Dit verhaal berust op feiten tijdens de Tweede Wereldoorlog. ‘Het Apeldoornse Bosch’, een Joodse psychiatrische instelling, staat daarin centraal.
Omdat de Duitsers de inrichting met rust laten, wordt de instelling ‘De Joodse hemel’ genoemd.
Nava werkt als verzorgster op de kinderafdeling, waar ook haar broertje Levi is opgenomen. Ze heeft haar ouders beloofd om voor hem te zorgen. Ze krijgt een relatie met haar collega Jacob die daar als verpleger werkt.
Ruth, de vriendin van Nava, heeft haar rechtenstudie afgebroken en gaat als schoonmaakster werken in de instelling.
De zorgen nemen toe als er verontrustende berichten binnenkomen over de families van de personeelsleden. De anti-Joodse maatregelen nemen steeds meer toe en het dragen van een Jodenster wordt verplicht. In de nacht van 21 op 22 januari van 1943 gebeurt het ondenkbare. Onder leiding van SS-Hauptsturmfürhrer Aus der Fünten wordt ‘Het Apeldoornse Bosch’ ontruimd. Het personeel komt voor een verschrikkelijk dilemma te staan. Vijftig vrijwilligers moeten met de patiënten mee. De rest mag vertrekken.
Voor Nava is het geen vraag. Ze blijft bij haar broertje Levi. Uiteindelijk gaat ook Jacob mee omdat hij Nava niet kan loslaten. Ruth kiest ervoor om op het allerlaatste moment weg te vluchten van de instelling.
Bijna 1300 Joodse patiënten en personeelsleden worden op beestachtige wijze weggevoerd in afgesloten wagons zonder ramen naar vernietigingskamp Auschwitz. Niemand komt meer terug.
Ruth overleeft de oorlog. Als ze na de bevrijding bij ‘Het Apeldoornse Bosch’ gaat kijken, ontmoet ze daar David, de broer van Jacob. Van hem hoort ze dat Jacob, Nava, Levi en de rest van Nava’s familie is omgekomen. Ruth krijgt een vreselijk schuldgevoel. Ze vindt het laf van zichzelf dat ze is gevlucht, terwijl Nava gekozen heeft om met Levi mee te gaan.
De vraag naar het ‘waarom’ houdt haar intens bezig. Toch gelooft ze in de Rots, op Wie ze met heel haar hart mag vertrouwen. Het verhaal is beschreven vanuit drie personages: Nava, Jacob en Ruth. In de eerste hoofdstukken geeft dat wat verwarring omdat niet duidelijk is in wat voor relatie deze personen tot elkaar staan. Dat wordt later in het verhaal duidelijker. Ook duurde het even voordat ik het verhaal ingetrokken werd. Maar toen dat moment kwam, zat ik dan ook met ingehouden adem te lezen. Je voelt de spanning van het personeel als de Duitse bezetter naar de instelling komt om die te ontruimen. Je hoort het gegil en geschreeuw en de paniek. Je ziet de angst op de gezichten en voelt de stress van het personeel als ze de keus moeten maken om met de patiënten mee te gaan of te vluchten. De schrijfster is erin geslaagd om de geschiedenis van ‘Het Apeldoornse Bosch’ met dit aangrijpende boek, uit de vergetelheid te halen en tot leven te brengen.
Jammer dat er enkele fouten in stonden.
Op blz. 113 heeft Nava het over haar jongere zus, terwijl ze zelf de jongste is van drie zussen.
Op blz.121 en 122 staat dat er 150 man personeel de instelling moest verlaten voor 31 juni. De maand juni heeft 30 dagen.
Voor wie geïnteresseerd is in geschiedenis en de Tweede Wereldoorlog is dit boek zeker aan te bevelen
Geef een reactie