De prijs van de vrijheid

Keyvan Shahbazi is als tiener gevlucht uit Iran, bijna veertig jaar geleden. Hij is cultureel psycholoog en schrijft columns. Een aantal van de columns zijn verzameld in dit indrukwekkende boek De Prijs van de Vrijheid. Wat hij schrijft zouden alle jonge mensen moeten lezen en met elkaar bespreken. "Als vrijheid iets betekent, dan betekent het wel dat je mensen vertelt wat ze niet willen horen" zei George Orwell. Shahbazi maakt ervan: "Als vrijheid iets betekent dan betekent het wel dat ik mezelf vertel wat ik liever niet hoor." Met deze invulling van Orwells citaat heeft hij de essentie van zijn boek weergegeven. We willen het liever niet horen. Wel tekent hij aan: een ideologie is niet een mens. Maar die mens kan, gezien de geschiedenis van George Orwell, totaal veranderen van ideologie gedurende zijn leven. Was hij nou een communist, ja toch? Nee helemaal niet! Zijn leven toont dat op zijn minst aan en anders zijn werk wel.

Keyvan Shahbazi is een goede analist. Hij scheidt islamisme van de moslim maar laat tegelijkertijd zien hoe moeilijk dat is. Islam is een godsdienst van angst. Heb ik wel de juiste gebeden gedaan op het juiste moment? Het juiste gegeten of op de goede manier gevast? Het draait om de bestemming: het zijn van een moslim zoals dat volgens de Koran en de traditie moet.

Maar Keyvan Shahbazi laat haarfijn zien dat het leven niet om bestemming draait maar om de weg die je gaat. Het maakt uit met welke keuzes jij je levensweg invult.

Hij neemt de Verlichting en het spreken van het geweten als uitgangspunt.

Grappig element in het boek is de ondervinding van hemzelf met betrekking tot het Nederlands onderwijs. De scholen gebaseerd op de Verlichting doen het toch niet zo goed als het christelijk onderwijs, daarvan ligt de kwaliteit een stuk hoger.

In dat geval is het zaak 'het godsdienstig sausje' bij het onderwijs voor lief te nemen, maar het liefst wil hij een volkomen scheiding van godsdienst en het politieke en maatschappelijke leven.

Hij benoemt de blinde ogen van de Westerse mensen voor wat de ideologie islam werkelijk inhoudt en waarschuwt hen, de prijs die mensen hebben betaald voor de vrijheid, serieus te nemen en onder ogen te gaan zien welke fouten we hebben gemaakt met betrekking tot asielbesluiten en migratiewetten.

Je moet het werkelijk niet met andere termen benoemen wanneer mensen in Nederland voor de ogen van hun kinderen worden doodgeschoten omdat het systeem in hun verlaten thuisland nog steeds wil dat ze vermoord worden. Hun arm reikt tot in de westerse wereld. Dan is er toch iets fout gegaan. Als deze mensen achterhaald worden door moord en geweld omdat ze verlangden naar vrijheid van de onderdrukkende regiems. Als deze mensen, eenmaal bezig met hun nieuwe leven weer om zich heen moeten kijken en de bedreigingen steeds dichterbij komen.

Ik zou zeggen: Lees dit boek, met je tieners en (bijna) volwassen kinderen. Praat over de spanningsvelden die het oproept. Luister naar elkaar. Bevraag elkaar. Hoe kan jij, staande in jouw geloof, de prijs van de vrijheid recht doen? Hoe volg jij de juiste koers als het om mensenlevens gaat? Wat doe ik met het feit dat politieke vluchtelingen hier niet echt veilig zijn? Boven alles: Hoe geef ik vorm aan de liefde jegens mensen die ik ontmoet zonder mijn vrijheid in te leveren?

• + authentiek biografisch
• + scherpe analyse
• + grote ernst omdat het om mensenlevens gaat
• + scherpe spiegel met betrekking onze maatschappelijke en politieke omgang met gevluchte mensen in Nederland/de Westerse wereld
• + geeft inzicht met betrekking mondiale verhoudingen
• - mist liefdevolle nuances
• + en - het schuurt absoluut