DE ONBEKENDE ZEVENTIENDE EEUW
Er zijn veel boeken over de zeventiende eeuw geschreven. Onze ‘gouden eeuw’ mag zich nog altijd verheugen in de belangstelling van velen, onder wie talrijke historici. Vaak is het wel zo dat de aandacht vooral uitgaat naar de grote gebeurtenissen en grote namen, naar politici en stadhouders, admiraals en beroemde schilders. Aan het leven van de gewone man wordt veel minder aandacht besteed.
Enny de Bruijn doet dat in haar voortreffelijke boek ‘De hoeve en het hart’ juist wel. De vondst van interessante brieven van een schrijvende boer uit de Tielerwaard is het uitgangspunt van haar boek. Zijn naam: Arien van Rijckhuijsen. Aan de hand van zijn pennenvruchten en die van onder andere zijn kinderen wordt een fascinerend beeld opgeroepen van het (boeren)leven in de zeventiende – en een deel van de achttiende eeuw. Het verleden is een vreemd land, een land waarvan we niet te snel moeten beweren dat we het begrijpen, maar Enny de Bruijn slaagt erin om lang vergeten mensen tot leven te wekken. Mensen die soms heel veel op ons lijken, maar soms ook helemaal niet. Haar boek biedt een schat aan informatie over de sociale verhoudingen, geloofsbeleving enz.
De zeventiende-eeuwse inwoners van de Tielerwaard waren vaak diepreligieus, maar soms tegelijk verzot op uitgaan en gokken (bijvoorbeeld op de uitkomsten van veldslagen). Opvallend vond ik ook het gewelddadige karakter van deze vooral agrarische samenleving. Het percentage moorden lag enorm hoog …
Duidelijk zie je ook de veranderingen in de lange periode die het boek beslaat. De leer van de reformatie krijgt steeds meer invloed, de zeden veranderen en bewondering voor moed en eigenzinnigheid maakt geleidelijk plaats voor de waardering voor zachtere, christelijke deugden.
Geef een reactie