Watergeheimen

Doordat Avery, een alleenstaande moeder, voor het eerst na tien jaar teruggaat naar de stad in Mississippi waar ze is opgegroeid, ontrolt zich in de roman ‘Watergeheimen’ van Lynn Bryant een verhaal van drie generaties vrouwen met hun worstelingen over racisme in het Zuiden van Amerika.

De oma groeide op in de arme kant van de stad, niet ver van de zwarte bevolking en heeft zwarte vriendinnen. Ze heeft zich actief ingezet voor de burgerrechtenbeweging, wat de blanke bevolking van de stad haar niet in dank afnam. Voor haar dochter, Marion, de moeder van Avery, was dat zeer pijnlijk om te ervaren. Heel haar leven doet ze haar best om erbij te horen. Ze groeit op in de jaren zestig. In die tijd wordt van hogerhand geforceerd dat er ook zwarte studenten worden toegelaten op de universiteit. Ten slotte wordt Avery, een rebelse tiener, in de jaren negentig verliefd op een zwarte jongen. Hun relatie moet geheim blijven want de mensen in de stad staan nog niet open voor gemengde relaties.

De broer van Avery nodigt haar en haar getinte dochter uit voor de bruiloft in Mississippi. Na vijf maanden twijfelen neemt zij de uitnodiging aan, nog vol twijfels over hoe haar moeder en de rest van de gemeenschap op haar kind zal reageren. Ze heeft nog een motivatie om in te gaan op de uitnodiging want haar dochter heeft een ziekte die genetisch is bepaald en ze vraagt zich af hoe dat mogelijk is. Het is tijd om de familiegeschiedenis uit te zoeken.

In de roman worden de perspectieven van Avery, Marion en oma afgewisseld. Zij vertellen hun verhaal in de ik-persoon. In het begin “hoor” ik nauwelijks verschil in hun praten of denken. Hoewel het heel natuurlijk is om meer vragen of gedachten tegelijk in je hoofd te hebben, ervaar ik de schrijfstijl als van de hak op de tak. Er worden zoveel drama’s tegelijk aangestipt dat ik als lezer letterlijk in het diepe wordt gegooid. Dat is dan de enige associatie met de titel ‘Watergeheimen’, want het boek draait vooral om familiegeheimen. Ook de foto op de cover past niet echt bij het verhaal. De dochter van Avery is al negen jaar en maakt opvallend wijze opmerkingen over de situatie.

Over het gebrek aan vertelstem bij de hoofdpersonen zou je kunnen zeggen: ze zijn familie van elkaar dus het geeft niet. In de loop van het verhaal tekent zich hun sterke karakter wel degelijk af, vooral door wat ze meegemaakt hebben. Ten opzichte van Avery lijkt dat karakter zelfs tegenstrijdig en interessant. Haar moeder en oma zien haar als een heel onafhankelijke en zelfstandige vrouw maar ik zie haar vooral als een onzeker meisje. Uiteindelijk hebben met name Marion en Avery hetzelfde verlangen om hun kind te beschermen. Dat dit niet goed uitpakt levert een boeiend verhaal op, dat ernaar neigt een voorspelbaar verloop te krijgen. Juist omdat de schrijfster ervoor gekozen heeft om dicht op de huid van de hoofdpersonen te zitten, krijg je voor sommigen onverwacht meer begrip en daarmee inzicht in hoe complex de rassendiscriminatie in de Verenigende Staten is. De manier waarop het in één maand voor de bruiloft wordt uitgewerkt en er aan het eind verzoening is op de bruiloft, maakt het boek wat mij betreft net iets te rooskleurig. Toch vermoed ik dat het veel lezers zal aanspreken, die het meer dan mijn kritische drie sterren zullen geven.