Kate

Over de Ierse aardappelhongersnood heb ik verschillende boeken gelezen, bijvoorbeeld het aangrijpende verhaal over de vijftienjarige Fergus O'Brien uit debuutroman van Peter Behrens, een Canadees met Ierse wortels. Het boek 'Kate' is minstens zo hartverscheurend en werd geschreven door Ineke Kraijo, die meerdere boeken op haar naam heeft staan. 'Kate' is haar eerste historische roman en ik vind het leuk om te vermelden dat zij op dit moment werkt aan een vervolg hierop.

Het eerste wat me raakte in dit boek, was het kleine gedeelte van een gebed (genomen uit Serenity Prayer van Reinhold Niebuhr) Het luidt zo: Kalmte om te aanvaarden. Moed om te veranderen. Wijsheid om het verschil te zien. Deze quote raakte me omdat het zo typerend is voor de karakterontwikkeling van de hoofdpersoon van dit boek: Kate met haar donkerrode vlechten, sproeten en groene ogen. Een eerlijk leven van nederigheid en hard werken is het noodlot van alle arme Ieren maar Kate denkt stiekem dat het ook anders kan. Diep in haar hart gelooft ze dat er een manier is om weg te komen van de heuvel, van het armoedige bestaan, van de kou en de honger. Kates moeder is zwanger en Kate hoopt dat het kleine kindje een meisje zal zijn want ze heeft echt genoeg van haar broers, die haar plagen. Haar dromen worden wreed verstoord als haar moeder op een morgen een emmer water leeggiet over haar dronken man. Woedend mishandelt hij haar en schopt haar in de buik. Wanneer de baby zich daardoor veel te vroeg aandient zweert vader haar: 'Maar ik zweer je Kate, God en jij zijn mijn getuige, als God dit kindje spaart zal ik nooit, nooit meer een druppel poitin aanraken, nooit meer. Als ons kindje maar blijft leven.' Helaas sterft de kleine Sean en dit is het begin van een lange reeks vreselijk gebeurtenissen. Als haar vader tenslotte weggaat om werk als visser te zoeken en ze de veel te hoge pacht voor hun eenvoudige pachtershuisje, ondanks hulp, niet kan betalen wordt hun onderkomen ruw verwoest en raken ze dakloos. Dit is het begin van een lange reeks dramatische gebeurtenissen. Kate komt voor keuzes te staan, die bijna onmenselijk zijn. Gelukkig staat haar vriend Fergus haar bij met raad en daad en vergezelt haar op de zwerftocht door het land. Dit indringende verhaal, is zo levensecht dat het kippenvel soms op mijn armen stond. En het gedeelte uit het gebed van Reinhold Niebuhr riep onder het lezen telkens vragen bij mij op: Zal Kate kalmte krijgen om te aanvaarden wat haar overkomt? Krijgt ze de moed om te veranderen en hoe vindt ze de wijsheid om het verschil te zien?

Deze historische roman schokte mij. Ineke Kraijo vertelt een hartverscheurend verhaal over een dapper meisje tijdens de Ierse hongersnood. Ik kwam onder de indruk van de schrijfstijl en genoot van de manier waarop de auteur haar personages neerzette. Het is heel knap dat zij het voor elkaar krijgt de loyaliteit te laten zien in de vader-dochter verhouding, ondanks alle ellende die zijn dronkenschap veroorzaakt. De Ierse mythologie wordt waarheidsgetrouw verweven in het verhaal en laat zien hoeveel invloed bijvoorbeeld de legende van de jammerende fee (banshee) heeft in het Ierse volksleven, ondanks het dominerende katholicisme. Ik raad dit boek, dat zo vol tranen is, bijzonder aan. Kate zal ondanks haar doffe ellende door haar moed en originaliteit toch een glimlach op je gezicht toveren.