De kathedralenbouwers

Dit boek is een prachtige, rijk geïllustreerde herziening op het standaardwerk van Georges Duby. Als vooraanstaande middeleeuwse historicus van de twintigste eeuw beschrijft hij de kunstgeschiedenis uit de periode van 980 tot 1420; een tijd waarin de gotische kathedralen het middeleeuwse Europa domineerden.

Dit boek leest als een reisverslag vol met kleurrijke illustraties. Je waant je in de kathedraal en ziet deze in al haar pracht tot bloei komen. De architectonische ontwikkelingen in de gotiek komen uitgebreid aan bod. Het loskomen van de romaanse cultuur met haar dikke muren en ronde kleine ramen naar de kathedraal met spitsbogen, ribgewelven, verticale lijnen, prachtige raampartijen en kleurrijke en gedetailleerde schilder- en beeldhouwwerken. Maar de kathedraal komt niet alleen als bouwwerk, maar ook als cultureel fenomeen tot leven. Je wordt meegenomen in de tijdgeest van de middeleeuwen waarin je de opkomst van de steden, de groei van handelsnetwerken en de veranderende rol van religie en kerk aan je voorbij ziet trekken.  Je krijgt een goed overzicht hoe de overgang van de romaanse kunst naar de gotische kunst is verlopen. Ook de rol van de kerk en de religieuze symboliek wordt helder belicht. De bouw van de kathedralen en kloosters wordt getoond als weerspiegeling van de macht en invloed van de kerk. De opkomst van de stad en de burgerlijke kunst worden zichtbaar in de verfijnde en realistische stijl in de schilder- en beeldhouwkunst.

Het geheel is een indrukwekkende en grondige synthese van kunst, architectuur, religie en de samenleving in de middeleeuwen. De ontwikkelingen worden helder met elkaar in verband gebracht. Hierdoor krijgt de lezer een waardevol overzicht van de historische context. Wel moet hierbij de kanttekening geplaatst worden dat Duby een Fransman was. Dit heeft zijn scope mogelijk wat eenzijdig beïnvloed. Het accent ligt vooral op de ontwikkelingen en invloeden vanuit Frankrijk en wat minder op andere gebieden in Europa.

De schrijfstijl is meeslepend en soms wat poëtisch. Duby schildert met woorden en brengt de middeleeuwen tot leven met rijke en soms wat verheven taal. De inhoud bevat een combinatie van een verhalende stijl met scherpe analyses. Hij is hierin niet alleen beschrijvend maar geeft af en toe ook zijn interpretatie van deze periode. Het taalgebruik is soms wat verouderd en vrij academisch met lange zinnen en het nodige vakjargon. De toonzetting is daarom soms wat veeleisend. Toch weet Duby complexe historische processen op een toegankelijke manier te verbinden tot een geordend en logisch geheel. Hierdoor blijft het boek toegankelijk voor een breed publiek. In deze uitgave zijn zeer veel kleurrijke foto’s opgenomen. Dit is een waardevolle toevoeging op de inhoud.

Het boek is vrij lijvig en uitgebreid waardoor je het overzicht uit het oog kunt verliezen. Dit wordt echter helemaal goed gemaakt met de epiloog waarin de grote lijn in de geschetste ontwikkelingen kort en bondig beschreven wordt.

De kathedralen schitteren nog altijd in onze steden; het lezen van dit boek draagt bij aan het besef op welke geschiedenis wij in het heden nog voortbouwen. Voor alle liefhebbers van middeleeuwse geschiedenis en kunst wordt dit boek van harte aanbevolen.