Dit boek gaat over de verhouding tussen het moderne ik en God, toegespitst op de christelijke mystiek. Hier moet de lezer echt even voor gaan zitten, want de inhoud is voor de gemiddelde lezer bepaald niet gemakkelijk. Marc de Kesel presenteert dat we in de mystiek wel het verlangen maar niet de grond in God vinden. Hij geeft in de inleiding een schets van de problematiek die hij weergeeft als een dans tussen de drievuldigheid-theologie, mystiek en moderniteit. Hierbij wordt de historische ontwikkeling van het ‘ik’ in verhouding met de werkelijkheid goed verwoord. In de Middeleeuwen was het ik verbonden met God, als grond van de werkelijkheid. In de moderniteit is deze veronderstelde band verdwenen. Daarbij wordt in dit boek veel aandacht besteed aan het denken van Descartes als scharnierpunt naar de moderniteit. De moderne mens heeft gezocht naar de grond voor zichzelf, maar vond helaas steeds zichzelf. Het ik geeft zich op de mystieke weg volledig aan God en maakt ruimte voor God door zichzelf weg te vegen, maar gaandeweg wordt ook steeds ontdekt dat het ik de bezem zelf hanteert. Het ik blijft daarmee in een deconstruerende fase zitten. Dit maakt de mystieke teksten tot een voortdurend gevecht met God en vooral ook met zichzelf. Marc de Kesel illustreert dit door zes mystici aan het woord te laten die allen op hun eigen manier met deze strijd geworsteld hebben. Hoewel in het hele boek relatief weinig aandacht is voor de hedendaagse mystiek, wordt wel benoemd dat het ik tegenwoordig steeds te groot gemaakt wordt door haar een grond te geven. De moderne mens wil zekerheid, maar Marc de Kesel betoogt dat juist het ik moet ontzwellen. We hebben de neiging om ons God toe te eigenen; de mystiek is een poging dat niet te doen en toch naar God te verlangen. Daarbij blijft God de grote Andere en ondenkbare. De mystieke teksten worden daarom door hem aanbevolen omdat we daar ankerpunten kunnen vinden om met deze grondeloosheid om te gaan. Daarbij is wel het devies dat het ik zich herhaaldelijk moet openstellen voor zelfkritiek.
Al met al is de inhoud van dit boek behoorlijk pittig. Van de lezer wordt flink wat filosofische voorkennis verwacht. Voor een leek is het soms noodzakelijk om sommige delen van de tekst te herlezen om tot een goed begrip van het geheel te komen. Het luisteren van een podcast waarbij Marc de Kesel uitleg geeft over zijn boek is als aanvulling zeker een aanrader. Ook wordt het leestempo soms geremd doordat er herhaaldelijk citaten in de oorspronkelijke taal tussen haakjes in de tekst geplaatst worden. Toch zou ik hiermee de lezer niet willen ontmoedigen. Dit boek kan je een dieper besef geven van de verhouding tussen ik en God (zonder dat daarbij concrete handvatten aangereikt worden). Je zou dit boek goed kunnen lezen als een aanmoediging om zelf op zoek te gaan naar de grond van de werkelijkheid.
Geef een reactie