Het einde van de hel

Troostend. Mocht je reserves hebben bij de titel van dit boek en toch nieuwsgierig zijn, dan mag je weten dat Reinier Sonneveld expliciet zegt: Ik schrijf waarschijnlijkheden. Kijk, zoveel ruimte is er om in gesprek te gaan met elkaar. Dat Reinier houdt van overzicht en dat dat niets afdoet aan de veelzijdigheid van zijn onderwerp, pleit ervoor om alle reserves voor de duur van het luisteren naar zijn betoog in een kastje te stoppen.

Hij vat zijn eigen boek in een zin samen: Er is een hemel. Dat werkt hij uit in het eerste deel van het boek. En naar de hemel gaat iedereen. Dat werkt hij uit in het tweede deel van zijn boek. Hij schrijft vanuit het standpunt van het universalisme of alverzoening of met het Ooster-Orthodoxe woord apokatastasis. Je kunt het boek zien als een uitleg van dit eeuwenoude begrip.

Reiniers uitleg over de verschillende manieren van rechtspraak en zijn uitleg over de werkelijke vrijheid als het om liefde gaat, maken dat ik mee kan gaan in zijn onderbouwing. Hij geeft goede voorbeelden en laat zien dat er voor ieder mens altijd sprake is van proportionaliteit. Hij stelt: is eeuwig lijden voor een misdadig aards bestaan dan niet altijd buitenproportioneel en dus oneindig onrechtvaardig?

Dat zijn boek niet alleen een onderbouwing vanuit zijn filosofisch en theologisch denken is maar ook een persoonlijk element bevat, evenwel verder onderzocht, maakt zijn betoog rijker en zeker de moeite waard om in jouw eigen overwegingen mee te nemen.

Het sterkste argument verwoordt Reinier in de epiloog. Angst en niet liefde voor God is binnen de infernalistische cultuur, daar waar de hel een gesloten en vaststaand iets is, over het algemeen het motief om te geloven. Iedereen voelt intussen wel aan, dat dat gewoon niet klopt want liefde reageert niet goed op bedreiging. Maar zo veel kerken drijven op dit meest treurige motief om je hart aan Jezus te geven. Door dit te verwoorden riskeert Reinier Sonneveld het middelpunt van een kerkelijke cancelcultuur te worden terwijl veel predikanten hun universalisme niet van de daken prediken maar wel hun eigen overwegingen hebben.

De mooiste zin in het boek was: In de Bijbel wordt een keer over de hemelpoort gesproken. Het zijn er twaalf en ze zijn altijd open. Openbaring 21:24-25. Wat in vers 8 van dat hoofdstuk staat zal dan zeker niet bij het ‘verkooppraatje’ horen om mensen tot geloof te brengen maar wellicht een concluderende situatie. Zo blijven er misschien toch wat vragen over. Over wat is dan de volmaakte liefde en hoe kunnen we een zuiver geloof najagen? Maar dat valt buiten het bestek van dit boek.

De gelijkenis over de rijke man die geestelijk zo blind is en geestelijk zo onvermogend dat hij Lazarus die bij zijn achterdeur ligt om de afvalbak te plunderen, zodra de keukenmeid iets weggooit, niet helpt, springt wel direct in mijn gedachten. De onoverkomelijke kloof in het dodenrijk. Hoe zou die rijke man in die situatie ooit iets goed kunnen maken ten opzichte van Lazarus, terwijl die nu wel getroost wordt? Reiner Sonneveld gaat het niet uit de weg en noemt ook de loutering door het vuur.

De gedachte dat uiteindelijk alles goed komt is niet alleen maar troostend. Het brengt ook een huivering die misschien wel passend is en ervoor zorgt dat ik mij meer wil verdiepen in wat het Leven werkelijk inhoudt.

Dit boek is met overtuiging, bescheidenheid en lef geschreven.