Het is bijzonder om te lezen hoe Chaim Potok de spanning tussen orthodoxie en openheid voor de wereld heeft uitgewerkt in dit boek. Ik begon argeloos in dit boek. In de eerste zinnen staat direct waar het hele boek om gaat, maar ik had het niet in de gaten. Toen ik het uit had, las ik de eerste regels opnieuw en ik verbaasde me erover dat ik ze niet serieus had genomen, dat ik eerder niet had beseft, wat een zware lading er in die eerste zinnen ligt; wat een enorm conflict er in de titel van het genoemde schilderij verwoord is.
Ik kom zelf uit een Oud-Gereformeerd gezin en ik ontdekte dezelfde principes. Creativiteit is flauwekul en creatief bezig zijn is "je tijd verdoen." Creativiteit brengt je in contact met die grote boze buitenwereld, die maar het liefst buitengesloten moet worden, want het brengt zonde in je leven en dat kan je weer verder van God afbrengen, dat moet je niet willen. Maar Asjer Lev moet zijn door God gegeven talent uitleven, hij kan niet anders.
Het grote conflict dat hieruit voortkomt herken ik. Ik herken ook de situatie waarin het alles uitmondt. De loyaliteit aan ouders en systeem van herkomst is groot, maar uiteindelijk niet sterker dan wat uitgewerkt moet worden in het leven van Asjer Lev. Het brengt hem zowel verdriet als vrijheid, maar dat ziet hij zelf nog niet. De enige die hem niet, maar uiteindelijk toch wel laat vallen is het opperhoofd van de synagoge, een wijze man, die zelfs gezag heeft over zijn vader. Heiligheid heeft macht. En veronderstelde heiligheid overweldigende macht. Het brengt zowel Asjer als zijn beide ouders in een onmogelijke positie.
Chaim Potok is een ongelooflijk knap schrijver, die door de steeds herhalende structuur in het leven van deze orthodoxe jongen, zijn persoonlijke ontwikkeling uitwerkt en tegelijkertijd de stilstand van de ontwikkeling van de vader en het verdriet en de afwijzing door zijn moeder laat zien.
Geef een reactie