Soms moet je eerst achterom kijken om je blik naar de toekomst te kunnen verruimen. De geschiedenis zal zich niet herhalen maar hieruit kunnen we wel belangrijke lessen leren. Met deze gedachte kijkt Timothy Snyder terug naar de twintigste eeuw. Hij maakt inzichtelijk hoe vroegere democratieën zwichtten voor het fascisme, nazisme of het communisme. Vooral in Europa waren allerlei bewegingen gaande waarbij sterke leiders bescherming voor dreiging van buitenaf beloofden en het volk lieten geloven dat zij de stem van het volk vertegenwoordigden. Dit had een prijs. Snyder laat met twintig lessen zien hoe makkelijk wij onze democratische vrijheid en rechten kunnen verliezen. Meestal niet door bedreiging van buitenaf, maar juist van binnenuit. Diverse gebeurtenissen komen aan bod, waardoor van de lezer wel enige kennis van de recente geschiedenis wordt gevraagd, maar dit kan vooral gezien worden als een aanmoediging om je verder te verdiepen. De schrijver is erg opmerkzaam en scherp in de parallellen met het heden. Ook in deze tijd lijkt het voortbestaan van de liberale democratie bedreigd te worden. Veel mensen denken dat onze democratie en overheidsinstellingen stabiel genoeg zijn maar met het oog op de geschiedenis laat Snyder zien dat dit een vergissing is. We kunnen niet zomaar blijven toekijken. Hij roept daarom op om alert en opmerkzaam te zijn voor een totalitair regiem zodat we niet ongemerkt onze waarden loslaten en vrijheden verliezen. Enkele lessen zijn een open deur, zoals het bewaken van de beroepsethiek of het voorkomen van een eenpartijstaat. Andere lessen bieden een verrassend inzicht: zorg voor een goed privéleven of maak oogcontact met elkaar. Het boek is uiterst actueel, gezien de politieke ontwikkelingen in Amerika of Hongarije, maar ook de oorlog in Oekraïne.
Dit boek is een herziene versie van het boek ‘Over Tirannie’ uit 2017, maar dit keer voorzien van prachtige, humoristische en kernachtige illustraties en creaties van Nora Krug. Het geheel oogt als een grafic novel, hoewel in dit boek meer tekst verwerkt is. De illustraties versterken deze tekst goed. Het geheel ademt een oproep om alert te zijn en in actie te komen. Hier en daar ontbreekt letterlijk het contrast waardoor het soms in de avonduren wat lastiger lezen was. Maar dit is absoluut geen minpunt.
Ik wil dit boek van harte aanbevelen. Het is een mooi geschenk voor iedereen die zich zorgen maakt over de hedendaagse tijd en zoekende is hoe men zich in de toekomst tot de geopolitieke ontwikkelingen moet verhouden.
Geef een reactie