen, op je in te laten werken en iets van zijn verwondering mee te pikken in jouw dagelijkse dingen.

Over tirannie Twintig lessen over de twintigste eeuw

Soms moet je eerst achterom kijken om je blik naar de toekomst te kunnen verruimen. De geschiedenis zal zich niet herhalen maar hieruit kunnen we wel belangrijke lessen leren. Met deze gedachte kijkt Timothy Snyder terug naar de twintigste eeuw. Hij maakt inzichtelijk hoe vroegere democratieën zwichtten voor het fascisme, nazisme of het communisme. Vooral in Europa waren allerlei bewegingen gaande waarbij sterke leiders bescherming voor dreiging van buitenaf beloofden en het volk lieten geloven dat zij de stem van het volk vertegenwoordigden. Dit had een prijs. Snyder laat met twintig lessen zien hoe makkelijk wij onze democratische vrijheid en rechten kunnen verliezen. Meestal niet door bedreiging van buitenaf, maar juist van binnenuit. Diverse gebeurtenissen komen aan bod, waardoor van de lezer wel enige kennis van de recente geschiedenis wordt gevraagd, maar dit kan vooral gezien worden als een aanmoediging om je verder te verdiepen. De schrijver is erg opmerkzaam en scherp in de parallellen met het heden. Ook in deze tijd lijkt het voortbestaan van de liberale democratie bedreigd te worden. Veel mensen denken dat onze democratie en overheidsinstellingen stabiel genoeg zijn maar met het oog op de geschiedenis laat Snyder zien dat dit een vergissing is. We kunnen niet zomaar blijven toekijken. Hij roept daarom op om alert en opmerkzaam te zijn voor een totalitair regiem zodat we niet ongemerkt onze waarden loslaten en vrijheden verliezen. Enkele lessen zijn een open deur, zoals het bewaken van de beroepsethiek of het voorkomen van een eenpartijstaat. Andere lessen bieden een verrassend inzicht: zorg voor een goed privéleven of maak oogcontact met elkaar. Het boek is uiterst actueel, gezien de politieke ontwikkelingen in Amerika of Hongarije, maar ook de oorlog in Oekraïne.

Dit boek is een herziene versie van het boek ‘Over Tirannie’ uit 2017, maar dit keer voorzien van prachtige, humoristische en kernachtige illustraties en creaties van Nora Krug. Het geheel oogt als een grafic novel, hoewel in dit boek meer tekst verwerkt is. De illustraties versterken deze tekst goed. Het geheel ademt een oproep om alert te zijn en in actie te komen. Hier en daar ontbreekt letterlijk het contrast waardoor het soms in de avonduren wat lastiger lezen was. Maar dit is absoluut geen minpunt.

Ik wil dit boek van harte aanbevelen. Het is een mooi geschenk voor iedereen die zich zorgen maakt over de hedendaagse tijd en zoekende is hoe men zich in de toekomst tot de geopolitieke ontwikkelingen moet verhouden.

Iedereen kan het verschil maken

Ieder mens heeft in zijn of haar leven wel een heftige of traumatische gebeurtenis meegemaakt. Kun jij je nog herinneren wat jou door een moeilijke periode heeft geholpen? Wat waren voor jou hulpbronnen waardoor je hoop kon houden, waardoor jij je gesteund voelde of waarbij je kracht voelbaar werd? Het zijn soms maar kleine gebaren die het verschil maakten en die je veerkracht hebben vergroot. En juist voor deze ogenschijnlijk alledaagse maar toch zo belangrijke steun vraagt Leony Coppens alle aandacht.

Als orthopedagoog en klinisch psycholoog is zij gespecialiseerd in traumabehandelingen bij kinderen en gezinnen. Ook jonge kinderen maken soms diep ingrijpende ervaringen mee. Misschien wel vaker dan we soms bewust zijn. Deze trauma’s kunnen grote impact hebben op de ontwikkeling van het kind. Hoe kunnen wij kinderen hierbij helpen? Leony laat zien dat ieder mens het verschil kan maken. Je hoeft geen therapeut of expert te zijn om deze kinderen te steunen. Juist de kleine blijken van aandacht, geloof, bemoediging of ondersteuning kunnen de veerkracht van getraumatiseerde kinderen enorm vergroten. En juist in interactie met andere mensen ligt het helend vermogen. Elke geboden steun is als een steen die de rivier van het leven in een positieve richting laat veranderen.

Dit boek is eenvoudig in taalgebruik. Ook de theoretische gedeeltes zijn goed te begrijpen. Er wordt duidelijk uitgelegd hoe noodzakelijk een goede start voor een kind is om zich gezond te kunnen ontwikkelen, hoe traumatische gebeurtenissen inwerken op het welzijn van het kind en hoe schadelijk chronische stress kan zijn en het zelfbeeld negatief kunnen beïnvloeden. Gedragsproblemen bij kinderen die een traumatische gebeurtenis hebben meegemaakt, moeten daarom vooral gezien worden als reactie op het trauma. De inhoudelijke hoofdstukken worden afgewisseld met twaalf interviews waarin mensen hun levenservaringen delen. Ze vertellen welke momenten bijgedragen hebben aan hun veerkracht. Deze verhalen zijn vlot geschreven maar schuwen de pijnlijke details niet. Dat maakt dat de uitleg van Leony voelbaar wordt en dichtbij komt. Geen enkel moment is de toon zwaar of deprimerend hoewel de verhalen wel ingrijpend en voor sommigen misschien wel overweldigend kunnen zijn. Door de focus op veerkracht te leggen, ademt dit boek vooral hoop en vertrouwen. Zowel slachtoffers als omstanders worden in hun kracht gezet. Elk interview eindigt met een opsomming van veerkrachtbronnen. Dat maakt de inhoud voor de lezer overzichtelijk en goed toepasbaar. De lezer krijgt aan het einde van dit boek nog allerlei kijk- en leestips bij diverse onderwerpen. Erg handig dat hierbij ook qr-codes zijn gezet, waardoor je de informatie er snel bij kunt pakken.

Ik zou dit boek aan iedereen die met kinderen werkt, willen aanbevelen. Het geeft handvatten om traumasensitief te reageren en kan helpen om vanuit een ‘eenvoudig’ menselijke hoek van grote waarde te zijn en bij te dragen aan herstel.

Het ijzeren veulen

Enny de Bruijn is vooral bekend geworden door enkele historische non-fictieboeken. Zo schreef ze een biografie over de dichter Revius en ‘De hoeve en het hart’, een historische studie over de omgeving van het dorp Herwijnen in de tweede helft van de zeventiende eeuw. In diezelfde omgeving en tijd laat ze nu haar eerste detective spelen. En ze bewijst dat ook dat genre haar ligt.

Verwacht geen buitensporig geweld of lugubere beschrijvingen. In het nieuwe boek van De Bruijn, Het IJzeren veulen, wordt herbergierster Gijsbertje de Jongh geconfronteerd met de dood van iemand die ze goed kent. En ze slaagt erin de dader op te sporen. Het verhaal zit goed in elkaar. Het plot is niet spectaculair, maar daar staat tegenover dat de historische setting erg boeiend is. Gaandeweg het boek krijgt de lezer daardoor een mooi beeld van een interessante periode in de geschiedenis. Echt een aanrader.

Pluspunten.

Het verhaal is niet alleen goed verteld en boeiend, maar je kunt er ook veel van leren over de tijd waarin het speelt.

Minpunten.

Iemand die op zoek is naar een snelle thriller zal het verhaal waarschijnlijk te traag vinden. Voor die lezers is het boek niet bedoeld.

202642

Recensie

Jouw waardering

202641

Recensie

Jouw waardering

202640

Recensie

Jouw waardering

202639

Recensie

Jouw waardering

202638

Recensie

Jouw waardering

202637

Recensie

Jouw waardering

202636

Recensie

Jouw waardering

202635

Recensie

Jouw waardering

202634

Recensie

Jouw waardering

202633

Recensie

Jouw waardering