Het lot

In 'Het lot' worden de levensverhalen van twee mannen verteld, Albert (Abraham) uit Hanau in Duitsland en Morris of Maurice (Mordechai) uit Amsterdam. Beiden worden geboren in een Joods gezin. Ze ontmoeten elkaar op de kostschool waar ze naartoe gaan. Deze is gevestigd in Zwitserland en wordt door een vriend van beide families geleid. Wanneer hun schoolperiode over is, gaan ze samen naar Johannesburg in Afrika om in de diamanthandel te werken. Het lot heeft het goed met ze voor: beiden verdienen een fortuin en als rijke mannen keren ze na de eerste wereldoorlog terug naar Europa, Amsterdam, waar ze lid worden van de Amsterdamse Diamantbeurs. Beide mannen vinden een vrouw en krijgen kinderen. Hierbij krijgt hun Joods identiteit, die ze nooit zozeer beseften, wat meer inhoud.

In de loop van de tijd zien de mannen en hun eveneens Joodse vrouwen de ontwikkelingen in Duitsland aan. Eerst nog niet met veel angst, het zal immers waarschijnlijk net als in de Eerste wereldoorlog, zo zijn dat Nederland neutraal blijft. Maar van de familie in Hanau komen verontrustende berichten. En dan breekt in Nederland ook de oorlog uit. In de loop van die oorlog moeten ze moeilijke vragen beantwoorden: wordt het onderduiken of volhouden? Met hun in de diamantwereld verdiende geld proberen ze het lot te beïnvloeden en kopen ze een Duitser om om hen een zogenaamde 'Diamant-Sper' te geven. Is dit hun redding? En wat blijft er van de twee gezinnen over wanneer de oorlog in 1945 ten einde komt? Is er dan nog perspectief?

Het boek is boeiend en aangrijpend. Meer dan bij andere boeken over de oorlog voelde ik me betrokken bij deze mannen en later bij hun gezin. Identificatie met de hoofdpersonen is makkelijk, ook al begint het verhaal meer dan 100 jaar geleden. Op een wat ongebruikelijke manier worden verleden tijd en tegenwoordige tijd door elkaar gebruikt. Dit is helaas niet overal op de juiste manier gedaan, maar het is niet storend en werkt zelfs mee aan het leesgenot. De schrijver zelf is een Joodse man die in 1939 geboren werd en in de diamantwereld heeft gewerkt. Een eerder boek van hem uit 2005 'De najaren' gaat over de periode na de oorlog en is biografisch. Ik ga dit ook zeker lezen.